Wat kan een regering van lopende zaken?

Op 21 oktober slaagde de Algemene Raad van het RIZIV er niet in om de voorgestelde begroting 2025 goed te keuren (zie cover). De wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen (ZIV-wet) bepaalt dat in dat geval de ministerraad, op voorstel van de minister, de begroting vaststelt. De federale regering is echter ontslagnemend; de dag na de parlementsverkiezingen van zondag 9 juni bood premier De Croo het ontslag van zijn regering aan. Tot er een nieuwe regering is, leidt hij een 'regering van lopende zaken'.In de Kamer gebruikte De Croo dat als argument om nog geen begroting voor het RIZIV goed te keuren: dat komt volgens hem aan de volgende regering toe. Tegelijk verwees De Croo naar een precedent uit 2019, waarbij de regering van lopende zaken nog wel de RIZIV-begroting vaststelde. Hoe zit het dan - valt de begroting voor de ziekteverzekering onder lopende zaken of niet? Een grondwetspecialist die Artsenkant raadpleegde, legt uit dat 'lopende zaken' geen strikt afgebakend concept is. Het concept is bedoeld om twee tegengestelde behoeften met elkaar te verzoenen. Enerzijds is er het gebrek aan parlementaire controle, waardoor men de bevoegdheden van de ontslagnemende regering wil inperken. Anderzijds is er de noodzaak van continuïteit. Net om die continuïteit te garanderen, wordt de regering belast met het "afhandelen van lopende zaken". Lopende zaken moeten de voortzetting zijn van beleid dat in tempore non suspecto werd besloten, en mogen niet overhaast beslist worden. Beslissingen die aan deze criteria niet voldoen, riskeren aangevochten te worden - eerder dit jaar vernietigde de Raad van State bijvoorbeeld het Koninklijk Besluit van 10 september 2020 over de erkenning van functionele samenwerkingsverbanden, omdat de toenmalige regering van lopende zaken met dit K.B. volgens de Raad wel degelijk 'nieuw beleid' introduceerde. Tot voor enkele jaren geleden werd aangenomen dat er drie soorten van lopende zaken zijn. In de eerste plaats zijn dat 'zaken van dagelijks bestuur', zeg maar routinebeslissingen. Daarnaast zijn er zaken die geen algemeen politiek belang hebben, zoals bepaalde benoemingen. De derde categorie zijn dringende zaken die niet kunnen uitgesteld worden zonder dat het land of de burgers daar een groot nadeel van ondervinden. Omwille van de lange periodes van regeringsvorming die België regelmatig kent, is er een vierde categorie bijgekomen. Die rekt het concept 'lopende zaken' op, doordat het parlement de ontslagnemende regering vraagt om een beslissing te nemen. Daardoor valt het argument weg dat de regering handelt zonder parlementaire controle.In de huidige situatie zijn er dus meerdere mogelijkheden. Ofwel komt er snel een nieuwe regering die met volheid van bevoegdheden kan beslissen. Ofwel vraagt het parlement de regering om dat te doen in het algemeen belang. Ofwel (de meest waarschijnlijke) stelt de huidige regering alsnog de RIZIV-begroting vast wegens de dringendheid daarvan.