Beter in verbondenheid

Psycholoog en rouwdeskundige Manu Keirse werd opgevolgd als docent van het vak 'psychosociale en bewegingsgerelateerde aspecten van personen met een beperking' aan de KULeuven door systeemtherapeut en psychiater Dirk De Wachter. Zij confronteren daar hun studenten met de leefwereld van en de beleving van de wereld door mensen met verschillende soorten beperkingen. Hun uit ervaring en empathie opgebouwde lessen hebben Keirse en De Wachter gebundeld in Goed leven. Een noodzakelijk en confronterend boek want onze maatschappij biedt weinig speelruimte voor mensen met zware beperkingen, met chronische psychiatrische kwetsbaarheid, met fataal gekwetste zielen of gebukt gaand onder zware rugzakken van pijn, verdriet of verlies. Steunend op verhalen van ervaringsdeskundigen, houden ze een hoopvol pleidooi voor een samenleving waarin de gekwetste medemens een plaats krijgt in het volle leven en niet in de gestigmatiseerde marge.Na een omtrekkende inleiding over terminologie, attitudes en modellen komen de auteurs bij de kern van de zaak: de stereotypering die mensen met een beperking stigmatiseert en de cruciale rol van de context in elk biopsychosociaal probleem. Dit inzicht passen ze concreet toe in situaties van mensen met dementie, bij het brengen van slecht nieuws, het omgaan met rouw en bij euthanasie bij psychisch lijden. Wat uitmondt in een pleidooi voor de visie op herstel, of hoe iemand kan geholpen worden een goed leven te leiden met een onmiskenbare kwetsbaarheid. Dirk De Wachter & Manu Keirse, Goed leven. Met kwetsbaarheid en beperking. Lannoo Campus, 219 blz. Krista Bracke heeft recht van spreken als het over de bejegening van patiënten en de verbetering van de zorg gaat. Ze doorliep alle ups en downs van de medische mallemolen na een infectie met Streptococcus pyogenes. Daarbij verloor ze haar onderbenen, kreeg een reconstructie van haar rechterhand en liep chronische longschade op.Krista ondervond aan den lijve hoe belangrijk verbindende communicatie en respectvolle bejegening wel is, vaak belangrijker dan technisch prefect uitgevoerde verzorging. Die zorg is steeds technischer geworden en gestroomlijnd voor meer efficiëntie. Dikwijls zit de organisatie op de werkvloer begripvolle zorg in de weg. De zorgverlener wil de zorg wel op de patiënt afstemmen maar krijgt daar niet altijd de kans toe. De waslijst van gestandaardiseerde taken verhindert vaak het echte menselijke contact, hoe kort ook. De volgende patiënt ligt te wachten, vaak al veel te lang. En men trekt zich in defensief gedrag terug als een patiënt voor zichzelf opkomt.Hoe dikwijls voelt een patiënt zich niet ongezien, als er over de kwaal of de pijn gesproken wordt in plaats van met de mens die er aan lijdt. In Van mens tot mens pleit Bracke, ondersteund door drie professionals uit de zorg en verpleegkunde, voor meer aandacht voor de menswaardigheid van elke patiënt in alle omstandigheden. Kleine ingrepen, gebaseerd op of geïnspireerd door de inbreng van de patiënten of hun naasten, kunnen een levensgroot verschil maken in welbevinden en herstel. En daar wordt iedereen beter van. Krista Bracke, Van mens tot mens. Hoe patiënten zorgverleners kunnen inspireren. Lannoo Campus, 132 blz. Herstelgericht werken is in de (geestelijke) gezondheidszorg stilaan geen onbekend begrip meer. Minder bekend in medische kringen is wellicht dat het ook in het welzijnswerk opgang maakt. Daar krijgt het een enigszins andere maar niet minder herkenbare invulling.In Beter samen! presenteren Stijn Deprez en Michael Michiels theorie en praktijk over en met herstelgericht werken in de jeugdhulp. Zij trainen (zie: Ligand.be) mensen en organisaties, zoals gezinnen, scholen of voorzieningen, in het omgaan met conflicten. Die conflicten zijn soms onvermijdelijk maar hoeven niet tot definitieve breuken te leiden.In de praktijk van 'restorative justice' worden methodes en inzichten aangereikt om relaties te herstellen en versterken, met veerkrachtigere jongeren, gezinnen en samenleving als doel. Delinquent gedrag wordt zo geen doodlopende straat naar straf en afwijzing maar een opstap naar begrip en verbinding. Ook bij justitie wordt de waarde van deze aanpak erkend, gezien de recente 'jongerenopvolgingstrajecten' van parket en rechtbank in Antwerpen. Herstelgezicht werken is een basismodel om anders met probleemgedrag, conflict of geweld om te gaan. Denkend vanuit de mogelijkheden van positieve heroriëntering bewijst de praktijk dat je mensen kan samenbrengen om open te spreken en te luisteren, verantwoordelijkheid op te nemen en actie te ondernemen voor een beter samen leven en werken. Gezondheid en welzijn zijn communicerende vaten en verbinding herstelt, aan beide kanten.Stijn Deprez & Michael Michiels, Beter Samen! ACCO | Ligand, 202 blz.