A real whodunnit

Al van in het begin van de SARS-CoV-2 pandemie had ik een dubieus gevoel over deze zoönotische infectie die op wereldtournee ging vanuit de Chinese stad Wuhan. Ik ging er altijd vanuit dat een "super-influenzavirus" ons ging belagen als de ultieme Disease X. Laten we eens grasduinen in alternative facts.

Was de oorsprong de zo vaak genoemde en vermaledijde vismarkt (Huanan Wet Market), of toch het nabijgelegen (op 1 km) laboratorium Wuhan Institute of Virology (WIV)?

Over de kwaliteit van de bioveiligheid van het labo liepen in de jaren vóór 2019 de meningen al danig uiteen. Waren het dwazen die niet correct onder het strengste Biosafety Level werkten? Of waren het toch wel hoogstaande wetenschappers, die enkele publicaties van zeer hoog niveau op hun conto zouden krijgen (bijvoorbeeld Shi et al., Nature, 2021)?

Binnen dat WIV zou men trouwens bezig geweest zijn met onderzoek naar de mogelijke transmissie van coronavirussen naar de mens. Vooral virussen bij vleermuizen werden bestudeerd - op 900 km van Wuhan, in de regio Yunnan, en dat gedurende vele jaren na de SARS- en MERS-epidemieën. Dit alles gebeurde onder leiding van de labodirecteur Shi Zhengli, ook gekend als The Batwoman (Kormann, The New Yorker, 2021; Yee et al., Journal of Medicine and Life, 2021). Namen zij geen onnodige risico's door ''Grote Hoefijzerneus" vleermuizen in grotten op grote schaal te gaan bemonsteren op zoek naar wildlife coronavirussen?

Over het algemeen wordt aangenomen dat het coronavirus in vleermuizen "natuurlijk" van dier naar mens oversprong op de markt in Wuhan (Ignatius, The Washington Post, 2020). De ACE2-receptoren en spike proteins zijn de belangrijkste mechanismen die instaan voor de adaptatie aan de mens.

Of was het allemaal te wijten aan een labo spillover (Sills, Science Magazine, 2020)? Een bewust gecreëerd virus dat accidenteel, of misschien zelfs bewust, uit laboratorium gelekt werd in het kader van bioweapons en biowarfare (Gertz, The Washington Times, 2020)?

Van nature ontstaan complottheorieën door onzekerheid en angst (Van Bavel et al., Nature Human Behaviour, 2020). De COVID-19 era stond bol van des- en misinformatie (Bolsen et al., Science Communication, 2020). In april 2020 poneerde de Franse professor Luc Montagnier, Nobelprijswinnaar en HIV-mede-ontdekker, dat het nieuwe coronavirus niet van natuurlijke oorsprong is en in een laboratorium is ontstaan. Montagnier staat erom bekend niet vies te zijn van enige polemiek.

Datzelfde jaar kwamen de Brit Angus Dalgleish en de Noor Birger Sørensen met een ander controversieel artikel op de proppen over de 'spike-eiwitten', dat ze bijna niet gepubliceerd kregen in de peer reviewed medical journals (Sørensen et al., Minerva, 2020). Hun ideeën waren dan ook niet geloofwaardig en wetenschappelijk slecht onderbouwd.

Verder herinneren we ons nog hoe toenmalig president Donald Trump heel hardnekkig over het Chinese virus bleef spreken (Rogers et al., The New York Times, 2020). De Trump-getrouwe Amerikaanse bronnen zoals Fox News, National Review en The American Conservative, bleven het laboverhaal ernstig nemen. Trump is back, en in zijn zog de Amerikaanse inlichtingendiensten CIA en FBI. Ze kwamen nog maar eens op de proppen met de labotheorie in januari 2025.

Aangezien de Chinezen tot op heden niet meewerken, met weinig tot geen transparantie, maar wel het laboverhaal ontkracht hebben (Ruiz-Medina, BioEssays, 2022), zullen we de ontbrekende puzzelstukjes (ondermeer de tussengastheer) allicht nooit vinden. Dus blijven complottheorieën, ingegeven door fake news en alternative facts, welig tieren.

A real whodunnitAl van in het begin van de SARS-CoV-2 pandemie had ik een dubieus gevoel over deze zoönotische infectie die op wereldtournee ging vanuit de Chinese stad Wuhan. Ik ging er altijd vanuit dat een "super-influenzavirus" ons ging belagen als de ultieme Disease X. Laten we eens grasduinen in alternative facts.Was de oorsprong de zo vaak genoemde en vermaledijde vismarkt (Huanan Wet Market), of toch het nabijgelegen (op 1 km) laboratorium Wuhan Institute of Virology (WIV)? Over de kwaliteit van de bioveiligheid van het labo liepen in de jaren vóór 2019 de meningen al danig uiteen. Waren het dwazen die niet correct onder het strengste Biosafety Level werkten? Of waren het toch wel hoogstaande wetenschappers, die enkele publicaties van zeer hoog niveau op hun conto zouden krijgen (bijvoorbeeld Shi et al., Nature, 2021)? Binnen dat WIV zou men trouwens bezig geweest zijn met onderzoek naar de mogelijke transmissie van coronavirussen naar de mens. Vooral virussen bij vleermuizen werden bestudeerd - op 900 km van Wuhan, in de regio Yunnan, en dat gedurende vele jaren na de SARS- en MERS-epidemieën. Dit alles gebeurde onder leiding van de labodirecteur Shi Zhengli, ook gekend als The Batwoman (Kormann, The New Yorker, 2021; Yee et al., Journal of Medicine and Life, 2021). Namen zij geen onnodige risico's door ''Grote Hoefijzerneus" vleermuizen in grotten op grote schaal te gaan bemonsteren op zoek naar wildlife coronavirussen? Over het algemeen wordt aangenomen dat het coronavirus in vleermuizen "natuurlijk" van dier naar mens oversprong op de markt in Wuhan (Ignatius, The Washington Post, 2020). De ACE2-receptoren en spike proteins zijn de belangrijkste mechanismen die instaan voor de adaptatie aan de mens. Of was het allemaal te wijten aan een labo spillover (Sills, Science Magazine, 2020)? Een bewust gecreëerd virus dat accidenteel, of misschien zelfs bewust, uit laboratorium gelekt werd in het kader van bioweapons en biowarfare (Gertz, The Washington Times, 2020)? Van nature ontstaan complottheorieën door onzekerheid en angst (Van Bavel et al., Nature Human Behaviour, 2020). De COVID-19 era stond bol van des- en misinformatie (Bolsen et al., Science Communication, 2020). In april 2020 poneerde de Franse professor Luc Montagnier, Nobelprijswinnaar en HIV-mede-ontdekker, dat het nieuwe coronavirus niet van natuurlijke oorsprong is en in een laboratorium is ontstaan. Montagnier staat erom bekend niet vies te zijn van enige polemiek. Datzelfde jaar kwamen de Brit Angus Dalgleish en de Noor Birger Sørensen met een ander controversieel artikel op de proppen over de 'spike-eiwitten', dat ze bijna niet gepubliceerd kregen in de peer reviewed medical journals (Sørensen et al., Minerva, 2020). Hun ideeën waren dan ook niet geloofwaardig en wetenschappelijk slecht onderbouwd. Verder herinneren we ons nog hoe toenmalig president Donald Trump heel hardnekkig over het Chinese virus bleef spreken (Rogers et al., The New York Times, 2020). De Trump-getrouwe Amerikaanse bronnen zoals Fox News, National Review en The American Conservative, bleven het laboverhaal ernstig nemen. Trump is back, en in zijn zog de Amerikaanse inlichtingendiensten CIA en FBI. Ze kwamen nog maar eens op de proppen met de labotheorie in januari 2025. Aangezien de Chinezen tot op heden niet meewerken, met weinig tot geen transparantie, maar wel het laboverhaal ontkracht hebben (Ruiz-Medina, BioEssays, 2022), zullen we de ontbrekende puzzelstukjes (ondermeer de tussengastheer) allicht nooit vinden. Dus blijven complottheorieën, ingegeven door fake news en alternative facts, welig tieren.