...

Vlaanderen kent een huisartsentekort, dat nog groter zal worden naarmate meer oudere huisartsen de stethoscoop aan de wilgen hangen. Daardoor komt de toegankelijkheid van de medische zorg in het gedrang. Een van de manieren om iets aan het tekort te doen, is ervoor zorgen dat meer studenten geneeskunde voor huisartsgeneeskunde kiezen. Daarvoor is het goed dat ze tijdens hun stage al van het beroep kunnen proeven. Door een gebrek aan stageplaatsen lukt dat echter niet. In een webinar georganiseerd door Domus Medica schetsten de verantwoordelijken van de universitaire vakgroepen een somber beeld van de huidige situatie. Aan de KU Leuven vindt de helft van de zesdejaars bij gebrek aan begeleiders geen stageplaats. Aan de andere Vlaamse universiteiten zijn de cijfers minder dramatisch, maar ook zij zoeken nieuwe stagebegeleiders. Laatstejaarsstudente Daphne Butzen wees erop dat geneeskundestudenten vaak maar een vaag beeld hebben van wat een huisarts echt doet. "Tijdens de opleiding horen we vooral specialisten; cardiologie wordt door cardiologen gegeven. Het lijkt alsof huisartsen alleen de restjes doen die niet onder een of ander specialisme vallen. Terwijl het natuurlijk net omgekeerd is: in een huisartsenpraktijk zie je alle pathologieën. Weinig studenten beseffen dat tot ze hun stage doen." Voor studenten is 'werkplekleren' op een stageplaats enorm verrijkend, vertelde Eveline Boogaerts, stagecoach aan KU Leuven. "De duidelijke casussen uit de boekjes komen in de praktijk zelden voor. Tijdens een stage leren studenten theoretische concepten toetsen aan de realiteit, en kunnen ze basisvaardigheden zoals besliskunde inoefenen. De jarenlange ervaring van de begeleider is een waardevolle aanvulling bij de theorie." Ook voor de begeleider zelf is een stage waardevol, vertelde dr. Werner Van Peer, voorzitter van het stageteam aan de UAntwerpen. "Tijdens een stage wordt de kwaliteit van de zorgverlening thema van gesprek. De studenten brengen de laatste richtlijnen mee en hebben het 'shared care'-model aangeleerd, waarbij de patiënt mee beslist. Je leert dus ook van hen, het is een vorm van levenslang leren. De studenten krijgen ook opdrachten mee, bijvoorbeeld over praktijkmanagement, of voeren zoekopdrachten in het EMD uit om een soort audit naar bepaalde populaties te doen, zoals diabetes of hartfalen. De huisarts kan daaruit leren hoe de zorgkwaliteit nog verbeterd kan worden." Dr. Chiel Hex, huisarts in Kortessem, bevestigde hoe verrijkend een stage kan zijn. "Denk aan het diagnostisch landschap; een student brengt vanuit de theorie een aantal diagnoses onder de aandacht die voor de arts misschien al ver weg liggen. Het is ook voor de patiënten verfrissend dat ze hun verhaal eens aan iemand anders doen. Als huisarts kennen wij onze patiënten soms té goed, dan is het goed dat een student daar met een onbevangen blik naar kijkt." Volgens Daphne Butzen hebben de meeste patiënten er geen probleem mee om door een stagiair gezien te worden, ook al is die nog geen afgestudeerd arts. "Het is vandaag veel minder een probleem om te zeggen dat je iets nog niet weet, dat je dat aan de begeleider moet vragen." Af en toe praat een patiënt liever niet met de stagiair, maar evengoed maakte Daphne Butzen mee dat zo iemand bij een volgend consult toch bereid was om met haar te praten. Een stagebegeleider ontvangt geen financiële compensatie voor de inzet, al belonen de universiteiten hun stagebegeleiders wel met kleine incentives zoals museumbezoeken. De belangrijkste motivatie moet dan ook zijn om studenten warm te maken voor het beroep, zegt dr. Werner van Peer. "Er zijn legio voorbeelden van studenten die aan een specialisatie dachten, maar na de stage voor huisartsgeneeskunde kozen. Een voordeel is ook dat de stagiair de praktijk en regio al leert kennen, en eventueel terugkeert als haio en zich daarna misschien in de buurt zal vestigen. Je helpt dus mee om de problemen voor huisartsenarme regio's op te lossen." Het is overigens niet zo dat een stagiair fulltime door dezelfde arts begeleid moet worden. In een groepspraktijk kunnen alle artsen de werklast delen en de begeleiding spreiden. Ook solo-artsen kunnen samen met een collega de begeleiding delen in een soort duo-baan. Ook haio's kunnen meehelpen aan stagebegeleiding als deel van hun takenpakket. Een onderwerp dat ook ter sprake kwam was de verdeling van de stages over Vlaanderen. Studenten kiezen vaak voor stageplaatsen in de buurt van hun woonplaats of universiteit. De universiteiten willen stagiairs ook graag naar huisartsarme regio's krijgen. Het kan dan helpen als de stagiair een slaapplaats aangeboden krijgt zodat lange verplaatsingen vermeden worden. Ook rekening houden met de bereikbaarheid met openbaar vervoer, en stagiairs die met de eigen wagen komen toelaten de spitsuren te vermijden zijn mogelijke oplossingen Daphne Butzen vertelde dat studenten die bij de eigen huisarts stage willen doen vaak geweigerd worden om privacyredenen - zij kennen heel wat andere patiënten persoonlijk. Een soort 'uitwisselingsprogramma' waarbij twee studenten bij elkaars huisarts stage volgen en gedurende hun stage bij elkaars gezin onderdak krijgen zou dat probleem kunnen oplossen.