...
Francisco de Goya y Lucientes (1746-1828) is een van de meest fascinerende figuren uit de kunstgeschiedenis. Hij was een meester in het uitbeelden van de schoonheid, denk maar aan La Maja Vestita en La Maja Desnuda. In het eerste werk schildert hij de hertogin van Alba keurig gekleed, in het tweede laat hij haar poedelnaakt op de canapé plaatsnemen als een toonbeeld van sensualiteit. Daartegenover staan zijn heksen en kollen en vooral de werken waarin hij - net zoals Picasso later - met een enorme expressieve kracht de gruwel van de oorlog uitbeeldt en aan de kaak stelt. Het Palais des Beaux-Arts heeft er een briljante expositie van gemaakt waarin schilderijen en etsen van de Spaanse kunstenaar worden getoond, uitstekend gedocumenteerd, met schitterend gebruik van de nieuwe media. In een cirkelvormige ruimte in het atrium wordt bovendien een 360-graden panoramische bewegende video geprojecteerd waarin de meesterwerken van Goya tot leven komen: de levensvreugde van de Madrilenen in zijn jonge werken, en zijn ' pinturas negras' uit zijn latere periode.De oorlog tussen Frankrijk en Spanje in 1793-95, de invasie en de repressie onder Napoleon, maar ook zijn ziektepatroon en voortschrijdende doofheid, vormden de voedingsbodem voor kunstwerken die vandaag nog door merg en been gaan, zoals El 3 de Maio na de fusillade van Spaanse opstandelingen door Franse soldaten, of De Kolos, het iconische werk met de geweldige reus die boven het oorlogsgewoel uittorent. Dat laatste werk vormde trouwens de inspiratie voor het beroemde werk Zachte constructie met gekookte bonen (1936) van Salvador Dali waarin hij de gruwel van de Spaanse burgeroorlog aan de kaak stelt. Aan de tentoonstelling is heel wat onderzoek vooraf gegaan, waarvan ook de resultaten worden getoond, in het bijzonder van de twee werken van het museum, Les Jeunes en Les Vieilles. Aan de hand van infraroodreflectografie (IRR), ultraviolet (UV) fotografie en fluorescentie X 2B spectrometrie werden de onderliggende lagen zichtbaar gemaakt. Heel bijzonder in de expo is de zaal gewijd aan de muurschilderingen van Quinta del Sordo (Huis van de Dove) waarin Goya op het einde van zijn leven woonde alvorens hij de vlucht nam naar Bordeaux. Het pand even buiten Madrid werd in 1909 afgebroken en de muurschilderingen werden zo goed en zo kwaad als dat kon op doek overgebracht. In 1874 had een Franse fotograaf echter de oorspronkelijke fresco's op hun juiste locatie in de Quinta del Sordo gefotografeerd. Op basis van die foto's werd nu ter gelegenheid van de tentoonstelling een reconstructie gemaakt. De kers op de taart is evenwel de compilatie van films van onder anderen Orson Welles ( Mr. Arkadin), Sergio Leone ( Once upon a Time in the West), Fellini ( Casanova), Godard ( Passion) en Milos Forman ( Goya's Ghosts) die zich in schitterende filmscènes op werken van de Spaanse kunstenaar geïnspireerd hebben. Goya blijft intrigeren, en heeft ook heel wat beeldende kunstenaars geïnspireerd, zoals James Ensor van wie een tekening naar Les Vieilles op de expo hangt, maar ook hedendaagse artiesten als Antonio Saura, Jeff Wall, Robert Longo en Botero. Het meest macabere werk op de tentoonstelling is nochtans niet van de hand van Goya, maar van Alvares Dioniso Ferres die een portret maakte van ' De schedel van Goya'. Waarom en door wie Francisco de Goya y Lucientes post mortem onthoofd werd is tot nu toe een raadsel gebleven. De schedel is in 1955 een laatste keer boven water gekomen op een vlooienmarkt in Bordeaux waar Goya aanvankelijk begraven lag, voor zijn onthoofde lichaam naar Madrid werd overgebracht. Vanop het schilderij lijkt de schedel van Goya mee te kijken naar vandaag om vast te stellen dat schoonheid en liefde, maar ook oorlog en verderf nog steeds aanwezig zijn op onze aardbol.