Wie moet een patiënt informeren over diens gezondheidstoestand - de huisarts of de specialist naar wie de patiënt werd doorverwezen? En hoe verbreekt u de therapeutische relatie met een recalcitrante patiënt? Twee recente adviezen van de nationale raad van de Orde der artsen scheppen duidelijkheid.
...
Artsen-specialisten en huisartsen zijn gezamenlijk verantwoordelijk om een patiënt te informeren over diens gezondheidstoestand. Het louter doorsturen van resultaten naar de huisarts volstaat niet om aan de informatieverplichting te voldoen, zegt de Orde. De Orde vertrekt van de vaststelling dat in de huidige gezondheidszorg een bilaterale relatie tussen arts en patiënt niet langer de norm is. Patiënten worden verzorgd door meerdere artsen die met elkaar samenwerken.De samenwerking tussen artsen-specialisten en huisartsen vergt daarbij een bijzondere organisatie die onder meer betrekking heeft op het patiëntendossier, de rechten van de patiënt, de continuïteit van de zorg en de rolomschrijving van de individuele arts. Artsen dienen onderling overleg te plegen over wie de patiënt zal informeren over diens gezondheidstoestand. Het louter doorsturen van de resultaten door de arts-specialist naar de huisarts is geen voldoende waarborg dat aan de informatieverplichting is voldaan, zegt de Orde. Concreet raadt de nationale raad aan om bij een doorverwijzing de modaliteiten van opvolging en continuïteit te vermelden. Als de arts-specialist belangrijke vaststellingen doet, is het aangewezen de huisarts onverwijld te contacteren om de nodige schikkingen te bespreken. Als de huisarts niet kan worden bereikt, dient de arts-specialist zelf de nodige stappen te ondernemen om de patiënt te informeren. De patiënt heeft het recht te weigeren dat de resultaten van de onderzoeken worden doorgestuurd naar de huisarts. In de toekomst zal de patiënt de toegang tot zijn gezondheidsgegevens kunnen beheren via een 'toegangsmatrix', die hem toelaat aan te duiden welke zorgverleners toegang hebben tot welke categorieën van documenten of gegevens. De arts is wel mee verantwoordelijk om de patiënt te wijzen op de gevolgen van deze keuzes voor de kwaliteit van de zorg. De arts-specialist kan de patiënt ook uitnodigen om zelf met hem of met de huisarts contact op te nemen om de resultaten van de onderzoeken te bespreken. In ieder geval dienen beide artsen collegiaal te handelen en de vrije artsenkeuze van de patiënt te respecteren. Een arts die geconfronteerd wordt met ongepast gedrag van een patiënt mag dat op een genuanceerde en gematigde manier aan de patiënt laten merken. Een arts moet openstaan voor klachten van de patiënt en het in vraag stellen van zijn eigen gedrag, maar hij geeft de grenzen aan. De arts heeft het recht om de therapeutische relatie stop te zetten indien hij het onmogelijk acht de behandeling voort te zetten (artikel 32 van de Code van medische deontologie, en bijbehorend commentaar). Die beslissing moet zorgvuldig, gewetensvol en te gepasten tijde worden genomen, zodat de patiënt tijd heeft om een nieuwe arts te vinden.De arts die een therapeutische relatie verbreekt om redenen die te wijten zijn aan het gedrag van de patiënt brengt de provinciale raad op de hoogte, met vermelding van deze redenen. De arts volgt voorgeschreven onderzoeken nog op of verwijst de patiënt door naar een collega. Hij verzekert zich ervan dat de patiënt toegang heeft tot urgente zorgverlening. Als een arts vreest voor zijn veiligheid en fysieke of psychische integriteit, mag de relatie meteen beëindigd worden. Dit is onder meer het geval wanneer de arts wordt aangevallen, bedreigd, belasterd op sociale netwerken of onder druk wordt gezet om onrechtmatige of illegale handelingen te verrichten. Een arts die wordt geconfronteerd met een gewelddadige patiënt, doet een beroep op collega's zodat hij niet alleen is wanneer hij zijn beslissing bekendmaakt. Hij verwijst de patiënt door naar instellingen die beter in staat zijn om met dit soort profiel of pathologie om te gaan. Geweld tegen zorgverleners moet ook gemeld worden via het agressieformulier op de website van de Orde der artsen (ordomedic.be/nl/aanmeldingsformulier-agressie). Op de website van de Orde vindt u een affiche die patiënten bewust maakt van het wederzijdse respect dat essentieel is voor de zorgrelatie.