...

Brussel, 8 mei. Stella Kyriakides, Europees Commissaris voor Gezondheid, spreekt een groep volksgezondheidsdeskundigen toe tijdens een conferentie op hoog niveau over deze belangrijke kwestie. Steeds meer antimicrobiële stoffen (antibiotica, maar ook antivirale, antischimmel- en antiprotozoaire middelen) zijn niet langer effectief tegen resistenter wordende micro-organismen. "Antibioticaresistentie is de stille pandemie van onze tijd", zegt de commissaris. De kosten voor de gezondheidszorg in Europa worden geschat op 1,1 miljard euro per jaar. De toon is gezet voor de driedaagse conferentie, georganiseerd door het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. De FOD Volksgezondheid presenteerde er een ambitieuze beleidsnota voor de beleidsmakers in de lidstaten. In slechts enkele jaren tijd heeft antimicrobiële resistentie de behandeling van bepaalde veelvoorkomende infecties moeilijk of onmogelijk gemaakt. Het probleem zelf heeft verschillende lagen. Wanneer een infectie niet reageert op een eerstelijnsbehandeling met antibiotica, d.w.z. de veiligste en meest effectieve optie voor de patiënt, wenden zorgverleners zich tot duurdere alternatieven, de zogeheten tweede- en derdelijnsbehandelingen, die dan ook de laatste behandelingsopties zijn. De voor- spellingen met betrekking tot bacteriële resistentie tegen behandelingen die als laatste redmiddel worden gebruikt, zijn beangstigend (zie afbeelding). De dreiging van AMR is moeilijk te beheersen omdat het fenomeen multifactorieel is. Het wordt veroorzaakt door ongepast gebruik van antibiotica, suboptimale infectiepreventie en onvoldoende antibioticaproductie, en er zijn actoren uit de domeinen mens, dier, plant en omgeving bij betrokken. Voor de FOD Volksgezondheid vraagt de situatie dan ook om een OneHealth-aanpak waarbij aandacht wordt besteed aan verkeerd antibioticagebruik in alle sectoren. Een verkeerde keuze van antibiotica, een inadequate dosering en een onnodig lange behandeling dragen allemaal bij tot antimicrobiële resistentie. Dit komt doordat antimicrobiële stoffen een 'selectieve druk' uitoefenen op ziekteverwekkers. Door willekeurige mutaties ontstaan resistente ziekteverwekkers die de antimicrobiële behandeling overleven, en zich kunnen vermenigvuldigen en verspreiden. De EU heeft vorig jaar al een resolutie aangenomen met doelstellingen voor het terugdringen van AMR. Tegen 2030 streeft de EU naar een vermindering van 20% in het gebruik van antibiotica voor mensen tegenover 2019. Daarnaast moet 65% van de gebruikte antibiotica eerstelijnsantibiotica zijn. De resolutie wil ook het aantal vermijdbare infecties terugdringen. Het doel is om tegen 2030 infecties met meticillineresistente Staphylococcus aureus met 15% te verminderen, infecties met cefalosporine-resistente E. coli met 10% en infecties met carbapenem-resistente Klebsiella pneumoniae met 5%. Wereldwijd worden naar schatting twee derde van alle antibiotica gebruikt voor dieren. Deze overconsumptie heeft de blootstelling van bacteriën aan antibiotica verhoogd, waardoor ze er resistent voor zijn geworden. Via voedsel kunnen dieren resistente bacteriën overdragen op mensen. Dit geldt met name voor Salmonella en Campylobacter, twee bacteriën die moeilijk te bestrijden zijn met conventionele antibiotica wanneer ze op mensen worden overgedragen.De afgelopen jaren is er echter aanzienlijke vooruitgang geboekt op dit gebied. De totale verkoop van antibiotica voor dierlijk gebruik zal tussen 2018 en 2023 met 25% dalen. De EU streeft naar een reductie van 50% tegen 2030. Tegelijkertijd is ook de antibioticaresistentie bij dieren afgenomen: "Bij dieren zijn de trends positief. Actie ondernemen werkt", zegt Bernd-Alois Tenhagen van het Duitse Instituut voor Risico-inschatting.