Het kasteel van Leonardo

Leonardo da Vinci stierf 500 jaar geleden in het Château du Clos Lucé in Amboise. Eerder was hij in Toscane en Rome uitgegroeid tot het prototype van de uomo universale. Pas op zijn 65e besloot hij om in te gaan op het aanbod van de Franse koning, Frans I, om zijn geboorteland voor Frankrijk te ruilen.Leonardo ondernam de moeilijke reis over de Alpen met een schat aan tekeningen, schilderijen en manuscripten in zijn bagage. Da Vinci werd er meteen aangesteld als hofschilder, ingenieur en architect. En hij mocht op een boogscheut van het koninklijke kasteel in Amboise verblijven zodat hij nauw met de koning kon samenwerken. Drie jaar later zou Leonardo er overlijden.Om die 500e sterfdag van Leonardo da Vinci - en tegelijk de doorbraak van de renaissance in Frankrijk - te herdenken, trekt de regio van de Loire nu alle registers open. Als groot denker, filosoof, wetenschapper, uitvinder, kunstenaar en architect blijkt Da Vinci nog altijd een krachtige locomotief die vele wagonnetjes kan trekken. Samen met het enthousiasme van tal van actoren uit het culturele veld in de regio zorgt dat voor een bruisend en zeer gewvarieerd aanbod.Op en rond de historische plekken in Amboise die aan Da Vinci refereren worden uiteraard tal van evenementen georganiseerd. Maar ook als u gewoon ergens in de Loire-regio halthoudt, kunt u wel iets van het Da Vincifeest opvangen. Zelf gingen we een kijkje nemen in Orléans en Blois om de renaissancesfeer op te snuiven.De historische binnenstad van Orléans kreeg afgelopen 20 jaar een restauratiegolf over zich heen zodat tientallen gevels opnieuw hun renaissancelook kregen en straten en pleintjes hun charme herwonnen. En in het kasteel van Blois - waar veel koningskinderen opgroeiden - loopt de stevig onderbouwde expo Enfants de la Renaissance. Aan de hand van beeldende kunst, boeken, documenten en voorwerpen worden diverse thema's aangesneden van zwangerschap en geboorte, tot het spelen, kleden, opvoeden en opgroeien van de koningskinderen. Ook de medische invalshoek ontbreekt niet. Enkele opengeslagen 16e-eeuwse boeken tonen bijvoorbeeld de mogelijke posities van de foetus en de medische instrumenten die destijds bij de bevalling werden aangewend.Naast deze voorbeelden van historische terugblik zet de overkoepelende slogan 500 ans de Renaissance(s) het actualiteitsgehalte van Leonardo's creatieve denkvermogen in de verf. De Fransen reiken daarbij ook de Italianen geregeld de hand.Zo loopt in het FRAC van Orléans een tentoonstelling over Superstudio. Deze groep Italiaanse architecten uit de jaren 1960-1970 keerde zich tegen de consumptiemaatschappij of tegen de architectuur die wilde bouwen om te bouwen. Architectuur werd filosofie waarbij ideeën voorrang kregen op echte bouwwerken. Het is heerlijk om te kijken naar ontwerpen uit een tijd dat er van EPC-keuringsattesten nog geen sprake was, en de ongebreidelde fantasie bijgevolg gewoon zijn architecturale gang kon gaan. Ook van Da Vinci bleven trouwens tal van plannen over een ideale stad of gebouw (kasteel van Chambord) ongerealiseerd in de lade liggen.Dezelfde openheid en eigenzinnigheid is terug te vinden in de Fondation du Doute in Blois. De vaste collectie met grote inbreng van de Franse Fluxuskunstenaar Ben, maar ook de gelegenheidsexpo Fluxus et l'Italie, tonen hoe deze beweging vanaf de vroege jaren 1960 de gevestigde kunstpraktijk wilde zuiveren en hoe kunst en leven elkaar konden bepalen.Er zijn ook tal van concerten en festivals deze zomer in de Loirevallei. Specifiek gericht op Leonardo da Vinci levert vooral het Ensemble Doulce Mémoire een waardevolle bijdrage.Weinigen zullen vermoeden dat er ook een uitstekende lira da bracciospeler, zanger en improvisator in Leonardo schuilde. Doulce Mémoire duikt in de muziek die aan het hof van de Franse koning te horen was en die aan de kunst van Da Vinci gelinkt kan worden. Ze brengen hun programma deze zomer in Bourges, Valençay en Parijs.Op 27 september komt de groep dit programma ook in Turnhout presenteren. Dit concert past in de Musica Divina-reeks, een onderdeel van festival van Vlaanderen Kempen. Met de kopie van het Laatste Avondmaal van Da Vinci in de abdij van Tongerlo op een van haar vaste concertlocaties, kon dit festival het Da Vinci-jaar uiteraard niet zomaar voorbij laten gaan.