RSV-preventie voor jong en oud?

Twee RSV-vaccins, Abrysvo® en Arexvy®, kregen groen licht van het Europees en Amerikaans Geneesmiddelenagentschap in de lente en zomer van 2023. Beide vaccins zijn geïndiceerd voor de actieve immunisatie van mensen ouder dan 60 jaar. Abrysvo® is bovendien ook bedoeld voor de passieve immunisatie van pasgeborenen (0-6 maanden), door toediening aan de moeder tijdens de zwangerschap (24-36 weken). Voor de jongste kinderen zijn ook de langwerkende monoklonale antilichamen (mAB's) een cruciaal kantelpunt in de strijd tegen RSV.In het Jessa Ziekenhuis werkt dr. Marc Raes, kinderarts en expert in het domein, al meer dan 20 jaar aan een databank die de seizoenspiek en medische belasting van RSV in kaart brengt. Samen met collega-pediaters analyseerde hij ook de gegevens van negen Belgische ziekenhuizen over meerdere seizoenen. "Onze cijfers, gecombineerd met die van Sciensano, gaven heel precies het epidemiologisch profiel van het virus weer.(1) Dat was belangrijk om te bepalen wanneer we palivizumab(2) moesten toedienen, en het komt nu van pas om de implementatie van de nieuwe preventietools te helpen sturen." De 'medical burden' van RSV is niet min en wordt soms onderschat. Opmerkelijk is dat 80% van de gehospitaliseerde kinderen niet tot een risicogroep behoort. Respiratoire problematieken, waarvan RSV-infecties de grootste groep vormen, zijn de belangrijkste reden voor opname van jonge kinderen in de PICU.(3) "We spreken over opnames van gemiddeld 3-5 dagen. Die zijn enorm belastend voor het kind, maar ook mentaal heel zwaar voor de ouders. Er is geen behandeling voor RSV. Daarnaast zijn de infecties gelinkt aan otitis media, verhogen ze het risico op longontstekingen en zijn ze mogelijk astma- inducerend. Ook de belasting van de ambulante zorgsector is substantieel op momenten dat andere infecties zich eveneens aanmelden. Preventie op grote schaal is de oplossing." Voor het jonge kind kan men binnenkort verschillende zaken inzetten: de vaccinatie van moeders, die hun antistoffen doorgeven via de navelstreng, en de vaccinatie van 60-plussers, wat de algemene transmissie zou kunnen beperken. Dr. Raes ziet ook een enorm potentieel voor het nieuw monoklonaal antilichaam nirsevimab (Beyfortus®). De Hoge Gezondheidsraad moet hierover nog een advies uitspreken, maar Marc Raes spreekt nu al van een revolutie. "Nirsevimab blijft 150 dagen boven de therapeutische spiegel, terwijl de huidige palivizumab slechts een maand haalt. Eén spuitje aan de start van het seizoen (in plaats van vijf) volstaat. Het nieuw mAB is efficiënt, veilig(4) en eenvoudig toedienbaar. Naast de afspraken over praktische implementatie, zal veel afhangen van de prijs van het product, maar in het ideale scenario breiden we de preventie van RSV uit naar alle kinderen onder één jaar. Dat is wat meerdere experten en internationale pediatrische verenigingen aanbevelen." Een andere (al dan niet complementaire) optie is de vaccinatie van zwangere vrouwen. Ook deze vorm van passieve immunisatie beschermt pasgeborenen efficiënt tegen ernstige RSV-infectie. "De aanpak is vergelijkbaar met de vaccinatie van aanstaande moeders voor influenza, kinkhoest en covid. Maar vandaag laat zo'n 40% van de zwangere vrouwen zich niet vaccineren tegen influenza. Ik weet dus niet in hoeverre zij staan te springen voor een vierde prik, maar misschien ligt de motivatie voor RSV wel hoger, gezien ze weten dat hun jonge kind daardoor zeer ziek kan worden?" Ook wie Abrysvo® in de koelkast moet hebben (de huisarts, de gynaecoloog?) is nog niet duidelijk. "Laat ons eerst de aanbevelingen afwachten", bemerkt dr. Raes. Oudere volwassenen blijven evenmin gespaard van RSV. "Huisartsen, maar ook geriaters en internisten moeten zeer aandachtig zijn voor RSV bij 60-plussers, zeker bij onderliggende longpathologie en hartlijden. Toenemend wordt RSV als een belangrijk pathogeen beschouwd in deze populatie, zeker omdat het vaak voorkomt als co-infectie met influenza of pneumokokken. Sommigen noemen het RSV-vaccin nu al een anti-influenza- en anti-pneumokokkenvaccin, omdat het mogelijk de incidentie en agressiviteit van deze pathogenen mee kan beperken. We kunnen grote winst boeken met de nieuwe preventiemiddelen. Duimen voor gunstige adviezen", besluit dr. Raes.