...
Het griepvaccin dat dit griepseizoen wordt toegediend is zoals de vorige jaren een quadrivalent vaccin (A/Victoria/4897/2022 (H1N1), A/Thailand/8/2022 (H3N2), B/Austria/1359417/2021 (B/Victoria) en B/Phuket/3073/2013 (B/Yamagata). Maar eigenlijk hoeft de laatste stam (B/Yamagata) niet meer bestreden te worden. Altijd al het kleine broertje van de griepstammen, dook hij voor het laatst op in maart-april 2020 tijdens de eerste covid-19-golf. In de daaropvolgende maanden was hij plots verdwenen om niet meer terug te keren. Tijdens de winter 2020-2021 was influenza overigens nagenoeg afwezig. "Het bewijst dat de coronamaatregelen die we oplegden wel degelijk - zeker voor griep - werkten", zegt prof. Marc Van Ranst. "Maar ik besef uiteraard dat het niet meer doenbaar is om deze maatregelen elk griepseizoen op te leggen." Waarom wordt er dit jaar dan nog wel het quadrivalent vaccin toegediend? Alvorens nieuwe trivalente vaccins op de markt mogen worden gebracht, moeten de laboratoria opnieuw een dossier indienen bij het Europese Genees- middelenagentschap (EMA). "De goedkeuring was net te laat om dit jaar al de trivalente vaccins op de markt te brengen, maar normaal schakelen we volgend jaar opnieuw naar deze vaccins over", stelt Marc Van Ranst. Het vorige griepseizoen in ons land werd gekenmerkt door een matige intensiteit, maar wel met een opmerkelijke duur van elf weken. Dat is een maand langer dan gebruikelijk. De piek werd genoteerd eind januari 2024 en ging gepaard met een sterke toename van het aantal ziekenhuisopnames. Ongeveer 550.000 mensen (5% van de bevolking) raakten besmet met influenza. Naar schatting een op duizend mensen besmet met griep ontwikkelt complicaties die leiden tot een ziekenhuisopname. Het aantal Belgen dat zich tegen griep laat vaccineren, kende een piek in coronajaar 2020, hoewel nog steeds een groot aantal mensen behorend tot een risicogroep zich ook dat jaar niet liet vaccineren: 26% van de zwangere vrouwen, 52,7% van de patiënten met een chronische aandoening en 57,5% van de 65-plussers. "Vanaf 2021 neemt het aantal opnieuw af", stelt Marc Van Ranst vast. "Er is ongetwijfeld sprake van een zekere vaccinatiemoeheid. Dat zagen we ook in 2009 na de Mexicaanse griep." In 2023 liet 43,4% van de patiënten met een chronische aandoening zich vaccineren, 50,7% van de 65-plussers. Bij de 18- tot 45-jarigen daalt dat tot 15%. Het doel dat de Wereld- gezondheidsorganisatie vooropstelt (75%) ligt zo nog steeds veraf. "We stellen wel vast dat mensen met een GMD globaal iets beter gevaccineerd zijn dan mensen zonder GMD." Een opvallende toename van het aantal griepvaccinaties werd vastgesteld in oktober 2023. Niet toevallig was het vanaf dat moment ook aan apothekers toegestaan om vaccins toe te dienen. Volgens het Vlaams Apothekers Netwerk (VAN) geeft ongeveer twee derde van de apothekers (65 à 68%) ook effectief griepvaccins. Vorig jaar werd - volgens een onderzoek van de Onafhankelijke Ziekenfondsen - twintig procent van de griepvaccins gegeven door de apotheker. Huisartsen waren goed voor 66% van de vaccins (82% in 2022). Vooral in Brussel (29,9% vaccins door apothekers) en bij mensen die voor het eerst een vaccin lieten zetten (30,9%) scoorden apothekers hoog. 80-plussers en patiënten met een chronische aandoeningen doen weer eerder een beroep op hun huisarts. "Uiteinde- lijk doet het er minder toe wie de vaccins plaatst, als ze maar worden geplaatst", zeggen zowel Marc Van Ranst als dr. Aurore Girard, ondervoorzitter van de Franstalige wetenschappelijke vereniging voor huisartsen SSMG. Zowel Marc Van Ranst als Aurore Girard stellen vast dat er heel wat valse beweringen over griepvaccinatie de ronde doen. Al te vaak krijgen artsen te horen dat een griepvaccin schadelijke gevolgen heeft op lange termijn, dat een griepvaccin net leidt tot griep of dat het helemaal niet efficiënt is. "Misschien moeten we de bevolking ook iets duidelijker uitleggen wat de effecten van een griepvaccin zijn", zegt Van Ranst. "Een griepvaccin voorkomt niet altijd een besmetting, maar verzacht wel de effecten van de griep. Het kan van een 'wilde' griep een 'milde' griep maken met minder complicaties, minder ziekenhuisopnames en minder vroegtijdige overlijdens."