...
We krijgen in de Lage Landen slechts mondjesmaat de Japanse hedendaagse literatuur te lezen. Naast enkele bekende grote namen, zoals Oë, Kawabata, Mishima of Murakami, blijft de Japanse literatuur in Nederlandse vertaling een kleine niche. Dat levert een vertekend beeld op van wat Japan vandaag is. Voor velen blijft het toch vooral dat mysterieuze, traditionele en fijnzinnige oord van samoerai, kimono en kersenbloesem, waar men elke dag sushi zou eten. Hoe prachtig de Japanse klassieken ook zijn, in de hedendaagse literatuur valt wat anders te beleven. Japan is vooral een modern land dat kampt met een vergrijzende en krimpende bevolking, beknellende rol- patronen voor vrouwen en minder- heden, dat economisch stagneert, waar een behoudsgezinde politieke wind waait terwijl de nasleep van de ramp van Fukushima nog nazindert. Dat alles is ook de voedingsbodem voor artistiek talent, in muziek, architectuur, film en literatuur. Dankzij uitmuntende vertalers zoals Luk Van Haute en dappere uitgevers zoals Zirimiri Press kan dat talent ons toch bereiken. Lentetuin van Tomoka Shibasaki is zo een meesterstuk van novellekunst, bekroond met de tweemaal per jaar uitgereikte Akatugawa-prijs (genoemd naar de absolute grootmeester van het korte verhaal en die novellen en korte romans van nieuwe en vernieuwende literaire stemmen eert.)Geen enkele scène of beeld in Lentetuin is overbodig, elke kleine gebeurtenis stuwt het verhaal subtiel verder. De schrijfster houdt de ont- wikkelingen klein en laat de emoties gloeien in de ondergrond. Het is een subtiel verhaal. Mensen kijken naar bomen en muren, beleven de ruimte, observeren veranderingen in lichtinval en kleurschakering. De huizen lijken mee te leven met de seizoenen. Voorwerpen en vrienden worden gevonden en soms verloren. Schoon-heid en weemoed botsen op de stadsontwikkelingen die Tokio moeten klaarstomen voor de Olympische Spelen. Verlies, vriendschap en architectuur worden fijnzinnig verweven. Ook in Domein van licht van Yuko Tsushima (dochter van de bekende schrijver Osamu Dazai) speelt een gebouw en de lichtinval een centrale rol als decor voor geciseleerde psycho- logische ontwikkelingen. Een alleenstaande moeder vertelt in twaalf korte hoofdstukken over het eerste jaar na het vertrek van haar man waarbij ze opbotst tegen starre verwachtingen en rolpatronen. Ze vindt een woonplek in een dakappartement midden in een drukke winkelwijk. Zonlicht en stads- lawaai stromen langs alle kanten binnen. Ze hoopt dat dat licht haar tweejarig dochtertje zal beschermen tegen de veranderingen in hun leven. De hoofdstukken werden oorspronkelijk in 1978 gepubliceerd in maan- delijkse afleveringen en schudde bij verschijning de patriarchale Japanse samenleving door elkaar. Tsushima schrijft in een ongekunstelde taal over driftbuien, boze buren en waterlekken, met een ontroerende oprechtheid waarin ze zowel eenzame wanhoop als alledaags kindergeluk weet te vangen. Langzaam hervindt de vertelster haar zelfvertrouwen en vrijheid, hoog boven de stad met een uitzicht op de wereld en het leven. Deze literaire parels hebben dezelfde lichte, nooit-ironische en intelligente toon als de films van Kore-Eda of Takita, zonder ook maar een moment minder ernstig te worden. Hopelijk zijn zij het begin van een milde tsunami van Japanse literatuur van vandaag.