Van Erfgoeddag tot historisch museum

Dat is in een notendop het verhaal van Museum Histaruz, de ondertussen uitgebreide erfgoedcollectie die de evolutie toont van de medische wereld en de Leuvense universitaire ziekenhuizen gedurende ruim honderd jaar.Apotheker Marc Dooms: "Toen we van de binnenstad verhuisden naar Gasthuisberg, kregen we de indruk dat alles wat we hier hadden gedaan, fout zat, want op Gasthuisberg was het allemaal anders, nieuwer en beter. Onze oude spullen van de ziekenhuissite in de Leuvense binnenstad hadden we niet meer nodig. Gelukkig vonden sommigen dat we die niet mochten wegzetten bij het oud ijzer. Op een Erfgoeddag zijn we dan begonnen met twee kamertjes: een patiëntenkamer tweede klasse en eentje eerste klasse, met persoonlijke opvolging door de professor, maar waar de patiënt ook meer voor betaalde. Door de vele positieve reacties tijdens die Erfgoeddag richtten we stilaan meer kamers in en zo is Histaruz geleidelijk ontstaan. Vandaag laten we meer dan 25 kamers zien. Elke kamer kreeg een thema en overal werd alles grondig gedocumenteerd met teksten, foto's en archiefmateriaal.""Hier staan duizenden stuks historisch materiaal en de documentatie zorgt ervoor dat men Histaruz ook kan bezoeken zonder gids. Er zitten echt wel pareltjes in ons museum, die getuigen van de pioniersrol van UZ Leuven. En bovendien zijn ze tentoongesteld op de authentieke locatie van de verpleegeenheid uit het begin van de 20ste eeuw.""Elke kamer leidt je in de wondere wereld van één medisch aspect in. In een oud labo vind je de radiologie van weleer met bijvoorbeeld een negatoscoop of een foto op een glazen plaat. In de tandartsenpraktijk vind je de tandartsenij door de decennia heen. De grote revolutie was dat de patiënt zittend kon worden verzorgd vanuit een ligstoel. Met een met de voet aangedreven boor moest je indertijd door het glazuur zien te komen. De bevallingskamer is een van onze succesnummers. Ze is volledig ingericht door wijlen professor Van Assche. We genieten telkens weer van de manier waarop onze bezoekers van de ene verbazing in de andere vallen. De eerste couveuse, bijvoorbeeld, of een oude verlostang. Mensen realiseren zich niet meer vanwaar wij komen. Vooral voor jonge mensen is dit onwaarschijnlijk.""Alle kamers zijn ingericht door artsen, tandartsen, verpleegkundigen of apothekers die bij het UZ werkten: oftalmologie (Missotten), de ziekenhuisapotheek, de operatiekamer (Broos), met bijvoorbeeld het venster van Laquet, een schril contrast met het kleine gaatje in de buik dat men nu maakt. Of de stoel die werd gebruikt voor hersenoperaties door professor Gybels. Het verhaal rond de ijzeren long maakt altijd indruk op de bezoekers. De oude apparaten die we tentoonstellen worden vakkundig hersteld door een ingenieur.""We krijgen duizenden bezoekers per jaar. Onder hen vaak artsen van UZ Leuven, maar ook artsen die op bezoek zijn bij hun Erasmus-student. Die leiden we rond in het Engels, het Frans of het Duits. We hebben speciale activiteiten voor lagere en secundaire scholen. Daar is dan meestal een ludieke, praktische opdracht aan verbonden.""De voormalige ziekenhuissite wordt vandaag omgebouwd tot de Hertogensite met nieuwe wooneenheden, winkels, groensites, een cultuurcentrum, enz. Daardoor verdwijnt de kapel van de verpleegsters-school misschien wel. De waardevolle elementen worden eruit gerecupereerd en krijgen elders een plek. Het houten auditorium is 85 jaar oud en duizenden studenten en zorgverleners kregen er hun opleiding. Het was niet beschermd, maar het protest van enkele vooraanstaande hoogleraren en van de alumnivereniging heeft ertoe geleid dat de bouwpromotor het auditorium niet sloopt. Het auditorium is nog altijd in gebruik en wordt gerestaureerd.""Het Kankerinstituut zal blijven bestaan, maar krijgt een andere bestemming. Museum Histaruz zal dus de vroegere verpleegeenheden verlaten. We vinden dat uiteraard jammer, maar we krijgen alvast een nieuwe stek in het tweede anatomisch theater en de bijbehorende snijzaal. Die ruimte is evenwel nog te beperkt om de waardevolle collectie te kunnen tentoonstellen. Vandaag beslaat Histaruz immers al zo'n 3.000 m2, maar wellicht zijn er nog mogelijkheden voor uitbreiding op de Hertogensite? Mogelijk worden er drie universitaire museumsites gepland tegen 2025, het jaar waarin de KU Leuven 600 jaar oud zal zijn. De humane wetenschappen krijgen de bibliotheek op het Ladeuzeplein als museumsite. De positieve wetenschappen krijgen de site in de Bériotstraat waar nu dierkunde gehuisvest is en geneeskunde komt op de Hertogensite. Het auditorium wordt dan wellicht een van de speerpunten van die museumsite. Het zal een uitdaging zijn om een vaste tentoonstelling met de parels uit onze collectie aan te vullen met regelmatig wisselende tijdelijke thematische tentoonstellingen en daarbij de meest recente museale middelen te gebruiken, zoals digitalisering en interactieve werking. Zo kunnen we onze rijke verzameling blijven ontsluiten naar de buitenwereld. Inmiddels heeft historicus Joris Vandendriessche een boek geschreven over 100 jaar UZ Leuven, dat mooi inspeelt op waar Museum Histaruz voor staat."