...

In het begin van de zomer hebben een farmaceutisch bedrijf, dermatologen en Allergienet een tapijt van netels aangelegd dicht bij het Flageyplein in Brussel. De operatie had tot doel de aandacht van het publiek te vestigen op chronische urticaria."Chronische urticaria is een auto-inflammatoire ziekte, die vooral optreedt bij jonge vrouwen van 20-40 jaar", legt dr. Pierre-Paul Roquet-Gravy, dermatoloog en diensthoofd van het Grand Hôpital de Charleroi, uit. "De ziekte wordt gekenmerkt door herhaalde episoden van urticaria op verschillende delen van het lichaam die langer dan zes weken duren: papels (die in 24 uur van plaats veranderen), jeuk en soms angio-oedeem van de ogen, de mond enzovoort."De mastcellen van patiënten met chronische urticaria zijn bijzonder ontvlambaar. Bij sommige patiënten volstaat de wrijving van een kledingstuk of een wat te krachtige douchestroom om een opflakkering uit te lokken. "De pathofysiologische mechanismen die ten grondslag liggen aan chronische urticaria, zijn nog niet helemaal opgehelderd", vervolgt dr. Roquet-Gravy. "Waarschijnlijk speelt een auto-immuun mechanisme mee: autoantistoffen gericht tegen IgE voeden het ontstekingsproces. Een ding is echter zeker: het is geen allergie."Sommige patiënten krijgen maar één enkele aanval, andere krijgen herhaalde aanvallen. De impact op de levenskwaliteit mag niet worden onderschat. Veel patiënten met chronische urticaria worden depressief en/of angstig. Sommigen bedekken zich met kledingstukken om de letsels te verbergen. Anderen durven niet meer het huis uit te gaan en raken geïsoleerd. Maar het ergste is de (nagenoeg) permanente jeuk, die, hoe kan het ook anders, de slaap verstoort.Driekwart van de patiënten wordt echter slecht of onvoldoende behandeld.1 De symptomen en met name het angio-oedeem kunnen ten onrechte doen denken aan een allergische reactie. Veel spoedartsen en huisartsen schrijven dan corticosteroïden voor. "Maar dat is nu echt het laatste wat je moet doen", betoogt dr. Roquet-Gravy. "Chronische urticaria wordt niet behandeld met cortisonderivaten en bovendien hebben die een reboundeffect: zodra de behandeling wordt stopgezet, komt de urticaria weer op en erger dan voorheen."De richtlijnen zijn nochtans duidelijk. In sommige gevallen gaat het om induceerbare urticaria, die door externe factoren wordt uitgelokt. De eerste stap van de behandeling is dan ook die factoren opsporen en zo mogelijk vermijden.We kennen koude-urticaria, warmte-urticaria en zonne-urticaria. "Er bestaat geen biologische marker van chronische urticaria", zegt dr. Roquet-Gravy. "Het is dan ook erg belangrijk de patiënt goed te ondervragen om de uitlokkende factor te achterhalen en/of andere vormen van urticaria uit te sluiten."Maar in twee derde van de gevallen kan de oorzaak van de urticaria niet worden achterhaald. We spreken dan van spontane chronische urticaria. Externe factoren kunnen evenwel opflakkeringen in de hand werken en/of de symptomen verergeren. Voorbeelden:bepaalde voedingsmiddelen (chocolade, alcohol, bepaalde kazen,...) zetten histamine vrij. De lijst van problematische voedingswaren verschilt van patiënt tot patiënt.zoals al vermeld, kan wrijven een opflakkering uitlokken. De patiënt zou dus te spannende kleding moeten mijden en bij voorkeur ruime kleding gemaakt van zacht weefsel moeten dragen. Liefst geen rugzak dragen.acetylsalicylzuur en niet-steroïdale ontstekingsremmers werken degranulatie van mastcellen in de hand en moeten dus worden beperkt.volgens de literatuur spelen de antistoffen bij schildklieraandoeningen en kiemen die actief zijn in de neus-keel-oorsfeer een rol. Een sinusitis, een angina en een tandabces moeten dus snel worden behandeld.Het is bekend dat stress een opflakkering in de hand kan werken en de symptomen kan verergeren. De symptomen zelf kunnen ook stresserend zijn. Dat resulteert in een echte vicieuze cirkel. "Patiënten met chronische urticaria hebben er alle belang bij te leren hoe ze met stress moeten omgaan", raadt dr. Roquet-Gravy aan. "Meditatie, relaxatie en yoga kunnen de patiënt daarbij helpen."De eerstelijnstherapie bij chronische urticaria bestaat in dagelijkse inname van één tablet van een H1-antihistaminicum. Als de symptomen na een week niet verbeteren, moet je meteen vier tabletten per dag voorschrijven. "Antihistaminica van de nieuwe generatie hebben niet het sedatieve effect van de oudere", zegt dr. Roquet-Gravy. "Studies hebben bovendien aangetoond dat meerdere tabletten in één keer mogen worden ingenomen. Antihistaminica kunnen echter medicamenteuze interacties aangaan."Als antihistaminica niet volstaan om de patiënt te verlichten, kan omalizumab worden overwogen. "Omalizumab is een monoklonale antistof die gericht is tegen IgE, met een zeer goed veiligheidsprofiel. Het geneesmiddel is echter erg duur en de terugbetalingsvoorwaarden zijn dan ook zeer strikt (per zes maanden). Eerst moeten alle andere vormen van urticaria formeel worden uitgesloten en de UAS7-score moet hoger zijn dan 28.2 De aanvraag moet worden ingediend bij de adviserende arts van het ziekenfonds. En de behandelende arts moet er zich toe verbinden de behandeling stop te zetten zodra het effect ervan maximaal is."Enkele zeldzame patiënten reageren noch op antihistaminica noch op omalizumab. Dan kan je alleen nog ciclosporine proberen. Je kan dat immunosuppressivum voorschrijven in kuren van enkele weken tot maanden.