Moet mRNA onder gewijzigde vorm gebruikt worden?

Het Duitse bedrijf Curevac communiceerde op 16 juni de preliminaire resultaten van een fase 3-studie met een nieuw mRNA-vaccin: het vaccin blijkt voor 47% doeltreffend. Een hele teleurstelling in het licht van wat de vaccins van Pfizer en Moderna tot stand brengen. De leiding van Curevac schrijft het middelmatige resultaat toe aan de hoge circulatie van varianten (onder andere lambda of de Peruviaanse) in de Europese en Zuid-Amerikaanse landen waar de studie loopt. Maar andere mRNA-vaccins doen het zeer goed te midden van varianten. Een Britse studie vindt met het Pfizer-vaccin een doeltreffendheid van 92% tegen de alfa-variant (of Britse variant) en 83% tegen de delta-variant (of Indiase variant). Een studie in Qatar maakt met datzelfde vaccin melding van 90% doeltreffendheid tegen de alfa-variant en 75% tegen de bèta-variant (of Zuid-Afrikaanse variant). Al in de fase 1-studie met het vaccin van Curevac waren de resultaten weinig bemoedigend. Men testte dosissen uit tussen 2 en 20 microgram mRNA per dosis. De hoogste dosissen veroorzaakten te veel bijwerkingen, maar de beter verdragen dosis van 12 microgram wekte titers van neutraliserende antilichamen op die veel lager waren dan wat men met de andere twee mRNA-vaccins bereikt. Sommige experts denken dat het verschil bij de structuur van het mRNA ligt. In de vaccins van Pfizer en Moderna bevindt zich een gemodificeerd mRNA: in plaats van het natuurlijke nucleotide uridine omvat de molecule het licht verschillende pseudo-uridine. Daardoor ontkomt het mRNA aan de immuunreactie die het lichaam op gang brengt tegen een vreemd lichaam. Het vaccin van Curevac bevat normaal uridine, maar probeert aan de immuunreactie te ontkomen door een lichte wijziging van de sequens van het mRNA die geen invloed heeft op de synthese van het spike-eiwit waarvoor het codeert. Niet alle experts zijn pessimistisch over de slaagkansen van niet-gemodificeerd RNA. Curevac maakte zich sterk dat zijn mRNA-vaccin gemakkelijker op koelkasttemperatuur kan worden bewaard, maar misschien werd de stabiliteit van het product op dat niveau wel overschat. Curevac heeft intussen al een tweede vaccin met niet-gemodificeerd mRNA achter de hand, dat veel hogere titers oproept dan de eerste versie. Vroeg of laat komen we er dus waarschijnlijk achter of niet-gemodificeerd mRNA een waardevolle optie is.