Maggie De Block: 'Ik kwam mijn beloftes na'

In 1999 werd Maggie De Block vanop een strijdplaats verkozen in de Kamer der Volksvertegenwoordigers. "Het was helemaal niet zeker dat ik verkozen zou worden. Een eerste keer op een lijst, weet je niet wat je mag verwachten. Ik had op dat moment nog een drukke huisartsenpraktijk, die ik gedurende elf jaar combineerde met mijn activiteiten in de Kamer." De combinatie van de twee weerhield De Block er niet van zich snel te ontpoppen tot een erg actieve backbencher. "In een rolverdeling met Yolande Avontroodt (n.v.d.r. een andere liberale arts in de Kamer) nam ik de sociale dossiers voor mijn rekening, terwijl zij zich meer op volksgezondheid focuste." Samen maakten ze het mogelijk dat ook burgers defibrillatoren kunnen gebruiken. "Dat was toen niet aan de orde, vandaag zie je ze in alle scholen en op zovele publieke plaatsen. Intussen heeft het zijn meerwaarde meer dan bewezen." Na de verkiezingen van juni 2010 duurde het 541 dagen voor er een nieuwe regering werd gevormd. Na een verrassend telefoontje van partijvoorzitter Alexander De Croo legde De Block op 6 december 2011 voor koning Filip de eed af als staatssecretaris van Asiel, Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding. "De portefeuille sprak me aan omwille van het luik armoedebestrijding. Dat sloot nauw aan bij wat ik de voorgaande jaren opvolgde in de commissie. Armoedebestrijding gaat niet enkel over geld, maar ook over gelijke kansen. Pas op het einde van het gesprek zei Alexander me dat ook asiel en migratie bij het pakket hoorden. Niemand anders wilde dat. Ik mocht drie minuten nadenken en stemde toe omdat ik vond dat die problematiek anders moest worden aangepakt: streng, maar rechtvaardig." "Ik denk dat ik het er niet slecht vanaf heb gebracht. Binnen het jaar was de asielcrisis opgelost die al vijf jaar duurde. We stuurden veel mensen uit de Balkan terug die ten onrechte in ons land wilden blijven. De procedures rond de doorlooptijd werden versneld. In het begin moest ik opvangcentra bijmaken, maar na een tijdje moest ik die opnieuw sluiten. Dat leidde twee keer tot protest. Er was een betoging bij de komst van de asielzoekers en een tweede betoging bij hun vertrek. Dat was immers slecht voor de lokale middenstand en ook scholen moesten soms een klas sluiten." Het departement legde De Block geen windeieren. Binnen de kortste keren werd ze de populairste politicus, en dat over de taalgrenzen heen. "Dat had ook zijn negatieve effecten. 'Vivons heureux, vivons cachés' luidt een Franse zegswijze. Daar schuilt veel waarheid in. Mensen vertonen soms raar gedrag in de buurt van een bekend iemand. Niet hier in Merchtem, maar wel op reis. Plots komt er iemand achter je staan zodat een vriend een foto kan nemen. Als men dat vraagt, is het uiteraard geen probleem, maar op deze manier is het niet zo leuk. Met de komst van de sociale media is dat er niet op verbeterd. Ik heb soms medelijden met de huidige ministers." Bij de parlementsverkiezingen van 25 mei 2014 behaalde Maggie De Block als lijsttrekker van Open Vld in Vlaams-Brabant een monsterscore. "Ik haalde 25% van de stemmen in Vlaams-Brabant. Dat heeft nog altijd niemand me nagedaan. Je weet dat met zo'n score en de wetenschap dat je drie jaar lang de populairste politicus van het land was een ministerpost je moeilijk kan ontglippen. Als eerste arts minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid worden, was een droom die uitkwam. Er hebben altijd artsen gezeteld in Kamer en Senaat, waarvan er zeker geschikt waren om die post te bekleden. Maar feit blijft dat ik de eerste was." De passage van De Block op het departement ging niet onopgemerkt voorbij, mede omdat ze gedurende zes jaar minister bleef, van 2014 tot 2020. "Ik trad dan ook met grote ambities aan, samengevat in een brochure met als titel 'Meer zorg, meer zekerheid', waarin ik een aantal afspraken maakte met de kiezer. Als eerste punt beloofde ik de overlevingskansen van kankerpatiënten te verhogen. Dat realiseerden we door onder meer immunologie, CAR-T-celtherapie en innovatieve medicatie terug te betalen. Dat leverde betere resultaten op bij kankers waar voorheen geen kruid tegen gewassen was, zoals melanoom." "Uit een recente studie van het KCE blijkt dat de bundeling van kennis in gespecialiseerde centra voor slokdarm- en pancreaskanker de overlevingskansen significant deed toenemen." Mensen met mentale problemen zonder financiële kopzorgen naar de psycholoog laten gaan, bleek een moeilijke strijd. "Ik maakte eerst de toegankelijkheid groter voor kinderen, daarna ook voor volwassenen door terugbetaling te voorzien van de psycholoog in de eerste lijn. Mijn opvolger heeft dat beleid voortgezet en daar veel geld aan gespendeerd." Nog voor de coronapandemie uitbrak, was Maggie De Block voorstander van de mogelijkheid van een digitaal bezoek aan de arts. "Toen de crisis uitbrak was alles voorbereid. Corona zorgde ervoor dat het op drie uur werd goedgekeurd, waar dat anders misschien maanden of jaren in beslag had genomen. Ook op vlak van betaling zetten we grote stappen vooruit. Patiënten moeten nu niet meer met een briefje langs het ziekenfonds om terugbetaling te krijgen. Het geld staat al op hun rekening nog voor ze terug thuis zijn." Betere zorg in de vertrouwde thuisomgeving was een ander stokpaardje van De Block. "Ik denk dan aan dialyse aan huis en druktherapie." De netwerkvorming van ziekenhuizen werd door De Block in de steigers gezet om de kwaliteit van de ziekenhuizen te verhogen. "Zorg dicht bij huis moet mogelijk blijven wanneer er niet extreem veel expertise of apparatuur nodig is. Ik legde het bewust niet top-down op. Gaan mensen er niet in mee, dan lukt het niet. Het moet bottom-up groeien. Dan wordt het onmogelijke mogelijk.""Ik herinner me dat ik op een debat voor de voeten kreeg geworpen dat het onmogelijk zou zijn om het Stedelijk Ziekenhuis en het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis in Aalst te laten samenwerken. 'Waarom niet', repliceerde ik. Ze liggen misschien honderd meter van elkaar. Het mag toch niet uitmaken of er een tante nonnetje rondloopt in het ene ziekenhuis en niet in het andere. Heel de zaal lag plat van het lachen, maar vandaag werken ze samen en daar wordt de patiënt alleen maar beter van. Zowel de overlevingskansen als de kwaliteit van het leven nemen op deze manier toe." De Block betreurt dat ze er niet in slaagde een wettelijk kader te creëren voor draagmoeders. "Ik legde een wetsvoorstel neer, maar daarvoor bestond onvoldoende draagvlak in de meerderheid. De bescherming van kind, wens- en draagouders moet dringend opnieuw op de agenda komen. Nu zoeken mensen met een kinderwens vaak een omweg en komen ze in het commerciële circuit terecht." Onderwerpen die ethisch moeilijk liggen voor bepaalde groepen, hebben De Block steeds nauw aan het hart gelegen. "Ik maakte het mogelijk om eicellen en gameten in te vriezen bij een kankerdiagnose en dat terug te betalen. Het kan toch niet dat enkel kapitaalkrachtige mensen over die mogelijkheid zouden kunnen beschikken. Bovendien haalt dat veel druk weg bij jonge koppels. Hetzelfde geldt voor de terugbetaling van de NIP-test. Die moest voor iedereen betaalbaar en toegankelijk zijn. Ik wil geen geneeskunde met twee snelheden." Tijdens het recente debat van Medische Wereld in het UZ Brussel, reageerde De Block heel heftig op de standpunten van CD&V over abortus en euthanasie. "Ik heb gezien hoe mijn moeder eind vorig jaar is overleden. Ze had alles op papier gezet, maar op het ultieme moment kon ze dat niet meer zelf schriftelijk of mondeling bevestigen en dus was euthanasie onmogelijk." "Beseffen zij die dit tegenhouden niet dat mensen in die situatie vaak niet meer kunnen spreken of schrijven? Ook inzake abortus begrijp ik hen niet. Een wetenschappelijk comité bestaande uit experts van universiteiten uit beide landsdelen en met diverse levensbeschouwelijke strekkingen kwam - op vraag van de overheid - tot een unanieme conclusie. Dan kan je die toch niet zomaar naast je neerleggen." De voorbije maanden verschoof de blik van Maggie De Block enigszins van de nationale naar de internationale scène. Eind 2022 werd ze door WGO-topman Hans Kluge gevraagd voorzitter te worden van de Technical Advisory Group One Health, die een bredere kijk moet bieden op gezondheid. Ze schreef ook mee aan een WGO-rapport over de lessen die de wereld moet trekken uit de coronapandemie. "Zijn er fouten gemaakt in de aanpak van die crisis? Ongetwijfeld, maar al bij al hebben we ze niet zo slecht aangepakt in ons land." De Block staat zeker niet afkerig van verdere activiteiten voor de Wereldgezondheidsorganisatie. Wat de toekomst effectief brengt, is nog koffiedik kijken. Maar dat De Block niet bij de pakken blijft zitten, dat staat wel vast.