Hemorroïden zijn frequent, maar blijven toch een taboe voor veel patiënten. Dat constateert dr. Denis, die heeft meegeschreven aan de consensustekst. "Veel patiënten spreken van hemorroïden zonder dat die diagnose is bevestigd door een arts. Maar soms gaat het om iets anders, een anale fissuur bijvoorbeeld."

Gezien het tekort aan artsen wordt de duur van de consultaties ingekort. Artsen hebben soms te veel vertrouwen in de diagnose die de patiënt heeft gesteld, en schrijven een topisch middel of een flebotonicum voor, hoewel daar niet altijd een indicatie voor is en al zeker geen indicatie voor een lange behandeling. Topische geneesmiddelen zijn zonder voorschrift te verkrijgen. Het gebeurt dan ook dat patiënten op spreekuur komen nadat ze jaren vruchteloos van alles hebben geprobeerd.

In geval van bloedverlies bestaat het risico dat je een colorectale kanker of inflammatoire darmaandoening mist. Bij gebrek aan tijd en aangezien het soms lang duurt voor een afspraak bij een proctoloog kan worden gemaakt (bis repetita), kan de huisarts een eerste triage uitvoeren. Met een snel en eenvoudig onderzoek van de margo ani kan gemakkelijk een fissuur, een plaatselijke kanker of een abces gediagnosticeerd worden. In voorkomend geval verwijs je de patiënt het best naar een specialist via de spoedafdeling om de behandeling tijdig te kunnen starten. Daarnaast is een rectaal toucher wenselijk. Als je het manoeuvre goed uitlegt, wordt het doorgaans goed aanvaard.

Hemorroïden ontwikkelen zich meestal bij vrij jonge mensen, dertigers. Daarnaast spelen een erfelijk terrein en een familiale voorgeschiedenis mee

Andere problemen zoals matige hemorroïden met weinig bloedverlies, afwijkingen van de structuur en de ondersteuning van de verschillende bekkenorganen en fecale incontinentie kunnen vaak enkele weken wachten. Dergelijke problemen behoeven een aangepaste behandeling.

Diagnose op het terrein

In tegenstelling tot wat mensen vaak denken, ontwikkelen hemorroïden zich meestal bij vrij jonge mensen, dertigers. Daarnaast spelen een erfelijk terrein en een familiale voorgeschiedenis mee.

Heel wat patiënten, vooral mensen uit Centraal- of West-Afrika, schrijven de hemorroïdale ziekte toe aan een hoge inname van kruiden. "Vergelijkende studies hebben dat echter niet kunnen bevestigen", zegt Marie-Armelle Denis. "Andere patiënten rapporteren meer problemen na een avondje uit met veel drank, te veel koffie of inname van vaatverwijdende producten. Waarschijnlijk zijn andere studies wenselijk om dat uit te vlooien. Op basis van wat we nu weten, is enkel de aanbeveling om constipatie te vermijden wetenschappelijk relevant."

Sclerotherapie out

Sclerotherapie is veel minder effectief op middellange en lange termijn dan een ligatuur en veroorzaakt ook meer complicaties, met name infecties, terwijl een hemorroïdale ziekte in principe toch goedaardig is. Die behandeling wordt dan ook niet meer toegepast.

Een ligatuur van hemorroïden is gecontra-indiceerd bij patiënten die anticoagulantia innemen. "Een ligatuur kan immers een sterke bloeding veroorzaken." Een ligatuur is ook gecontra-indiceerd bij zwangere vrouwen, bij wie bovendien een soms ernstige infectie kan optreden. Zwangere vrouwen ontwikkelen soms een trombose van de hemorroïden. De behandeling bestaat in resectie van de desbetreffende aambei. "Dat gaat snel, is effectief en houdt minder risico in voor de foetus en de moeder."

Een ligatuur is ook gecontra-indiceerd bij patiënten die immunosuppressiva innemen (en dat zijn er alsmaar meer) na een transplantatie of wegens een chronische ziekte gezien het risico op infectie of ernstige bloedingen (vaak binnen twee weken na de ligatuur).

Topische middelen en flebotonica nog in

Bij een graad 1 hemorroïdale ziekte (niet te sterk gestuwde hemorroïden, die bloeden, zonder prolaps) wordt vaak fotocoagulatie toegepast met een infraroodsonde. Die behandeling, die gemakkelijk op het spreekuur proctologie kan worden uitgevoerd, veroorzaakt fibrose door cicatrisatie. Wat bloedverlies is mogelijk en de eerste twee, drie dagen kan de patiënt wat pijn hebben. Ook een korte kuur van topische middelen en flebotonica helpt vaak zeer goed. Ter herinnering, een topisch middel met een corticosteroïd mag nooit langer dan twee weken worden aangebracht.

Een graad 2 hemorroïdale ziekte (prolaps bij persen die spontaan reduceert) is een goede indicatie voor ligaturen. Die geven een goed resultaat op middellange termijn. "Naargelang van de eigen ervaring van de patiënt kunnen ook korte kuren van flebotonica worden voorgeschreven als er geen sprake is van aanhoudend bloedverlies", voegt de specialiste er nog aan toe.

1. Acta gastroenterol. belg., 2021, 84, 101-120

Hemorroïden zijn frequent, maar blijven toch een taboe voor veel patiënten. Dat constateert dr. Denis, die heeft meegeschreven aan de consensustekst. "Veel patiënten spreken van hemorroïden zonder dat die diagnose is bevestigd door een arts. Maar soms gaat het om iets anders, een anale fissuur bijvoorbeeld." Gezien het tekort aan artsen wordt de duur van de consultaties ingekort. Artsen hebben soms te veel vertrouwen in de diagnose die de patiënt heeft gesteld, en schrijven een topisch middel of een flebotonicum voor, hoewel daar niet altijd een indicatie voor is en al zeker geen indicatie voor een lange behandeling. Topische geneesmiddelen zijn zonder voorschrift te verkrijgen. Het gebeurt dan ook dat patiënten op spreekuur komen nadat ze jaren vruchteloos van alles hebben geprobeerd. In geval van bloedverlies bestaat het risico dat je een colorectale kanker of inflammatoire darmaandoening mist. Bij gebrek aan tijd en aangezien het soms lang duurt voor een afspraak bij een proctoloog kan worden gemaakt (bis repetita), kan de huisarts een eerste triage uitvoeren. Met een snel en eenvoudig onderzoek van de margo ani kan gemakkelijk een fissuur, een plaatselijke kanker of een abces gediagnosticeerd worden. In voorkomend geval verwijs je de patiënt het best naar een specialist via de spoedafdeling om de behandeling tijdig te kunnen starten. Daarnaast is een rectaal toucher wenselijk. Als je het manoeuvre goed uitlegt, wordt het doorgaans goed aanvaard. Andere problemen zoals matige hemorroïden met weinig bloedverlies, afwijkingen van de structuur en de ondersteuning van de verschillende bekkenorganen en fecale incontinentie kunnen vaak enkele weken wachten. Dergelijke problemen behoeven een aangepaste behandeling. In tegenstelling tot wat mensen vaak denken, ontwikkelen hemorroïden zich meestal bij vrij jonge mensen, dertigers. Daarnaast spelen een erfelijk terrein en een familiale voorgeschiedenis mee. Heel wat patiënten, vooral mensen uit Centraal- of West-Afrika, schrijven de hemorroïdale ziekte toe aan een hoge inname van kruiden. "Vergelijkende studies hebben dat echter niet kunnen bevestigen", zegt Marie-Armelle Denis. "Andere patiënten rapporteren meer problemen na een avondje uit met veel drank, te veel koffie of inname van vaatverwijdende producten. Waarschijnlijk zijn andere studies wenselijk om dat uit te vlooien. Op basis van wat we nu weten, is enkel de aanbeveling om constipatie te vermijden wetenschappelijk relevant." Sclerotherapie is veel minder effectief op middellange en lange termijn dan een ligatuur en veroorzaakt ook meer complicaties, met name infecties, terwijl een hemorroïdale ziekte in principe toch goedaardig is. Die behandeling wordt dan ook niet meer toegepast. Een ligatuur van hemorroïden is gecontra-indiceerd bij patiënten die anticoagulantia innemen. "Een ligatuur kan immers een sterke bloeding veroorzaken." Een ligatuur is ook gecontra-indiceerd bij zwangere vrouwen, bij wie bovendien een soms ernstige infectie kan optreden. Zwangere vrouwen ontwikkelen soms een trombose van de hemorroïden. De behandeling bestaat in resectie van de desbetreffende aambei. "Dat gaat snel, is effectief en houdt minder risico in voor de foetus en de moeder." Een ligatuur is ook gecontra-indiceerd bij patiënten die immunosuppressiva innemen (en dat zijn er alsmaar meer) na een transplantatie of wegens een chronische ziekte gezien het risico op infectie of ernstige bloedingen (vaak binnen twee weken na de ligatuur). Bij een graad 1 hemorroïdale ziekte (niet te sterk gestuwde hemorroïden, die bloeden, zonder prolaps) wordt vaak fotocoagulatie toegepast met een infraroodsonde. Die behandeling, die gemakkelijk op het spreekuur proctologie kan worden uitgevoerd, veroorzaakt fibrose door cicatrisatie. Wat bloedverlies is mogelijk en de eerste twee, drie dagen kan de patiënt wat pijn hebben. Ook een korte kuur van topische middelen en flebotonica helpt vaak zeer goed. Ter herinnering, een topisch middel met een corticosteroïd mag nooit langer dan twee weken worden aangebracht. Een graad 2 hemorroïdale ziekte (prolaps bij persen die spontaan reduceert) is een goede indicatie voor ligaturen. Die geven een goed resultaat op middellange termijn. "Naargelang van de eigen ervaring van de patiënt kunnen ook korte kuren van flebotonica worden voorgeschreven als er geen sprake is van aanhoudend bloedverlies", voegt de specialiste er nog aan toe.