'Angst is iets waar je rekening moet mee houden'

Dokter Pili is afkomstig uit Marseille en is al tien jaar aan de slag als reddingsarts. Hij is eveneens gebeten door het schrijfvirus. In zijn boek Chamonix-Langtang vertelt hij over zijn ervaringen in het hooggebergte. De beste herinneringen bewaart hij aan langdurige reddingsoperaties doorheen prachtige landschappen, zo vertrouwt hij ons toe."Als we in de bergen een reddingsactie moeten uitvoeren en de helikopter wil niet opstijgen, dan moeten we er te voet of op ski's naartoe. Soms zijn we uren onderweg, bijvoorbeeld op de Aiguille du Tour in het massief van de Mont Blanc. Ooit zijn we zelfs bijna 24 uur te voet onderweg geweest met een reddingsteam. De verplaatsingen duren lang, zijn technisch moeilijk en je moet op de gletsjers lopen. Eens we het slachtoffer dan gevonden hebben, moeten we weer naar beneden, schuilen in een hut, en de mogelijkheden voor de terugweg afwegen. Nog enkele uren op de helikopter wachten? Of te voet verder afdalen met het risico dat het slachtoffer bezwijkt door de koude? Het zijn fascinerende momenten. Het team raakt erg betrokken", vertelt de reddingsarts.De meest voorkomende ongevallen in de omgeving van Chamonix zijn een gevolg van sportieve activiteiten als klimmen, skiën, alpinisme, maar ook parapente, base jump en wing suit flying. "Maar een grote brok van het reddingswerk in de bergen komt voort uit de klassieke trekking, met alle pathologieën die je ook beneden in het dal aantreft, denk maar aan hartaanvallen en alle mogelijke ongevallen onderweg. Vaak gaat het om mensen die niet al te veel ervaring hebben in de bergen.""Daarnaast heb je echter ook de alpinisten", vervolgt Pierre Pili. Voorbij de 3.000 à 3.500 meter krijg je met specifieke ziektebeelden te maken: vrieswonden en acute hoogteziekte, met onder meer longoedeem - mensen die in hun tentje op 4.000 meter hoogte letterlijk stikken - en hersenoedeem, met neurologische symptomen zoals beroerte, epilepsie en zelfs coma."Als dokter Pili niet in de bergen in actie is, werkt hij op de spoedafdeling van de ziekenhuisgroep Mont Blanc in Chamonix. Daar zijn ze gespecialiseerd in vrieswonden. "We behandelen mensen die wie hier gered hebben uit het hooggebergte, maar ook patiënten die gerepatrieerd werden uit de Himalaya bijvoorbeeld, en uit de rest van het Alpengebergte. We hebben expertise in het herkennen van het stadium van de vrieswonde en in de behandeling ervan. We werken daarvoor samen met een Zwitserse instelling, zodat we een hyperbare caisson kunnen gebruiken, die de reconstructie van de weefsels en de zuurstoftoevoer naar de wonden bevordert."Angst is een element waar je rekening moet mee houden, vindt dokter Pili. "Als je niet bang bent, moet je je vragen stellen over je analyse van het risico. Maar die angst mag niet verlammend werken. Het is een informatie die ons moet helpen om de juiste vragen te stellen: is het aangewezen om een patiënt te intuberen of te sederen op een plek waar er gevaar is voor vallende rotsblokken of ijs bijvoorbeeld."Maar die angst is er gelukkig niet alle dagen. "Ze slaat toe bij omvangrijke reddingsoperaties, als de weersomstandigheden en de helikoptervlucht moeilijk zijn." Zo doet hij in zijn boek het relaas van een 70-jarige alpinist die met de helikopter gered wordt in slechte weersomstandigheden. "Je bent bang voor jezelf, én voor de patiënt."Belangrijk is om in het team over die angst te praten, stipt dokter Pili aan. "Bijvoorbeeld bij een reddingsoperatie 's nachts, als de helikopter niet kan opstijgen en het risico op lawines groot is. Dan overleggen we langs waar we kunnen gaan, of we wachten tot de ochtend of meteen vertrekken. De teamleden drukken hun gevoelens daarover steeds gemakkelijker uit, vooral als ze zich onzeker voelen wegens het lawinegevaar."Dat teamwerk is overigens ook wat de dokter het meest fascineert. "Samen met een piloot, een mecanicien, andere reddingsartsen, mensen met een andere achtergrond en opleiding, gaan we voor een gemeenschappelijk doel: die patient zo snel mogelijk en in de best mogelijke omstandigheden uit zijn situatie redden. Elkeen draagt daar zijn steentje toe bij. En dat in een buitengewone omgeving."Het beeld dat de media ophangen van zijn beroep, zint dokter Pili niet helemaal. "Het wordt soms voorgesteld alsof wij helden zijn. Je ziet mensen die hun angst overwinnen met clichés waar ik me ongemakkelijk over voel. Enerzijds heb je de vriendelijke redders en heldhaftige dokters en anderzijds de onverantwoorde bergbeklimmers die geen rekening houden met de risico's en de omgeving. Dat stoort mij, want de werkelijkheid is veel genuanceerder.""De artsen en reddingswerkers kunnen bang zijn en zich vragen stellen. En de alpinisten zijn meestal toch wel goed uitgerust en goed geïnformeerd over de omstandigheden. Ze worden geconfronteerd met iets wat onze maatschappij maar moeilijk kan aanvaarden: fataliteit. Je hebt niet alles onder controle en die mensen zijn daarom niet dom of onverantwoord, evenmin als wij de vriendelijke redders zijn. En wij, reddingsartsen, zijn eveneens alpinisten die zich op een dag aan de andere kant kunnen bevinden."