...

We kennen meerdere risicofactoren voor het optreden van de ziekte van Alzheimer, de frequentste oorzaak van dementie. Een belangrijk fysiologisch element daarbij zijn de verschillende isovormen van apoproteïne E (apo-E), een eiwit dat vetten vervoert in de neuronen. In een notendop, apo-E2 heeft een beschermend effect op de hersenen, maar apo-E4 (prevalentie 15-20%) verhoogt het risico op ziekte van Alzheimer met factor 6 tot 12. Met een genetisch onderzoek voor opsporing van apo-E4 kan je dus mensen opsporen die een hoog risico lopen. Door bepaling van bepaalde biomarkers in het serum zoals tauproteïne kan je evolutie naar een ziekte van Alzheimer al een twintigtal jaar op voorhand voorspellen. Volgens een verkennende studie uitgevoerd in Gent zijn de serumparameters die de gezondheid van de hersenen weerspiegelen statistisch significant meer gestoord bij apo-E4-positieve gemenopauzeerde vrouwen die geen hormonale substitutietherapie (HST) krijgen. Kan je serummarkers voor screening op de ziekte van Alzheimer bepalen bij patiënten? Herman Depypere: Enkel in het kader van wetenschappelijk onderzoek. Die tests zijn nog niet in de handel te verkrijgen. Detectie van apo-E4 kost circa ? 250. Komt er een vervolg op de verkennende studie? We gaan een gerandomiseerde studie op touw zetten om de bevindingen van de verkennende studie te bevestigen. In principe zal die niet lang duren. We hebben al berekend hoeveel vrouwen we zullen moeten rekruteren. In de verkennende studie - uitgevoerd bij 30 controlevrouwen en tweehonderd patiënten die een HST kregen - hebben we al statistisch zeer significante resultaten behaald (p < 0,007). Als de gerandomiseerde studie de gegevens van de verkennende studie bevestigt, beschikken we over stevige argumenten om de overheid aan te raden apo-E4 op te sporen bij alle vrouwen vanaf de leeftijd van 50 jaar bijvoorbeeld. Bij apo-E4-positieve gemenopauzeerde vrouwen kan topische of perorale toediening van een oestrogeen doeltreffend zijn bij de preventie van de ziekte van Alzheimer, en zo kan je veel geld besparen in de gezondheidszorg. Heeft de verkennende studie nog andere belangrijke punten aan het licht gebracht? In de studiegroep van apo-E4-positieve vrouwen met borstkanker hebben we een correlatie vastgesteld tussen inname van een aromataseremmer en ongunstige effecten op de serumparameters na zes maanden. Dat was niet zo met tamoxifen. Dat bevestigt de resultaten van de hoofdgroep van de verkennende studie. Ik herinner er verder aan dat de sterfte na meerdere jaren in verschillende studies hoger was met aromataseremmers. Zelf denk ik daarom dat het niet goed is vrouwen met een laag risico op recidief jarenlang aromataseremmers voor te schrijven. U hebt ook een interessante studie met HST gelanceerd in de arbeidsgeneeskunde? De artsen van Securex stellen tot hun grote verbazing vast dat heel veel arbeidsters menopauzale problemen hebben. In samenwerking met die artsen hebben we daarom een studie uitgevoerd. De incidentie van burn-out was tweemaal hoger bij die vrouwen en ook werkverlet was frequenter. De gemenopauzeerde vrouwen die een HST volgden en daardoor geen symptomen meer vertoonden, vertoonden minder vaak een burn-out en werkverlet dan gemiddeld. Integendeel, ze waren actiever en performanter op het werk dan hun duidelijk jongere collega's. Ze hadden ook een lagere cholesterolconcentratie en namen minder antihypertensiva, slaapmiddelen en antidepressiva in. De enquête telt nu al circa 3.000 vrouwen. We hebben de resultaten gepresenteerd aan Frank Vandenbroucke en Gwendolyn Rutten (viceminister-president van de Vlaamse regering).