Kunnen we het stellen zonder TAF?

"Meerdere studies hebben inmiddels aangetoond dat het haalbaar is de behandeling bij patiënten die virologisch stabiel zijn met een drievoudige combinatietherapie, te verminderen tot twee antiretrovirale middelen. De TANGO-studie heeft de plaats van TAF bij de behandeling geëvalueerd. Naarmate hiv-geïnfecteerde patiënten ouder worden, neemt ook de comorbiditeit toe. De huidige drievoudige behandelingsschema's bevatten 3TC, dat weinig toxisch is, of TAF, dat minder toxisch is dan TDF. Kunnen we de toxiciteit op lange termijn verlagen door over te schakelen van een klassieke drievoudige combinatietherapie met TAF naar een tweevoudige combinatietherapie zonder TAF? Met andere woorden, is TAF werkelijk noodzakelijk? Uit de TANGO-studie blijkt dat er niets verandert als je patiënten die virologisch stabiel zijn met een drievoudige combinatietherapie met TAF, overschakelt op een tweevoudige combinatietherapie met 3TC. De behandeling blijft virologisch even effectief en wordt goed verdragen en vooral, als er een mislukking optreedt, zien we toch geen resistentie verschijnen. Een subanalyse van een klein aantal patiënten in de TANGO-studie met de M184V-mutatie leert dat alle patiënten goed hebben gereageerd op een overschakeling op een tweevoudige combinatietherapie met 3TC. We kunnen dan ook zeggen dat een behandeling zonder TAF inderdaad mogelijk is. Maar volgens mij betreft de echte vraag over TAF zijn relatieve toxiciteit en het feit dat patiënten die een drievoudige combinatietherapie met TAF en een integraseremmer (dolutegravir of bictegravir) krijgen, aankomen in gewicht. De studies ADVANCE en NAMSAL hebben aangetoond dat dolutegravir een gewichtstoename in de hand werkt. Hill heeft op het congres van de IAS in 2019 een analyse gepresenteerd van de resultaten van die twee studies na 96 weken. Daarbij is gebleken dat het gewicht meer toenam bij de patiënten die onder meer TAF kregen, en vooral dan vrouwen. Dat punt moet nog verder worden onderzocht (wat is het effect van de voeding, lichaamsbeweging of een eerder overgewicht op de gewichtstoename?), maar het ziet er toch naar uit dat de effectieve plaats van TAF zal afhangen van die gewichtstoename. Een gewichtstoename is immers een belangrijke risicofactor naarmate de patiënten ouder worden (diabetes, stoornissen van de serumlipiden, hart- en vaataandoeningen), en ook voor de gezondheid van het bot en de gewrichten."In studies die dolutegravir en bictegravir hebben vergeleken, was de gewichtstoename vergelijkbaar in de twee groepen (IAS 2019). Dr. Jean-Luc Schouveller