Helpt de resectie van levermetastasen deze patiënte?

Als de metastasen uitsluitend in de lever aanwezig zijn en resectie technisch mogelijk blijkt, dan kan heelkunde een zeer significante verbetering van de overleving tot stand brengen", zegt prof. Vincent Donckier, diensthoofd heelkunde aan het Jules Bordet Instituut in Brussel. "In meer uitzonderlijke gevallen treedt zelfs genezing op. Maar tot nog toe beschikten we niet over criteria om te voorspellen welke patiënten bij de heelkundige ingreep baat zouden hebben, en welke vruchteloos zouden worden geopereerd. Dat is de belangrijkste reden waarom het nut van heelkunde voor de behandeling van levermetastasen ter discussie staat." Al langer heeft onderzoek aangetoond dat er bij borstkanker vanuit histopathologisch standpunt twee types levermetastasen bestaan. Men spreekt van histopathological growth patterns (HGP). Bij het eerste type zijn de kankercellen omringd door een fibreus kapsel, wat verklaart waarom men het een desmoplasmatische structuur noemt (D-HGP). In het kapsel bevindt zich een uitgesproken infiltraat van immuuncellen. Bij het tweede type groeien de tumorcellen rechtstreeks het leverweefsel in, waardoor het de bepaling 'replacement' meekreeg (R-HGP). Dit onderscheid kan men ook maken in verband met levermetastasen bij colorectale kanker. Nu heeft men bij colorectale kanker aangetoond dat het groeipatroon van de levermetastasen bepalend is voor de prognose na resectie. Grote retrospectieve studies wijzen uit dat de overleving na resectie beter is bij desmoplasmatische metastasen dan bij infiltrerende metastasen van het type 'replacement'. Mocht dat verschil ook bestaan bij levermetastasen afkomstig van borstkanker, dan zou men voortaan beschikken over een criterium om de doeltreffendheid van resectie in de betrokken patiëntengroep te voorspellen. Prof. Donckier en zijn team gingen het na met een retrospectieve studie, uitgevoerd met de medewerking van het UZA en het UZ Leuven. Vooraf beschikbare gegevens stemden tot optimisme: bij patiënten die enkel levermetastasen hebben, gaat resectie immers gepaard met een overleving tussen 22 en 61 maanden en een lange progressievrije overleving, wat aantoont dat er een subgroep bestaat waarbij verdere metastasevorming beperkt is. De onderzoekers analyseerden de verdere evolutie van 36 patiënten met borstkanker bij wie levermetastasen heelkundig werden verwijderd. "De resultaten van de heelkunde waren zeer significant beter als de metastasen van het desmoplasmatische type waren, en niet infiltrerend", meldt de Brusselse chirurg. "Alle patiënten met infiltrerende metastasen zijn snel hervallen, binnen 20 maanden na de ingreep. Daaruit blijkt dat de selectie van de patiënten op basis van het groeipatroon van de metastasen essentieel is, net zoals bij darmkanker. Infiltrerende metastasen wijzen duidelijk op een agressievere ziekte. Bij patiënten met R-HGP hebben we goede redenen om het nut van heelkundige verwijdering in vraag te stellen." "Onze bevindingen zijn beloftevol. We hopen dat ze kunnen bijdragen tot het ontwikkelen van nieuwe therapeutische beslismodellen, die de behandeling nauwer doen aansluiten bij de kenmerken van de ziekte." Op dit ogenblik is de beperking dat het histopathologisch groeipatroon pas na de chirurgische ingreep kan worden achterhaald, op basis van het operatiestuk. Onderzoek is aan de gang om nieuwe instrumenten te ontwikkelen die het groeipatroon aan het licht kunnen brengen vóór de ingreep. Vincent Donckier: "Die nieuwe modellen kunnen bijdragen tot gerichte therapeutische beslissingen bij patiënten met levermetastasen ontsproten aan darm- of borstkanker, en misschien ook andere kwaadaardige tumoren. We bestuderen momenteel de histologie van levermetastasen gerelateerd aan verschillende soorten tumoren, om na te gaan of het groeipatroon een merker kan zijn over alle vormen van kanker heen."Het onderzoek van het Jules Bordet Instituut werd gepubliceerd in Nature Publishing Journal Breast Cancer. Het is een eerste stap, die niet alleen kan leiden tot een betere selectie van patiënten voor de resectie van levermetastasen, maar ook tot een beter begrip van hoe de ziekte evolueert, en misschien tot de ontwikkeling van nieuwe behandelmethoden.