'Dankzij nieuwe technologieën worden patiënten steeds meer betrokken bij hun eigen gezondheid'

Joachim De Vos is professor aan de UGent en co-chairman van het innovatiecentrum Living Tomorrow. Hij voorspelt dat het takenpakket van artsen in de toekomst aanzienlijk zal veranderen. "Veel taken zullen in de nabije toekomst kunnen worden vervangen of beïnvloed door technologische ontwikkelingen zoals AI en robotica. De mens zal altijd een cruciale rol blijven spelen, maar ons medisch landschap zal steeds meer worden bepaald door deze technologieën." Volgens De Vos evolueert onze gezondheidszorg onder invloed van deze innovaties in de richting van wat hij de 'Vier P's' noemt: personal, preventive, predictive en participative. "Dankzij technologieën zoals smartwatches met hartslagmonitoren en draagbare glucosesensoren, worden patiënten steeds meer betrokken bij hun eigen gezondheid. De gegevens die door deze apparaten worden verzameld kunnen door AI worden geanalyseerd en als een kant-en-klaar pakket aan de arts worden gepresenteerd, met als resultaat een op preventie gericht en gepersonaliseerd behandelplan." Dergelijke ontwikkelingen kunnen bijvoorbeeld een belangrijke bijdrage leveren aan comfortabel ouder worden. "Bij veel mensen vindt er rond de 65-jarige leeftijd een omslag in de gezondheid plaats. De levenskwaliteit begint te dalen, terwijl de medische kosten toenemen. Technologische innovaties, en het wijs gebruik van data, kunnen ons in staat stellen om dit omslagpunt uit te stellen en te verzachten." Het blijkt echter niet eenvoudig om innovaties effectief in te zetten. "Het is een uitdaging om innovaties op de Europese of Belgische markt te introduceren. De ontwikkeling van technologieën kost veel tijd en geld. De huidige regelgeving lijkt hier niet op te zijn afgesteld, waardoor Belgische start-ups naar het buitenland verhuizen terwijl ons land behoefte heeft aan technologische centra waar doorbraken gerealiseerd kunnen worden. Natuurlijk moet veiligheid voorop staan, maar ik denk dat we bepaalde structuren moeten herzien om onze mondiale voorsprong niet te verliezen." De Vos: "Door innovaties op Europees niveau te bevorderen en de regelgeving te harmoniseren, kunnen we een ecosysteem creëren dat de ontwikkeling van patiëntgerichte zorg bevordert. De overheid zou hierbij als katalysator moeten optreden, door partnerschappen en projecten te stimuleren en zo een cultuur van innovatie te bevorderen. Deze aanpak kan leiden tot snellere implementatie van nieuwe technologieën en behandelingen, wat essentieel is voor het verbeteren van de gezondheidszorg in Europa." Ondanks de veelbelovende vooruitzichten die technologieën bieden, moeten we ons er niet blind op staren. De Vos bevestigt dit: "De technologische mogelijkheden groeien snel, maar er ontstaan tegelijkertijd ook verschillende uitdagingen. Hoe gaan we bijvoorbeeld op een ethische manier om met AI, zowel voor patiënten als artsen?". Het is cruciaal om de ethische implicaties van AI en technologie in de gezondheidszorg te overwegen. Dit omvat vragen over betrouwbaarheid, veiligheid en de rol van zorgprofessionals in een toenemend digitaal wordende omgeving. Het is belangrijk dat we niet alleen de voordelen van technologie erkennen, maar ook de verantwoordelijkheden. De Vos: "Een andere uitdaging ligt op het gebied van robotisering. In ons systeem hebben we te maken met een personeelstekort, dat in de nabije toekomst deels zal worden aangevuld met robots of humanoïden (robots met een menselijk uiterlijk). We zien nu al dat bepaalde handelingen, zoals het optillen van patiënten, met robots worden uitgevoerd. De vraag is echter hoe ver we hierin moeten gaan. Niemand wil volledig verzorgd worden door een robot." De Vos benadrukt dat de ontwikkelingen vragen om een mentaliteitsverandering bij zorgverleners. Onderzoek laat zien dat vooral jongeren een online consult verkiezen, wat kan evolueren naar interacties via avatars of hoge- definitie virtual reality. AI, robotica en nieuwe technologieën zullen hierbij een grote rol spelen. Zorgverleners moeten zich aanpassen en vaardigheden ontwikkelen om met deze nieuwe technologieën om te gaan, en de overheid voor het correct verlonen van online dienstverlening. "Een aandachtspunt is dat mensen overbezorgd raken door alle data die ze aangereikt krijgen door bijvoorbeeld hun smartwatch. Geen enkele arts zit te wachten op een patiënt die met een volledig door ChatGPT gecreëerde diagnose aan komt zetten. Maar we kunnen patiënten niet tegenhouden er gebruik van te maken, we zullen hierop moeten aanhaken. Hoe langer we als sector wachten, hoe verder we achterop raken. De geest is al uit de fles. Deze discussie kunnen we niet uit de weg gaan."