...

In 2019 voerde de VSV (Vlaamse Stichting Verkeerskunde) samen met de lokale en federale politie, en Chrono@Work, een spin-off van de Rijksuniversiteit Groningen, 'slaperigheidsmetingen' uit in het Belgische verkeer. Bij bestuurders die tussen 10 uur 's avonds en 2 uur 's nachts op de baan waren, werd een speekselstaal genomen. De bestuurders kregen ook een gestandaardiseerde vragenlijst (Munich ChronoType Questionnaire en Karolinska slaperigheidsschaal) waarin gepeild werd naar de mate waarin ze zich slaperig voelden.De speekselstalen werden gebruikt om het melatonineniveau te bepalen - een hormoon dat het slaap-waakritme beïnvloedt. Bij een bepaald melatonineniveau weet het lichaam dat het 'biologische nacht' is en dat je eigenlijk zou moeten slapen. Voor onderzoek werd de biologische nacht gedefinieerd als de periode drie uur vóór en drie uur na de hoogste piek in melatonine. De drempelwaarde voor de biologische nacht werd op 7.6 pg/ml melatonine in het speeksel gelegd.Bij een op de drie gecontroleerde autobestuurders (33%) wees het melatoninegehalte erop dat deze bestuurders in hun biologische nacht reden. Na middernacht was dit zelfs 50%. Er was geen verschil in hoeverre bestuurders in hun 'biologische nacht' reden volgens leeftijd of geslacht.Uit de vragenlijst kwam een heel ander beeld: minder dan een op de tien bestuurders gaf toe dat ze zich niet meer alert voelden tijdens het rijden. De onderzoekers besluiten dat een groot deel van de bestuurders die in hun 'biologische nacht' rijden, de eigen alertheid overschat. Een zevental personen (2%) gaf aan dat ze tijdens de rit de neiging hadden om in te dommelen.Naast rijden in je biologische nacht zijn er nog bijkomende risicofactoren die ervoor kunnen zorgen dat je slaperig achter het stuur zit, zoals een slechte slaapkwaliteit in de voorafgaande nacht of al een lange tijd wakker zijn. Vooral personen die al langer dan 17 uur wakker waren, zaten op basis van hun melatoninewaarden heel wat vaker al in hun biologische nacht.Er circuleren heel wat oplossingen om slaperigheid achter het stuur te verdrijven, zoals luide muziek opzetten of het raampje opendraaien. Volgens experts is er maar één manier om de alertheid weer op peil te brengen: een kort dutje ( powernap) gecombineerd met een kop koffie. Via een campagne langs de wegen wordt deze remedie onder de aandacht gebracht van bestuurders.