De mensen achter de labels

BOEKEN Hoe ziet iemand er uit die een diagnostisch label van de dsm heeft toegewezen gekregen? Dat wilde die Nederlandse psycholoog Vittorio Busato wel eens weten. Hij is hoofdredacteur van het vakblad van de Nederlands Instituut van Psychologen en schreef eerder een biografi e over Piet Vroon (de bekende, geestesziek geworden hoogleraar psychologie) en een roman over een hoogleraar psychologie die door een misstap in een tbs-kliniek belandt.

...

De Diagnostical and Statistical Manual of Mental Disorders is een standaardcatalogus van psychopathologieën. Busato beschouwt hem als een belangrijk en nuttig instrument dat met een kleine 400 classificaties van psychische aandoeningen als handleiding kan dienen zodat zorgverleners en andere betrokkenen het over hetzelfde hebben als ze praten over bijvoorbeeld PTSS of ASS.Maar de dsm is niet zaligmakend. Binnen de diagnostische categorieën bestaat veel variatie. De ene mens met een psychose is de andere niet. Er zijn mensen bij wie een enkelvoudige diagnose goed past. Bij andere komt een breed pallet aan symptomen voor dat meerdere categorieën doorkruist. Daarom wilde Busato weten hoe mensen met een mentale aandoening daar in hun eigen woorden over praten. Hij wilde een aantal 'stoornissen' een gezicht geven en dat resulteerde in What's wrong with me?, een ode aan de individuele verschillen en de menselijke variëteit.Het boek is een monument voor de psychisch kwetsbare mens. Royaal uitgegeven, met harde kaft, op groot formaat en met leeslintje vormt het een galerij van een 50-tal portretten, schitterend gefotografeerd door Peter Valckx. Busato laat de mensen aan het woord. Met elke getuige wordt het pleidooi tegen stigma sterker. De individuele verhalen zijn vaak ontroerend, bijna altijd treffend en herkenbaar menselijk.Voor sommigen voelt hun diagnose als een rechtvaardiging: zie je wel, met mij is niets mis, in mijn hoofd zit gewoon een ziekte. Een diagnose is dan als "een handleiding van mijzelf". Een vrouw begrijpt zichzelf beter en onbegrijpelijke gedachten of gevoelens vallen op hun plek, wat leidt tot inzicht en acceptatie en uiteindelijk tot minder leed. Een ander vertelt dat dankzij de diagnose hij meer "mededogen" heeft met zichzelf, een mooie bijwerking van een diagnose. Maar voor sommigen is hun diagnose een veroordeling. Ze menen dan zeker te weten dat met hen iets mis is. Ze horen er niet bij, voelen zich minderwaardig en anders. Voor hen is de diagnose een brandmerk. Terwijl hun lijden onvoorstelbaar is.Elk portret, elke monoloog in dit mooie en relevante boek geeft een gezicht aan de kwetsbaarheid van de menselijke psyche en laat zien dat achter elke diagnose een mens schuil gaat zoals u en ik.