...

Een andere belangrijke duiding is dat deze enquête in de covidperiode is afgenomen maar dat we daarvan ook geen excuus mogen maken. Dat 'het zo erg is door covid', dat het daarom vanzelf beter zal worden als de covidperiode steeds meer achter de rug zal liggen en dergelijke excuses. Een crisissituatie creëert namelijk geen nieuwe knelpunten, maar brengt ze slechts, pijnlijk hard, naar boven. Een tweede oproep is om dit signaal niet te negeren en de crisis juist te gebruiken voor positieve verandering! De resultaten tonen belangrijke, doch gemengde, verschillen met betrekking tot de leeftijd van de participanten; meer stress/burn-out bij jongere generaties maar meer alcohol/medicatiegebruik bij oudere generaties. Moeten/mogen we dan ook spreken van verschillen over de generaties heen of gaat het eerder over een verschil in 'ervarenheid'? De omstandigheden waarin die verschillende generaties namelijk zijn opgeleid en het feit dat ze hun vak hebben moeten uitoefenen in een andere tijdsperiode, zijn factoren die moeilijk in te schatten zijn. Een derde oproep voor vervolgonderzoek naar (intergenerationele) determinerende factoren van artsenwelzijn, de befaamde welzijnsindex is een eerste stap! Het medicatiegebruik is dan weeral verontrustend: de idee dat het lichaam signalen geeft (slapeloosheid, (hoofd)pijn, etc.) en dat deze signaalfuncties genegeerd worden en zelfs leiden tot de quick fix van symptoombestrijdende medicatie leidt namelijk tot de overige cijfers in deze studie. Men zegt wel eens dat artsen de moeilijkste patiënten zijn. We slaan vaak zelf ons eigen advies/behandeling in de wind. Laten we ook positieve inzichten uit dit onderzoek halen: er zijn veel artsen die zich goed voelen en een manier hebben gevonden om dit vak op een gezonde manier uit te oefenen. Dus we kunnen van elkaar leren. De mogelijkheden van intervisie (een zelfhulpmethode onder artsen voor artsen) zijn cruciaal om de verbinding tussen de artsen (intergenerationeel) op peil te houden en het artsenwelzijn terug op te krikken. Een vierde oproep voor meer artsenintervisie! Maar laten we ook niet te veel 'roepen', maar voornamelijk dingen doen. Een meer duurzame aanpak dringt zich op, niet alleen om uit de crisis te geraken maar om op fundamentele wijze de artsencultuur te wijzigen waarin artsenwelzijn geen extraatje is, als er tijd over is, maar deel is van het vak en de uitoefening ervan.