...

Dinsdag 22 november 1983, een datum die in het geheugen van Rein Bellens gegrift staat. Die avond valt de BOB (Bijzondere Opsporings-brigade van de rijkswacht) het abortuscentrum in Gent binnen waar Rein Bellens samen met enkele andere bevlogen artsen abortussen uitvoert. In haar boek beschrijft ze wat er vervolgens gebeurde en hoe dat alles leidde tot de goedkeuring van de abortuswet op 29 maart 1990. Veel aandacht gaat naar de manier waarop het Gentse parket zich in de zaak vastbeet, maar ook naar de politieke afwikkeling van de zaak, inclusief de mini-koningskwestie, veroorzaakt door koning Boudewijn die weigerde zijn handtekening onder de wet te zetten. Mijn strijd voor abortus is het tweede boek dat Rein Bellens over abortus schrijft. In 1985 al verscheen van haar hand, zij het onder pseudoniem, het boek Omtrent abortus. Dagboek van een dokter. Schreef ze dat boek quasi meteen nadat het gerecht het abortuscentrum in het vizier nam, dan duurde het tot tien jaar na haar pensioen alvorens dit 'vervolg' er kwam. Waarom komt dit boek er nu? Rein Bellens: Eigenlijk ben ik al jaren aan dit boek aan het schrijven. Omdat ik altijd veel heb verzameld en bijgehouden, kwam het er op een bepaald moment vooral op aan te schrappen. Daarbij kreeg ik veel hulp van mijn echtgenoot, die vroeger journalist was. Ook voormalig hoofdredacteur van Artsenkrant Jan Bosmans stond mij in de maanden voor zijn dood met woord en daad bij. Dat we dit jaar 35 jaar abortuswet vieren, is uiteraard mooi meegenomen. Speelt het feit dat abortus vandaag opnieuw op de politieke agenda staat ook een rol? Het kriebelt vaak wanneer politici debatteren en foutieve informatie geven. Ik reageer minder dan vroeger, maar kan het soms niet laten. Toen Valerie Van Peel in 2019 over de zes dagen bedenktijd verklaarde dat het toenmalige wetsvoorstel in België niet zoveel verschilde van de situatie in Nederland, reageerde ik. In Nederland is de bedenktijd vijf dagen en gaat die in op het moment dat de vrouw bij de huisarts komt, niet pas na een bezoek aan een abortuscentrum. Sinds 2023 is de beraadtermijn er volledig afgeschaft. Nog een voorbeeld. In 2022 zei Sammy Mahdi dat hij van diverse abortusklinieken hoorde dat ze de bedenktermijn graag op zes dagen zouden behouden. Ik vraag me af waar hij dat vandaan haalt omdat ik me niet kan voorstellen dat mensen uit de abortushulpverlening dit zouden zeggen. Bovendien bestaan er in België geen abortusklinieken, maar wel abortuscentra en ziekenhuizen waar abortus wordt uitgevoerd. Abortuskliniek is een term uit Nederland. Ik kreeg nooit een antwoord. In Vlaanderen wordt abortus grotendeels in abortuscentra uitgevoerd en amper in ziekenhuizen. In Wallonië is het aandeel van ziekenhuizen groter. Hoe verklaart u dat verschil? Dat is historisch gegroeid. In Wallonië had je ook voor de abortuswet ziekenhuizen waar abortus werd uitgevoerd. Vanaf 1980 ontstonden de eerste abortuscentra in Vlaanderen, het eerste in Gent (1980) daarna in Brugge (1984), Antwerpen (1988) en Hasselt (1995). Hoe komt het dat Gent zo'n voortrekkersrol speelde? Dat is eerder toevallig, denk ik. Heeft de aanwezigheid van de universiteit er iets mee te maken? Neen, zeker niet. Het groeide vanuit Dolle Mina, het abortuscomité en een aantal progressieve artsen die ervoor open stonden. Van de universiteit kregen we in het begin zeker geen steun. Nu is er wel een goede samenwerking met de universiteit. Gynaecologen kunnen tijdens hun opleiding stage doen in het abortuscentrum. Dat is een win-winsituatie. De gynaecologen leren hoe abortushulpverlening verloopt en de huisartsen kunnen van de gynaecologen leren hoe een echografie te interpreteren. Met de jaren groeide er een goede samenwerking met het universitair ziekenhuis waarnaar we vlot vrouwen met complicaties kunnen doorsturen. Zou u - met de kennis van vandaag - dezelfde weg kiezen? Het is een moeilijke strijd geweest, maar ik heb nergens spijt van. Ik heb het werk steeds graag gedaan. Het is met vallen en opstaan geweest, maar ik zou dezelfde weg kiezen. In het boek blikt u terug op de relatie met uw ouders. Afkomstig uit een Kempens dorp hadden ze het steeds moeilijk met uw werk. Hebt u dat ooit kunnen uitpraten? Het is niet uitgepraat, maar ze hebben mij wel steeds mijn werk laten doen, hoewel ze af en toe vroegen of ik 'er' nog niet mee gestopt was. Het paste niet in hun katholieke overtuiging. In een klein dorp waar iedereen elkaar kent, waren mijn activiteiten niet altijd makkelijk voor hen. Het woord abortus werd nauwelijks uitgesproken. Ik weet ook niet of ze mijn eerste boek gelezen hebben of trots waren wanneer ik een prijs kreeg. Door andere zaken waren we wel erg hecht en hebben we steeds een goede relatie behouden. Hoe was uw relatie met politici? We nodigden vaak politici uit voor een gesprek in het abortuscentrum in Gent. Onder meer Lucienne Michielsens kwam op bezoek. We hebben steeds een goed contact gehad met groene politici als Magda Aelvoet, Paul Pataer, Petra De Sutter en Stefaan Van Hecke. We probeerden ook CVP'ers te contacteren, maar dat leverde weinig op. Enkel van Miet Smet kreeg ik een positieve reactie op mijn eerste boek. Hoewel ze tegen de abortuswet stemde, denk ik dat zij binnen haar partij toch probeerde wat te veranderen. U hebt uw eerste boek naar koning Boudewijn gestuurd. Kreeg u een reactie vanuit het paleis? Ik stuurde het boek naar aanleiding van de 35ste huwelijksverjaardag van Boudewijn en Fabiola en kreeg een routine dankbrief terug van kabinetschef Van Ypersele de Strihou waarin hij echter niets zei over het boek. Verder kwam er geen reactie vanuit het paleis. Ik denk trouwens dat het hof hier niet mag op reageren. Ik vraag me wel af of mijn nieuw boek de aandacht zal trekken van koning Filip. Ik vermoed dat hij niet dezelfde hardnekkigheid heeft als zijn oom en niet zal dwarsliggen bij een nieuwe abortuswet. Welke impact hadden de rechtszaken op u? Vreesde u ooit in de gevangenis te verzeilen zoals de Naamse dr. Peers? We gingen er steeds van uit dat we niet zouden worden gearresteerd. Indien we een gevangenisstraf gekregen zouden hebben, was dat wellicht voorwaardelijk geweest. Je hebt dan natuurlijk wel een strafblad. Voor ons als huisarts misschien niet zo belangrijk, maar wel voor iemand die later ergens moet solliciteren. Een veroordeling was vooral een drama voor de vrouwen die een abortus lieten uitvoeren. We hebben weinig zicht op de impact die dat op hen had. Soms leidde het ongetwijfeld tot een relatiebreuk. Het frappeert me nog steeds welk een verschil er bestaat tussen de uitspraken van diverse rechtbanken. In eerste instantie werden we in Gent door de correctionele rechtbank vrijgesproken en vervolgens veroordeeld door het Hof van Beroep. We tekenden cassatie aan en uiteindelijk sprak het Hof van Beroep in Antwerpen ons definitief vrij. Daar zat de intussen goedgekeurde abortuswet zeker voor iets tussen. Hoe kijkt u naar het huidige abortusdebat? Het stoort me dat de conclusies van de expertencommissie die op vraag van de CD&V werd opgericht, nu in twijfel worden getrokken. De uitspraak van Els Van Hoof (CD&V) dat ze het rapport leest met een eigen ethisch kompas vind ik onbegrijpelijk. Ik heb het ook moeilijk met de vertragingsmanoeuvres van iemand als Valerie Van Peel, die zegt dat er eerst onderzoek moet worden gedaan naar de motieven van vrouwen die vandaag nog steeds naar Nederland gaan. Die studies bestaan.