Impasse EMD-thesaurus eindelijk doorbroken

De thesaurus - de 'interfaceterminologie' - in uw EMD heet 3BT: wanneer u een medische term inbrengt, krijgt u een lijst van termen of suggesties te zien. De thesaurus leidt u zo naar eenduidige termen die gekoppeld zijn aan een code (IBUI of Identifiant Belge Unique/Belgische unieke identifier). Daarmee kunnen digitale systemen exact weten wat u bedoelt. 3BT staat voor 'bilingual biclassified Belgian thesaurus': het doet hetzelfde in het Nederlands en in het Frans. En de IBUI-codes zijn gemapt naar twee classificatiecodes: ICD10 en ICPC2.Snomed CT is een internationale referentieterminologie die de diverse disciplines overbrugt. Het is een complex en uitgebreid systeem dat de digitalisering van medische informatie moet faciliteren door een eenduidige opslag van de gegevens. Het gebruik van een gemeenschappelijke terminologie moet de informatiedeling tussen uiteenlopende actoren mogelijk maken. België trad in 2013 toe tot het internationale consortium dat Snomed CT ontwikkelt. Om het te implementeren in onze gezondheidszorg moeten er Nederlandse en Franse vertalingen komen. Uiteenlopende groepen zijn bezig met vertalingen, toegespitst op een bepaalde context.De opdracht om 3BT op Snomed te mappen past binnen het Actieplan eGezondheid. Het huisartsenconsortium met KU Leuven (ACHG), UGent en de ULB werken hiervoor samen met het Terminologiecentrum van de FOD Volksgezondheid.De focus van de overheid op Snomed CT zette lange tijd het 3BT-project op een zijspoor. Enkele jaren geleden trok de Gentse hoogleraar Robert Vander Stichele, samen met Diego Schrans (ook UGent) en Nicolas Delvaux (KU Leuven), in deze krant daarom aan de alarmbel. Marc Verbeke (aan Vlaamse zijde) en Michel de Jonghe (aan Franstalige zijde), allebei huisartsen, waren rond het begin van deze eeuw met de uitbouw van de thesaurus gestart. Maar door de heroriëntering van middelen naar Snomed CT lag het werk aan 3BT al van 2009 stil. Afstappen van 3BT zou de continuïteit verbreken van de registratie van medische gegevens in de elektronische dossier sinds het begin van deze eeuw.Op 18 november laatstleden keurde het Verzekeringscomité van het Riziv een overeenkomst met de drie huisartsencentra goed om een brug te maken tussen 3BT en Snomed CT. Het belang van dit project mag je niet onderschatten, onderstreept professor Bert Vaes van het Leuvense Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde. "Het gaat erom de 'legacy' van de medische dossiers te verzekeren: met de introductie van het nieuwe systeem mag het werk van huisartsen die sinds jaren elektronische dossiers correct hebben bijgehouden, niet voor een belangrijk stuk verloren gaan.""Als proof of concept gaan we eerst een mapping proberen tot stand te brengen tussen de 1.000 meeste gebruikte 3BT-termen en een gepaste referentieset uit Snomed CT", legt Bert Vaes uit. "Daarna zullen we de mapping tussen de interfaceterminologie van de 3BT en de referentieterminologie stapsgewijs proberen uit te breiden met nog 9.000 termen. Die zouden dan eind 2021 met een nieuwe release van Snomed CT al kunnen meegegeven worden. De 3BT bevat in totaal zo een 50.000-tal unieke termen. Die zullen niet allemaal al in het nu goedgekeurde project worden gemapt. Nieuwe releases zijn er tweemaal per jaar en telkens kunnen nieuwe gemapte termen worden meegegeven.""We werken samen met de mensen van UGent, die jarenlange expertise in huis hebben", vertelt professor Vaes. En met het Département de Médecine Générale van de ULB: dokter Benjamin Fauquert zal de methodologische ondersteuning leveren. Olivier Latignies ontwikkelde de Transmed-tool (multi-user, multi-lingual, multi-terminology) dat helpt bij de mapping. Het ACHG zal vooral een coördinerende rol vervullen. Voor de mapping zullen een Nederlandstalige en een Franstalige terminoloog telkens voor termen passend bij één IBUI-code een voorstel doen. Wanneer ze niet overeenkomen, hakt een derde terminoloog de knoop door.""De bedoeling is om meteen de 3BT up-to-date te brengen - te stroomlijnen en met nieuwe termen aan te vullen." Dat zal de huisarts misschien ook het snelste opmerken, want de stilstand in de ontwikkeling is soms voelbaar. "Ik hoor collega's klagen dat hun software het woord tekenbeet niet herkent - wanneer ze dat woord inbrengen krijgt dat geen code. Dat is onder meer weinig gebruiksvriendelijk en ze trekken aan de bel bij hun softwareleverancier. Soms doet die moeite en gaat die op eigen houtje aan de thesaurus en de bijpassende codes sleutelen. Maar dat is eigenlijk niet de verantwoordelijkheid van de ontwikkelaars. Aanpassingen van de 3BT moeten op een gecoördineerde manier verlopen - met een transparant maar centraal georganiseerd validatieproces."Vaes onderstreept dat dit juist de taak is van het Terminologiecentrum binnen de FOD Volksgezondheid. "Zij zijn een belangrijke partner binnen het hele proces. De nieuwe projectleider van het Terminologiecentrum, David Op de Beeck, heeft een doorslaggevende rol gespeeld in de beslissing om 3BT verder als interfaceterminologie te ontwikkelen. 3BT bevat al de meest geschikte vertalingen voor de Snomed CT-codes en zal het gebruik ervan faciliteren." Het Terminologiecentrum moet het aansprekingspunt zijn wanneer er vanuit wetenschappelijke hoek of vanuit de klinische praktijk suggesties zijn om nieuwe termen binnen de bestaande implementaties op te nemen.Ten slotte is het ook belangrijk om de softwareontwikkelaars bij het project te betrekken. "De aanpassingen aan de thesaurus, de interfaceterminologie, zullen voor de huisarts maar merkbaar zijn als ze ook in de EMD's geïmplementeerd worden. We zullen de verschillende firma's dan ook op de hoogte houden van de vooruitgang die we maken." Niet alleen het bijwerken van 3BT als interfaceterminologie, maar ook de implementatie van Snomed CT in de EMD's heeft een grote meerwaarde, benadrukt professor Vaes: "Het maakt dat je ten volle de functionaliteit van je dossier kunt benutten. Beslissingsondersteuningsalgoritmen, voor medicatiebewaking bijvoorbeeld, kunnen maar actief zijn wanneer ze de ingebrachte gegevens erkennen - wanneer 'nierfalen' niet alleen ingebracht is als vrije tekst maar ook gekoppeld raakt aan de juiste code.""Een goed lopende codering maakt het ook makkelijker het dossier te ordenen: zorgelementen, episodes en binnenkomende resultaten bijvoorbeeld correct aan elkaar te koppelen, en efficiënter SumEHR's te exporteren. Codering is belangrijk wanneer je een audit organiseert van je dossiers, om zelf de kwaliteit van je praktijk te evalueren. En last but not least, Snomed CT is een universeel systeem. Het wordt steeds vaker geïmplementeerd in ziekenhuizen. Het werkt in principe op dezelfde manier in het dossier van bijvoorbeeld de kinesitherapeut. Het schept zeer veel mogelijkheden om tussen de verschillende disciplines op efficiëntere manier te communiceren."Snomed CT vergroot ten slotte ook de mogelijkheden om gegevens uit patiëntendossiers te recupereren voor bijvoorbeeld epidemiologisch onderzoek. "Onze bedoeling is trouwens dat 3BT tevens gemapt zal worden op de vernieuwde classificatiesystemen ICD-11 en, in de toekomst, ICPC-3, evenals andere relevante classificaties zoals ICF."