...

De enige internationaal vergelijkbare maat voor het succes van het pandemisch beleid is de oversterfte: dood is dood. De pandemie duurde van maart 2020 tot maart 2022, in opeenvolgende golven door muterende varianten. Het eerste jaar in België was opmerkelijk slecht, met zeer hoge sterfte in de ouderenzorg, het tweede was opmerkelijk goed, dankzij de vaccinaties. Het beroep op vrijwilligers was uitzonderlijk succesvol, zowel in de uitvoering als voor de motivatie van de bevolking. Over het geheel genomen kan België zo een behoorlijk goed resultaat voorleggen. Het verdere covidbeleid was een drama. België is zeer sterk in klinische geneeskunde, maar onbestaande in populatiegeneeskunde. Met alle respect voor hun zeer grote inzet, maar een populatiecrisis wordt beter niet gemanaged door internisten en laboratoriumvirologen. Die werden zeker niet geholpen door de versnippering van het bestuur, waarbij gouverneurs en burgemeesters met geldingsdrang zelf allerhande regeltjes gingen opleggen. Een Grieks koor van onbekwamen stuwde hen en de politiek onhoudbaar verder vooruit. Filosofen, journalisten, media, universiteitsrectoren en economen volgden covidinfluencers in de sociale media, kwakzalvers die geen hol afwisten van infectieziekte-epidemiologie, maar wel heel goed wisten hoe ze de angsten van de middenklasse konden uitvergroten en uitbuiten. Wie kwetsbaar was, betaalde het gelag: kinderen, ouderen en economisch zwakkeren. Het mondmasker werd het symbool van het preventietheater: toneelspel dat de eigen deugdzaamheid moest illustreren. Mondmaskers werken in theorie en in de praktijk, waar hoogkwalitatieve maskers gedurende kortere tijd correct worden gebruikt door getrainde professionals. In de algemene bevolking was het zelden meer dan een slechte grap. Het enige land dat een evidence-based beleid voerde, daarvoor werd gehoond door de hele wereld, maar werd beloond met de laagste oversterfte en de geringste nevenschade door coronamaatregelen en schoolsluitingen, was Zweden. Het recept was een centraal op wetenschappelijke kennis gestuurd beleid in een enkele hand, die van Anders Tegnell. Dat was een infectieziekte-epidemioloog met ervaring in management van epidemieën in Afrika. Zijn mentor was zijn voorganger: Johann Giesecke, een van de belangrijkste infectieziekte-epidemiologen van Europa.Scholen bleven open. Het mondmaskertheater bleef achterwege. Het woord "coronaboete" bestaat niet in Zweden, maar het effect van goede informatie met vrijwillige medewerking op de verspreiding van het virus was niet geringer dan tijdens lockdowns elders. Het beleid was gericht op de lange termijn: SARS-CoV-2 werd afgeremd, om de gezondheidszorg te beschermen, maar er was geen doldwaze strijd om het virus te elimineren. Dat is zinloos en schadelijk, ten overvloede gedemonstreerd door het Chinese beleid. België houdt een evaluatie nu ver van zich af: met plantrekkerij zijn we ook ver gekomen. Een andere pandemie zal andere regels volgen. Een evaluatie had de aangerichte schade wel kunnen verzachten. Bij gebrek hieraan, kan het verloren vertrouwen de politieke afrekening nog hoger doen oplopen.