...

Armoede is voor artsen in de eerste plaats een financieel probleem. De meesten denken vooral aan maatregelen die de financiële toegankelijkheid van de zorg moeten verbeteren: de derdebetalersregeling uitbreiden, ook voor specialisten en andere zorgverleners; remgelden afschaffen of meer differentiëren.Sommige zorg is momenteel zeker te duur en een betere terugbetaling dringt zich op: zorg voor het gebit, kinesitherapie, voedingsadvies, brillen, steunzolen, verband,... Vooral de toegang tot geestelijke gezondheidszorg is een werkpunt. Maar sommigen verkiezen een radicalere hervorming: maak geneeskunde forfaitair, leg standaardtarieven op, schaf supplementen af,... Uiteraard moet de arts dan wel een goede basisverloning krijgen. Medicatie - en vooral dure medicatie - is zeker een knelpunt. Moet de apotheker het recht hebben om dure medicijnen te 'substitueren' door goedkopere? Een review van medicatie inplannen is meer werk maar misschien minder verstorend voor de goede verstandhouding. Daarnaast komen artsen met zeer uiteenlopende voorstellen om patiënten beter te ondersteunen. Goede informatie op maat van de persoon is een startpunt. Die informatie moet makkelijk beschikbaar zijn, en het taalgebruik dient ook aangepast te zijn. Om personen in precaire situaties doorheen de administratieve doolhof te loodsen, moet een maatschappelijk werker beschikbaar zijn. Individuele ondersteuning mag in de ogen van velen ook verder gaan: iemands levensstijl onder de loep nemen, stressoren aanpakken, gerichte gezondheidsopvoeding geven, verdoken analfabetisme aanpakken,... Belangrijk is om de overdracht van kansarmoede van generatie naar generatie te doorbreken. Een aantal artsen benadrukt de individuele aanpak, waarbij duidelijk moet worden aangegeven dat de armoedeproblematiek wel degelijk bespreekbaar is. Enkelen beklemtonen evenwel dat je deze mensen moet behandelen zoals iedereen. Of nog explicieter: 'niet pamperen a.u.b'. Een groep legt de verantwoordelijkheid bij het individu: leer de mensen beter hun financiën beheren, leer ze juiste prioriteiten stellen, laat ze werk zoeken, biedt ze aangepaste arbeid aan... Alcoholisme, obesitas, roken, verslaving, gebrek aan beweging gaan vaak samen met een financieel precaire situatie. Pak die factoren eerst aan, adviseert één arts - maar klopt de onderliggende suggestie dat je daarmee de armoede zelf aanpakt? Veel reacties wijzen naar de maatschappij voor oplossingen. Dat gaat vaak de weg op van 'health in all policies': zorg voor betere, betaalbare woningen; leg voedselbanken aan of maak gezonde voeding goedkoop. In dezelfde lijn: versterk het sociale netwerk, ondersteun het buurtwerk. Alleen een globale aanpak is opgewassen tegen de complexiteit van de problematiek. Is het niet simpeler de bestrijding van armoede door te schuiven naar andere echelons? Het OCMW, de ziekenfondsen, de politici... moeten het oplossen. Een basisloon of een minimuminkomen kan armoede tegengaan. Ziekenfondsen moeten hun patiënten veel proactiever en onbaatzuchtiger begeleiden, luidt het meer dan eens. Toch lees je even vaak dat zorgverleners en -instellingen de hand in eigen boezem moeten steken. Met name de specialistische zorg kan transparanter worden georganiseerd. Ziekenhuizen moeten behapbaar blijven - geen mastodonten worden. Een meer getrapte zorg is ook een meer toegankelijke zorg, vinden sommigen. En het geld moet verstandig besteed worden: pomp niet zoveel geld in de laatste levensdagen van terminale patiënten, maar heb meer oog voor preventie en voor de behoeften van jongere generaties patiënten. Meer samenwerking kan problemen helpen oplossen, luidt het meer dan eens. De een legt de nadruk dan op het microniveau en op teamvorming. De andere heeft het over samenwerking over de echelons heen - structurele samenwerking op verschillende niveaus. De sociale achtergrond moet een onderdeel van het gedeeld medisch dossier zijn. Ondersteuning van de arts kan verschillende vormen aannemen: een gerichte opleiding van huisarts én specialist, de arts beter informeren, verminderen van administratie, een bruikbare 'sociale kaart', ondersteuning in de praktijk bijvoorbeeld door een maatschappelijk werker, de alertheid voor de sociale achtergrond in de ziekenhuizen vergroten, de prijs van verpakkingen bij het elektronisch voorschrijven weergeven,... Sommige gesuggereerde oplossingen zijn zeer concreet: vergoed beter consultaties die langer duren, laat speciaal opgeleide verpleegkundigen patiënten thuis bezoeken, leg een lijst aan van (huis)artsen met affiniteit voor de problematiek, schakel voor de begeleiding van deze patiënten gepensioneerde artsen in buiten de reguliere zorg,...