Laparoscopische experten weten dat de moeilijkheid van laparoscopische chirurgie te wijten is aan problemen met hand-oogcoördinatie. Dit kan leiden tot ruimtelijke desoriëntatie en een verlies aan dieptezicht. Voldoende training kan dit verhelpen. De vraag die we ons nu moeten stellen is of een hogere resolutie en/of een stereoscopisch of 3D-zicht hier nog meer verbetering kan in brengen. Voor een stereoscopisch zicht is niet alleen een endoscoop nodig met twee camera's, maar ook twee schermen in een éénpersoonsconsole.

Wanneer gekozen wordt om slechts één scherm te gebruiken, dan moet er gebruikt gemaakt worden van gepolariseerde brillenglazen, de zogenaamde 3D-bril. Uit ervaring is geweten dat het gebruik van 3D-brillen bij sommigen kan leiden tot hoofdpijn, duizeligheid, desoriëntatie en een gevoel van fysisch ongemak. Een onderzoek van de literatuur lijkt dan ook de aangewezen manier om de eventuele voordelen van 3D-laparoscopie te objectiveren, en dat voor verschillende parameters (prestatie, precisie, nevenwerkingen, cognitieve belasting).

Momenteel beschikken we slechts over de resultaten van één optimaal ontworpen gerandomiseerde studie (Alaraimi, 2014), uitgevoerd bij artsen in opleiding. Deze studie toonde aan dat 3D-laparoscopie in vergelijking met 2D-laparosopie wel leidt tot een grotere vermoeidheid, maar ook tot een vermindering van het aantal herhalingen en van het aantal gemaakte fouten. De tijd nodig om een bepaalde taak uit te voeren is dezelfde in beide armen.

Een studie uit 2018 (Abdelrahman) eveneens bij 24 artsen in opleiding vergeleek de sequentie 2D-HD versus 2D-4K versus 3D/HD. De 2D-4K- en 3D/HD-werkwijze toonde een vermindering in tijdsduur voor de uit te voeren procedure en een vermindering van het aantal herhalingen in vergelijking met de 2D-HD-werkwijze. Er worden meer fouten vermeden bij de 4K-procedure dan bij de 3D/HD-procedure. Eenzelfde sequentieel studiedesign werd ook in een simulator door laparoscopische experten uitgetest. Uit de studie bleek dat bij experten er nagenoeg geen verschil werd gezien tussen de 2D-4K-werkwijze en de 3D/HD werkwijze-noch voor het aantal gemaakte fouten, noch voor de duur van de procedure.

Concluderend kan gesteld worden dat er duidelijke voordelen zijn voor een 3D-4K-laparoscopie zowel op het vlak van de duur van een ingreep als op het vlak van de doeltreffendheid. Zeker in een leerfase is deze werkwijze te verkiezen. Experten bemerken niet altijd onmiddellijk een voordeel. Vergeet echter niet dat er chirurgen zijn die echt geen driedimensionaal zicht hebben. Bovendien verlangt ook de operatieruimte een aanpassing aan de overschakeling naar 3D-laparoscopie.

J. Deprest - Hoge resolutie en 3D-laparoscopie: artificieel gecreëerde nood? -22° Nederlands-Vlaams Doelencongres Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie, Rotterdam.

Laparoscopische experten weten dat de moeilijkheid van laparoscopische chirurgie te wijten is aan problemen met hand-oogcoördinatie. Dit kan leiden tot ruimtelijke desoriëntatie en een verlies aan dieptezicht. Voldoende training kan dit verhelpen. De vraag die we ons nu moeten stellen is of een hogere resolutie en/of een stereoscopisch of 3D-zicht hier nog meer verbetering kan in brengen. Voor een stereoscopisch zicht is niet alleen een endoscoop nodig met twee camera's, maar ook twee schermen in een éénpersoonsconsole. Wanneer gekozen wordt om slechts één scherm te gebruiken, dan moet er gebruikt gemaakt worden van gepolariseerde brillenglazen, de zogenaamde 3D-bril. Uit ervaring is geweten dat het gebruik van 3D-brillen bij sommigen kan leiden tot hoofdpijn, duizeligheid, desoriëntatie en een gevoel van fysisch ongemak. Een onderzoek van de literatuur lijkt dan ook de aangewezen manier om de eventuele voordelen van 3D-laparoscopie te objectiveren, en dat voor verschillende parameters (prestatie, precisie, nevenwerkingen, cognitieve belasting).Momenteel beschikken we slechts over de resultaten van één optimaal ontworpen gerandomiseerde studie (Alaraimi, 2014), uitgevoerd bij artsen in opleiding. Deze studie toonde aan dat 3D-laparoscopie in vergelijking met 2D-laparosopie wel leidt tot een grotere vermoeidheid, maar ook tot een vermindering van het aantal herhalingen en van het aantal gemaakte fouten. De tijd nodig om een bepaalde taak uit te voeren is dezelfde in beide armen. Een studie uit 2018 (Abdelrahman) eveneens bij 24 artsen in opleiding vergeleek de sequentie 2D-HD versus 2D-4K versus 3D/HD. De 2D-4K- en 3D/HD-werkwijze toonde een vermindering in tijdsduur voor de uit te voeren procedure en een vermindering van het aantal herhalingen in vergelijking met de 2D-HD-werkwijze. Er worden meer fouten vermeden bij de 4K-procedure dan bij de 3D/HD-procedure. Eenzelfde sequentieel studiedesign werd ook in een simulator door laparoscopische experten uitgetest. Uit de studie bleek dat bij experten er nagenoeg geen verschil werd gezien tussen de 2D-4K-werkwijze en de 3D/HD werkwijze-noch voor het aantal gemaakte fouten, noch voor de duur van de procedure. Concluderend kan gesteld worden dat er duidelijke voordelen zijn voor een 3D-4K-laparoscopie zowel op het vlak van de duur van een ingreep als op het vlak van de doeltreffendheid. Zeker in een leerfase is deze werkwijze te verkiezen. Experten bemerken niet altijd onmiddellijk een voordeel. Vergeet echter niet dat er chirurgen zijn die echt geen driedimensionaal zicht hebben. Bovendien verlangt ook de operatieruimte een aanpassing aan de overschakeling naar 3D-laparoscopie.J. Deprest - Hoge resolutie en 3D-laparoscopie: artificieel gecreëerde nood? -22° Nederlands-Vlaams Doelencongres Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie, Rotterdam.