...

Bij het PCOS is er sprake van een toename van de androgeenproductie in de ovariële theca waardoor er een gestoorde follikelrijping in de eierstokken plaatsvindt. Dit verstoorde hormonaal evenwicht bij PCOS resulteert in uiteenlopende symptomen. Voor het stellen van de diagnose PCOS moet een patiënt aan minimaal twee van de drie navolgende criteria voldoen: 1. Hyperandrogenisme (biochemisch en/of klinisch); 2. Dysovulatie; 3. Verhoogd aantal antrale follikels in de ovaria bij echografie. Het hyperandrogenisme kan zich klinisch uiten in acné of hirsutisme. Veelal meldt een PCOS-patiënte zich in eerste instantie met deze klachten bij de huisarts of dermatoloog. Bij bloedonderzoek kan een verhoogd testosteron of androsteendion worden vastgesteld. De dysovulatie presenteert zich veelal op jonge leeftijd en uit zich klinisch in langdurige cycli, ofwel een volledig uitblijven van de menstruatie (anovulatie). Bij actieve kinderwens kan er dus sprake zijn van subfertiliteit. In deze situaties zal veelal ovulatie- inductie moeten plaatsvinden om aan de kinderwens te kunnen voldoen. Het laatste criterium voor de diagnose is het uitzicht van de ovaria. Bij echografisch onderzoek zijn de polycysteuze ovaria kenmerkend. Op basis van de huidige richtlijn(2) is hiervan sprake zodra er minstens 12 follikels tussen 2 en 9 mm gezien worden in één eierstok met een echotoestel met 'lage' resolutie en minstens 19 follikels per eierstok met een echotoestel met 'hoge' resolutie. Er bestaat een grote variatie in de klinische verschijnselen waarmee een patiënt zich in eerste instantie bij een arts kan melden. Ook zijn er uiteenlopende specialismen waar een nog niet eerder gediagnosticeerde PCOS-patiënte zich voor het eerst zal aanbieden (bijvoorbeeld huisarts, gynaecoloog, dermatoloog of endocrinoloog). Deze versplinterde en niet-multidisciplinaire aanpak kan de oorzaak zijn van onnodige vertraging in het diagnostische proces. PCOS heeft gevolgen op lange termijn, die een langdurige medische begeleiding noodzakelijk maken. Er is sprake van een verhoogd risico op obesitas, type 2-diabetes, endometriumcarcinoom, hypertensie en andere cardiovasculaire aandoeningen.Om bij zowel patiënten als zorgverleners de bekendheid rond PCOS te vergroten, zijn er afgelopen tijd diverse initiatieven ontplooid. Zo organiseerde de PCOS Association op 1 september de 'World PCOS day' in het kader van de maand september als 'PCOS awareness month'. Diverse symposia vonden plaats, waar experts de recente inzichten rond PCOS deelden. Daarnaast bestaan er enkele verenigingen voor PCOS-patiënten. Een recent particulier initiatief bleef niet onopgemerkt. Een Franse patiënte zette onlangs zelf de stap om PCOS meer onder de aandacht van publiek en artsen te brengen. Via diverse kanalen publiceerde zij haar persoonlijke verhaal gecombineerd met medische informatie over PCOS. Aanleiding hiertoe was het lange tijdsverloop vooraleer ze de diagnose PCOS kreeg. Haar verhaal is kenmerkend voor de traagheid waarmee het proces rond een diagnose PCOS nog te vaak verloopt.De onderliggende oorzaak hiervoor is niet alleen dat PCOS, zoals hoger vermeld, gekenmerkt wordt door een grote variatie aan klinische symptomen tussen verschillende patiënten, maar dat er tevens een grote spreiding bestaat in de leeftijd waarop een PCOS-patiënte zich kan presenteren bij een uit vele medische disciplines. Het vergroten van de bekendheid en kennis van PCOS onder artsen is een essentiële stap om het diagnostische proces te versnellen. Er is nood aan een gespecialiseerde, multidisciplinaire, laagdrempelige en patiëntgerichte aanpak van de aandoening. Begeleiding bij de verwerking van de diagnose en hulp bij het vervullen van een eventuele kinderwens zijn vereist. Daarnaast is het in verband met de gezondheidscomplicaties op latere leeftijd van belang dat patiënten na het stellen van de diagnose PCOS adequate medische begeleiding krijgen. Het reeds op jonge leeftijd aanbieden van leefstijlaanpassingen is essentieel voor de optimalisatie van de gezondheid op langere termijn. Het verminderen van de kans op de langetermijncomplicaties met name obesitas, type 2-diabetes en cardiovasculaire aandoeningen vereist een langdurige en veelzijdige begeleiding.