Met verbijstering las ik de column 'Een Belgische stal' in Artsenkrant van 3 juni 2021 (blz. 30). In deze column laat collega Dirk Deraedt zijn licht schijnen over het antibioticumgebruik in de diergeneeskunde en dit na grondig onderzoek aan de hand van een aantal afleveringen van 'Dr. Pol' (een Amerikaanse tv-serie) en een anekdote van een veehouder.
Op basis van deze studie wordt achtereenvolgens geconcludeerd dat er in de diergeneeskunde nauwelijks rekening wordt gehouden met asepsis, dierenartsen heel makkelijk en onbezonnen antibiotica voorschrijven, er nog niet nagedacht werd in de diergeneeskunde over de vraag of antibiotica wel steeds noodzakelijk zijn en ten slotte dat al dit onverantwoord gedrag de oorzaak is van heel veel antimicrobiële resistentie in de humane geneeskunde.
Ter vergoelijking van de diergeneeskunde wordt er nog aan toegevoegd dat er recent eindelijk ook acties werden opgezet in de diergeneeskunde om een en ander aan te pakken, mogelijks te laat en uiteraard vele jaren nadat dit in de humane geneeskunde werd gedaan.
Nu even de feiten (omdat die ertoe doen). Anno 2021 wordt het antibioticumgebruik op alle varkens, pluimvee en melkveebedrijven gemonitord en krijgen alle betrokken veehouders en dierenartsen zesmaandelijkse rapporten waarin hun antibioticumgebruik van de voorgaande periode wordt beschreven en uitgezet tegen de populatie (benchmarking).
Deze rapporten (>40.000 per jaar) komen bij de betrokkenen toe niet later dan 3 maanden na het aflopen van de periode. Bedrijven met een te hoog antibioticumgebruik moeten actieplannen opstellen. Bovendien is er wetgeving gemaakt om het gebruik van kritisch belangrijke antibiotica aan verschillende diagnostische criteria te onderwerpen alvorens ze kunnen ingezet worden. Ten slotte zijn er massaal sensibilisatie- en opleidingscampagnes opgezet en werd nog zoveel meer gedaan.
In de afgelopen 8 jaar (sinds 2012) is het antibioticumgebruik bij dieren in België met meer dan 40% gedaald, het gebruik van de kritisch belangrijke antibiotica zoals de fluoroquinolones en de cephalosporines van de 3° en 4° generatie is gedaald met meer dan 70% (www.belvetsac.ugent.be). Ter vergelijking in dezelfde periode is het antibioticumgebruik bij mensen in de huisartsenpraktijk gedaald met om en bij de 16% en in de ziekenhuizen met 12.5% https://www.ecdc.europa.eu/en/antimicrobial-consumption/database/country-overview.
Intussen zijn doelstellingen opgesteld om tegen 2024 het antibioticumgebruik bij dieren nog verder te laten dalen naar -65% (naast verschillende andere doelen). Daarenboven wijzen een combinatie van de meest recente studies uit dat het antibioticumgebruik bij dieren in de westerse wereld naar schatting voor 5-10% bijdraagt tot de antibioticumresistentie in de menselijke geneeskunde. Dat wil zeggen dat minimaal 90% van de oorzaken elders dient gezocht te worden.
Kunnen we hieruit besluiten dat er in de diergeneeskunde geen verbeteringen meer mogelijk zijn en alle antibiotica op een perfecte manier worden ingezet? Neen, zeker niet. Onze doelstellingen tonen aan dat er nog een hele weg te gaan is en dat er nog vele verbeteringen mogelijk zijn, maar tegelijk ook dat de ambitie er is om deze verbetering te realiseren en onze "one health" verantwoordelijkheid op te nemen.
Ik heb er alle vertrouwen in dat deze ambitie ook in de humane geneeskunde aanwezig is en als ik mij hier verder wil over informeren ga ik heus niet kijken naar E.R of Grey's Anatomy.