Zelfzorg is een hip onderwerp vandaag de dag. Overal hoor ik dezelfde woorden: "Je zorgt toch ook voor jezelf?". En ik hoor ze niet alleen, ik gebruik ze ook regelmatig zelf. Want in de hulpverlening vergeten we vaak dat zorg een wederkerig fenomeen is.
Waarom wordt dat dan toch zo vaak vergeten? Waarom is het een hype terwijl het eigenlijk een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn?
Dat burn-out onder artsen vaak voorkomt is ondertussen geen geheim meer. Er zijn al veel verklaringen voor gegeven en ze zullen ongetwijfeld allemaal meespelen. Maar wat mij opvalt, is dat de prestatiecultuur die ons al van op de schoolbanken wordt bijgebracht, vaak de grootste boosdoener is. Wij als artsen krijgen veel verantwoordelijkheid op ons bord geschoven. We zijn een belangrijk deel van de patiëntenbesprekingen, we moeten een waterdicht wachtenschema voorzien, onze ambulante patiënten rekenen op onze aanwezigheid. Een dag ziek vallen is eigenlijk geen optie.
Het gaat zelfs verder dan ziektedagen. Er zijn veel artsen - en assistenten in het bijzonder - die niet eens hun vakantiedagen allemaal zullen opnemen, die uit plichtsbesef consistent lange dagen draaien zodat ze zeker niet achterop geraken met hun administratie. De agenda zit vol maar er vraagt een patiënt voor een dringende afspraak, dan neem je die er toch even tussen!
Waarom is zelfzorg een hype terwijl het eigenlijk een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn?
Waarom is het zo onmogelijk voor ons om die verantwoordelijkheid los te laten? Waarom vinden we het makkelijker om onze lichamelijke en mentale gezondheid te verwaarlozen in plaats van de gedachte toe te laten dat het werk ook zonder ons zal doorgaan? Is het omdat we ons zodanig verantwoordelijk voelen voor onze patiënten? Is het angst om egoïstisch te lijken, of als slechte arts bestempeld te worden? Is het eerder grootheidswaanzin?
Misschien is het een combinatie van alle bovenstaande redenen, maar dat maakt het niet minder onzin.
Zolang wij niet zelf onze grenzen aangeven, zullen andere mensen ook niet beter weten dan erover te gaan. Het is handiger voor het team als jij gewoon aanwezig bent op die vergadering. Het is handig voor jouw patiënten als ze jou de hele dag kunnen bellen en ze 's avonds laat nog op consultatie kunnen komen. Het is handig voor het ziekenhuis als jij nooit ziek bent en amper vakantiedagen opneemt.
We hebben misschien veel verantwoordelijkheid, maar we zijn ook verantwoordelijk voor onszelf. Al die mooie adviezen die we aan onze patiënten meegeven en vervolgens zelf negeren, zijn er niet zomaar. Als we niet zorgen voor onszelf, kunnen we ook niet ten volle zorgen voor een ander.
Ik maak er zelf ook fouten tegen, dat ontken ik niet. Het voelt soms heel vreemd en onnatuurlijk om bewust iets opzij te zetten en even alleen met jezelf bezig te zijn. En daarom moet je erop blijven oefenen, tot het vanzelf gaat.
Het is misschien een hype, die zelfzorg. Maar zolang het niet als vanzelfsprekendheid is ingebouwd in ons denken, zal ik de hype blijven volhouden. Mijn laatste boodschap voor jullie:
Zorg voor jezelf, verdorie toch!
Waarom wordt dat dan toch zo vaak vergeten? Waarom is het een hype terwijl het eigenlijk een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn? Dat burn-out onder artsen vaak voorkomt is ondertussen geen geheim meer. Er zijn al veel verklaringen voor gegeven en ze zullen ongetwijfeld allemaal meespelen. Maar wat mij opvalt, is dat de prestatiecultuur die ons al van op de schoolbanken wordt bijgebracht, vaak de grootste boosdoener is. Wij als artsen krijgen veel verantwoordelijkheid op ons bord geschoven. We zijn een belangrijk deel van de patiëntenbesprekingen, we moeten een waterdicht wachtenschema voorzien, onze ambulante patiënten rekenen op onze aanwezigheid. Een dag ziek vallen is eigenlijk geen optie. Het gaat zelfs verder dan ziektedagen. Er zijn veel artsen - en assistenten in het bijzonder - die niet eens hun vakantiedagen allemaal zullen opnemen, die uit plichtsbesef consistent lange dagen draaien zodat ze zeker niet achterop geraken met hun administratie. De agenda zit vol maar er vraagt een patiënt voor een dringende afspraak, dan neem je die er toch even tussen!Waarom is het zo onmogelijk voor ons om die verantwoordelijkheid los te laten? Waarom vinden we het makkelijker om onze lichamelijke en mentale gezondheid te verwaarlozen in plaats van de gedachte toe te laten dat het werk ook zonder ons zal doorgaan? Is het omdat we ons zodanig verantwoordelijk voelen voor onze patiënten? Is het angst om egoïstisch te lijken, of als slechte arts bestempeld te worden? Is het eerder grootheidswaanzin? Misschien is het een combinatie van alle bovenstaande redenen, maar dat maakt het niet minder onzin. Zolang wij niet zelf onze grenzen aangeven, zullen andere mensen ook niet beter weten dan erover te gaan. Het is handiger voor het team als jij gewoon aanwezig bent op die vergadering. Het is handig voor jouw patiënten als ze jou de hele dag kunnen bellen en ze 's avonds laat nog op consultatie kunnen komen. Het is handig voor het ziekenhuis als jij nooit ziek bent en amper vakantiedagen opneemt.We hebben misschien veel verantwoordelijkheid, maar we zijn ook verantwoordelijk voor onszelf. Al die mooie adviezen die we aan onze patiënten meegeven en vervolgens zelf negeren, zijn er niet zomaar. Als we niet zorgen voor onszelf, kunnen we ook niet ten volle zorgen voor een ander.Ik maak er zelf ook fouten tegen, dat ontken ik niet. Het voelt soms heel vreemd en onnatuurlijk om bewust iets opzij te zetten en even alleen met jezelf bezig te zijn. En daarom moet je erop blijven oefenen, tot het vanzelf gaat.Het is misschien een hype, die zelfzorg. Maar zolang het niet als vanzelfsprekendheid is ingebouwd in ons denken, zal ik de hype blijven volhouden. Mijn laatste boodschap voor jullie:Zorg voor jezelf, verdorie toch!
