...

Tommaso Campailla was een echte 'uomo universalis', met interesses in tal van wetenschapsdomeinen, waaronder ook geneeskunde. Daarover correspondeerde hij met prominente gesprekspartners over heel Europa en net die contacten zorgden ervoor dat Campailla's geschriften en ideeën ook buiten de Italiaanse landsgrenzen verspreid raken. Maar opvallend: il dottore bleef honkvast "in zijn geliefde Modica" en wees uitnodigingen om te reizen steevast af. Wie hem dus wilde ontmoeten, moest zelf naar Zuid-Italië komen!Voor de medische component van dr. Campailla's werk moeten we naar de benedenstad. Het stadsbestuur heeft recent het museum gewijd aan de wetenschapper overgenomen van IngegniCulturaModica, een vereniging die zich jarenlang heeft ingezet om Campailla's erfenis te vrijwaren. Voorzitter Mario Incatasciato duidt het belang van dottore Campailla: "In zijn tijd was syfilis een veel voorkomende kwaal. Tot aan de komst van de penicilline bestonden weinig behandelingen. Volgens de kerk was syfilis een goddelijke straf voor de zonden van de mens." Waarin zit dan Campailla's verdienste? "Het innovatieve karakter van zijn methode zit 'm vooral in het feit dat hij patiënten in kleine, afgesloten ruimtes liet zitten terwijl ze kwikdampen, vermengd met wierook, inademden. De inhaleersessies duurden slechts kort, 10 tot 20 minuten, maar werden meermaals herhaald. Patiënten ademden hier dampen in, zittend in een soort sauna", krijg ik te horen. De zogenaamde botti del Campailla die in het Sifilicomio Campailla worden getoond, zijn miniscule hokjes, voorzien van een taboeretje. Het moet geen pretje geweest zijn om in die afgesloten, piepkleine ruimtes opgesloten te worden.Maar de effecten van de behandeling waren spectaculair: "Na een behandeling met de methode Campailla zien we patiënten volledig herleven. Zulk effect kan men onmogelijk bereiken door inbreng via de huid", stipuleerde een medisch tractaat uit de 18de eeuw. Syfilispatiënten zagen hun levensverwachting na hun behandeling alvast danig verlengd, meenden specialisten. Het gevolg laat zich raden: uit heel Italië en zelfs Europa zakten syfilispatiënten af naar de kliniek in Modica. Hoeveel patiënten hier zijn behandeld, daarover zijn geen cijfers beschikbaar. Maar dat de faam van de botti di Modica ver buiten de stads- en landsgrenzen verspreid raakte, lijkt wel vast te staan. Mario Incatasciato wijst er wel op dat Campailla's Sifilicomio, ondanks de successen, niet echt een goede naam had in Modica. "De kliniek werd in de volksmond het ospedale dei disonesti genoemd omdat er ook prostituees en 'losbandige' ridders van Malta patiënt waren. 'Eerlijke' burgers gingen naar de stadskliniek in Modica Alta." Behoudens het gerenoveerde ospedale pakt Modica anno vandaag niet meteen groots uit met dit stuk medisch erfgoed. In de tuin van het oude ziekenhuis en in het Palazzo della Cultura staat wel 's mans buste, in een steegje achter de Chiesa San Pietro duidt een plakkaat op het geboortehuis van Tommaso Campailla en in de duomo San Giorgio in de bovenstad is de wetenschapper begraven.Wie er toeristische gidsen op naslaat, krijgt veeleer de boodschap dat Modica vooral bekend is om zijn barokke architectuur, een gevolg van de zware aardbeving die het zuidoosten van Sicilië in 1693 in puin heeft gelegd, en... chocolade. "We maken hier chocolade zoals de Azteken, met enkel cacao, suiker en lokale ingrediënten, dus zonder boter of andere vetstoffen", vertelt Francesco Bonajuto van het gelijknamige familiebedrijf. Het is even wennen aan de smaak, maar met dit lokale goud op de tong weten we weer waarom Sicilië zo kan bekoren.Tot slot nog dit: ten noorden van Modica ligt het stadje Buccheri. Daar kan je fresco's van Guglielmo Borremans gaan bewonderen. Deze Antwerpse barokschilder heeft op tal van plaatsen op dit eiland gewerkt... Maar da's stof voor een ander verhaal.