Vlaamse sporen op de Azoren

De Portugese zeevaarder Diogo de Silves zette in 1427 voet aan wal op de Azoren. De Portugezen waren in die periode echter druk bezig met de kolonisatie van Madeira en de exploratie van de Afrikaanse kusten. Ze gingen liever in het buitenland, meer bepaald in Vlaanderen, op zoek naar kolonisten voor de ontdekte eilandarchipel. In 1450 stelde Infante Dom Henrique, alias Hendrik de Zeevaarder, de Vlaamse edelman Jacob van Brugge aan als kapitein-donataris van het eiland dat later de naam Terceira zou krijgen. Als landvoogd kreeg hij de feodale rechten op het nieuwe grondgebied en in zijn zog maakten duizenden Vlamingen de oversteek om het eiland te bewonen en te bewerken. In het spoor van Jacob volgt Willem van der Haghen (Guilherme da Silva) die Sao Jorge zal koloniseren en kapitein-donataris wordt van de eilanden Flores en Corvo. Josse van Huerter (Joss de Utra) wordt nadien aangesteld als kapitein- donataris van het eiland Faial. De hoofdplaats van dit eiland, Horta, wordt naar hem genoemd. Op het eiland woonde ook een zekere Speldemaeckers die naam gaf aan de plaatsnaam Espelamaca. In 1487 werd de Vlaamse kapitein Ferdinand van Olmen, alias Fernao d'Ulmo, door de Portugese koning zelfs uitgestuurd om vanuit de Azoren koers te zetten naar het westen en op zoek te gaan naar onbekende eilanden. De Vlaming slaagde echter niet in zijn opzet. Vijf jaar later lukte het Columbus wel om terra incognita te bereiken. Met een beetje geluk was het Ferdinand van Olmen geweest en niet Columbus die eeuwige roem had vergaard! Sporen van de Vlaamse aanwezigheid op de Azoren zijn vandaag nog steeds te vinden. In de eerste plaats de talrijke windmolens, maar ook een aantal woorden die in verbasterde vorm in de Portugese taal zijn opgenomen én ... de blauwe ogen bij circa 30% van de bevolking. De Azoren vandaag. Voor liefhebbers van vulkaanlandschappen, walvissen en dolfijnen is dit een droombestemming. De Azoren zijn bij ons echter vooral bekend door de weerberichten. Herinnert u zich nog Armand Pien met zijn anticyclonen boven de Azoren die het weer in ons land steevast beïnvloeden. Azorianen gaan er trouwens prat op om vier seizoenen in één dag te kunnen beleven. Dit is dus geen klassieke zonnebestemming. Een regenjekker neemt u best mee hoor. Tot de jaren 1960 waren de Azoren overigens een vaste tussenstop voor het trans-Atlantische luchtverkeer. Omdat de eilanden zo verschillend zijn door de grillen van vulkanen en de seismografische activiteit is dit een ideale bestemming om aan island hopping te doen. Ideale start voor een rondreis is Ponta Delgado, de hoofdstad van de archipel op het eiland Sao Miguel, met zijn typische kerken in barok- en manuelstijl, een stadhuis met klokkentoren die een prachtig panorama biedt, zijn cafétjes waar nog traditionele zeemansliederen worden gezongen. Bezoek op het eiland ook de Furnas-vallei, het natuurreservaat van Caldeira Velha met de Sete Cidades-vulkaan en het groene en het blauwe meer. Zo bent u meteen helemaal ingewijd in de geothermische realiteit die de eilanden heeft gevormd en het leven van elke dag bepaalt. Weet echter ook dat niets zeker is op de eilanden vanwege het wispelturige klimaat waardoor bergen en kraters zich wel eens in de mist durven te verschuilen. Het eiland Graciosa heeft zijn naam niet gestolen. Hoogtepunt is een bezoek aan de indrukwekkende lavagrot Furn do Enxofre. Via een wenteltrap met 183 treden bereikt u een ondergronds koudwatermeer van waaruit de solferdampen opstijgen. Eerste bezoeker in 1879 hier was Albert van Monaco, grootvader van... Een andere parel van de Azoren is het eiland Faial waar in 1957 de vulkaan Capelinhos tot uitbarsting kwam zodat een nieuw schiereiland ontstond. Hier kan je de flanken beklimmen van de ongerepte vulkaan, waar haast geen plantengroei is, wat spectaculaire uitzichten oplevert. Nog zo'n topper is het eiland Pico waar zich ten gevolge van een vulkanische uitbarsting in zee bizarre rotsformaties van gestolde lava hebben gevormd! De huizen van zwarte lavasteen met hun knalrode deuren en ramen en de met lavasteen ommuurde wijngaarden passen wonderwel in dit hallucinante decor. De wijngaarden van Pico werden dan ook erkend als Unesco-werelderfgoed! De eilandengroep heeft niet alleen een strategische ligging voor de mens, maar ook voor de potvissen, bultruggen, orka's, spitssnuitdolfijnen, zeeschildpadden en tal van vogelsoorten die er tijdens hun migraties een stop maken om weer op krachten te komen. Walvisvangst is lange tijd een belangrijke bron van inkomsten geweest en daarvan getuigt het Musea da Industria Baleeira op het eiland Terceira. Sedert de jaren 1980 is de walvisvangst afgeschaft. Als u de haven uitvaart wordt u vrij snel vergezeld van dolfijnen en walvissen die u met hun staart begroeten en voor een heerlijk spektakel zorgen. Breng ook een bezoek aan de stad Angra do Heroismo. Aan Vasco da Gama werd een bronzen standbeeld gewijd: het lijkt wel of hij hier rondstapt. Het eiland ging ook gedurende 60 jaar gebukt onder Spaanse bezetting. En de stad was voor enkele jaren de hoofdstad van heel Portugal! Vanwege zijn unieke strategische ligging in de Atlantische Oceaan speelde de idyllische eilandengroep in de geschiedenis een rol van betekenis. Vandaag heeft deze hot spot - letterlijk en figuurlijk - vooral een voorbeeldfunctie inzake natuurbescherming en de inzet van hernieuwbare geothermische energie!