...

Wie had durven voorspellen dat de tweede golf de eerste zou overtreffen? Peter Degadt haalt het AZ Damiaan in Oostende aan bij wijze van voorbeeld. "Afgelopen weekend nam het ziekenhuis op 48 uur 40 covid-19-patiënten op, waarvan 4 op Intensieve Zorg. Het virus bereikt nu ook de uithoeken van het land. Vooral IZ botst stilaan op zijn limieten. "Tegelijk heb ik de indruk dat er een grotere doorstroming is. Mensen kunnen sneller naar huis", aldus Degadt. Ziekenhuizen zijn beter voorbereid dan tijdens de eerste golf. Er is meer apparatuur, er zijn meer instrumenten en een betere medische kennis inzake therapie, diagnose en snelheid van handelen. Toch blijft de toestand precair door de enorme aantallen patiënten. Voor de ziekenhuizen en zorgverleners is het zeer zwaar en confronterend. "Zorgverstrekkers worden moe en bij de artsen is er een tweespalt. Enerzijds zijn er specialismen zoals intensivisten, urgentisten, pneumologen enz. die midden in de crisis zitten. Anderzijds zijn er disciplines zoals chirurgen, orthopedisten, NKO's die niet direct met covid-19 te maken hebben. Ook voor hen is het zeer lastig. Ze kunnen hun beroep niet uitoefenen, capaciteit blijft ongebruikt. De spanning is niet gelijk verdeeld. De orthopeed wil wel meedraaien in de strijd tegen covid maar dat is stresserend en vermoeiend." Peter Degadt verwijst nog naar de kwetsbare situatie van de voorzieningen voor personen met een handicap. "Het Heilig Hart in Deinze beschikt bijvoorbeeld slechts over een beperkt aantal verpleegkundigen voor 430 zorgvragers. Er zou toch een arts of medisch verantwoordelijke moeten zijn die deel uitmaakt van het ziekenhuis. Blijven investeren in de ' human factor', in skills en ondersteuning is absoluut nodig." Overigens ziet Degadt een generatie huisartsen van rond de 65 jaar afhaken door covid. "Onder normale omstandigheden zouden ze nog wel enkele jaren voortdoen, zeker wie in associatie werkt. Maar ze hebben het nu wel gehad. Het is goed geweest." In de crisis bleven de extramurale labs een beetje onder de radar. Peter Degadt wil ze integreren in de ziekenhuis- netwerken. "Het lijkt een apart universum, ze komen enkel aan de oppervlakte als een lab wordt opgekocht. Dit is echter ook volksgezondheid. Labs zijn nu Fremdkörper maar zouden eigenlijk best samen met de ziekenhuizen een gezamenlijke strategie uitwerken om de uitdagingen aan te kunnen." Dat het zuivere for profit-organisaties zijn, is geen punt. "Ook huisartsen werken via een vennootschap. Vergelijk het met privéklinieken die anesthesie aanbieden. Zij voldoen eveneens aan normen en moeten zich inpassen in het bredere beleid." Voor Peter Degadt voorzien ziekenhuisnetwerken trouwens best plaats voor labs, wzc's, huisartsen, thuisverpleging... "Samenwerking tussen alle echelons is geen overbodige luxe. Het is integendeel heel essentieel en het heeft door de crisis een boost gekregen. Bestaande, latente structuurtjes bleken stevig, nuttig en 'to the point'. Het antwoord op de pandemie is een breed zorgmodel met integratie en connectie van welzijn, chronische en acute aandoeningen enz. Eerst moet het beest weg maar de samenwerking moet blijven. Laat dat de positieve boodschap zijn." Een betoog dat naadloos aansluit bij een nieuwe staatshervorming. "Coronacommissaris Pedro Facon heeft natuurlijk overschot van gelijk dat eenheid van commando nodig is in crisistijden. Een staatshervorming maakt dat mogelijk. Maar het gaat niet over deze of een andere bevoegdheid. Centraal staat de vraag welk zorgmodel we willen. Dat is de waarom-vraag. Beantwoord die eerst en bekijk vervolgens hoe een staatshervorming ze kan realiseren. Traditioneel gebeurt het omgekeerde: men maakt een lijstje bevoegdheden dat van het ene naar het andere niveau verschoven kan worden." Tot slot is er de vaststelling dat het virus enorme gezondheidsschade aanrichtte. In 'normale' jaren sterven er wekelijks 3.000 mensen, dit voorjaar waren er dat 4.500 - covid en niet-covid. Kan de zorg dit aan? Degadt: "Beroepsverenigingen van intensivisten, urgentisten en de Orde der artsen stelden triageformules voor. Die kunnen helpen om keuzes te maken. Maar eigenlijk is dit geen punt van medische maar van sociale ethiek. Keuzes hoeven niet. Met de capaciteit waarover we beschikken is dit geen verscheurende oorlogssituatie en geen oorlogsgeneeskunde. Mits goed management en transferten van patiënten beschikken we over voldoende capaciteit. Als de maatregelen effect hebben, halen we het. Pas als het nog erger zou worden, zijn er de richtlijnen als hulpmiddel."