Karine Elharrar, de Israëlische minister van Energie, kon de eerste dag van de VN-klimaattop in Glasgow niet bijwonen door een gebrek aan rolstoeltoegankelijkheid. Er is niet veel verbeeldingskracht nodig om te beseffen met welke belemmeringen mensen met een handicap te maken krijgen als het gaat over de mogelijkheden om deel te nemen aan klimaatvraagstukken.
Nochtans kunnen zij ook oplossingen aandragen, net als iedere andere burger. Het vergemakkelijken van de deelname van mensen die tot nu toe gemarginaliseerd waren, is zelfs noodzakelijk indien wij willen dat toekomstige oplossingen inclusief zijn. Een voorbeeld: veranderingen op de energiemarkt moeten banen scheppen voor mensen met een handicap.
Wanneer de Britse premier Boris Johnson zegt dat "we nu moeten handelen", moeten wij ons als internationale organisatie die zich inzet voor de rechten van mensen met een handicap afvragen wat die "wij" betekent.
Deze "wij" omvat ook de één miljard mensen in de wereld die leven met een handicap en waarvan 80% in lage- en middeninkomenslanden leeft. In diezelfde landen is er minder geld voor dienstverlening aan de bevolking, met als gevolg dat de gezondheidsstelsels er niet veerkrachtig zijn in geval van bijvoorbeeld overstromingen of andere klimaatrampen, en dus geen langetermijndiensten, zoals revalidatiezorg, kunnen aanbieden.
Om een universele dekking van de gezondheidszorg te bereiken, moeten wij ons ertoe verbinden duurzame, veerkrachtige en inclusieve gezondheidsdiensten op te bouwen. De landen waar Handicap International al 40 jaar actief is, krijgen als eerste te maken met de gevolgen van de klimaatverandering die vaak door de ontwikkelde landen wordt veroorzaakt. Er is hier ook sprake van een paradox: de stijging van de levensverwachting, de gezondheid en het welzijn waarvan de rijke landen het meest hebben geprofiteerd, is ten koste gegaan van de planeet. Ecologie, rechten en gezondheid gaan hand in hand.
Dit eenvoudige maar revolutionaire beginsel ligt aan de basis van het concept van 'Planetary Health' de wereldwijde volksgezondheid, dat het idee van gezondheid herdefinieert. Daartoe moet een verscheidenheid aan stemmen, waaronder mensen met een handicap uit de armste landen en mensen die getroffen zijn door klimaatonrechtvaardigheid, een bijdrage kunnen leveren aan de lopende debatten.
Handicap International zet zich ook in om de koolstofvoetafdruk van zijn programma's te verkleinen om geen extra schade te berokkenen (wereldwijd is het gezondheidssysteem verantwoordelijk voor 5% van alle broeikasgasemissies), maar vooral om de gemeenschappen te helpen die het meest zijn blootgesteld aan overstromingen, hittegolven en andere klimatologische verstoringen. Wanneer dit gebeurt, zijn de eersten die achterblijven vaak degenen die al onder discriminatie te lijden hadden: denk aan migranten, vrouwelijke migranten, migranten met een handicap, enzovoort: diegenen die misschien geen toegang hebben tot belangrijke informatie als het gaat om preventie of die geen prioriteit krijgen in noodsituaties.
Bovendien gaat de klimaatcrisis verder dan onmiddellijke rampen. Ze veroorzaakt eveneens een langetermijneffect op de sociale determinanten van gezondheid, zoals voedsel, onderwijs, werkgelegenheid, enz. Personen met een handicap die leven in gemeenschappen en landen die niet bijdragen tot het verbeteren van de toegang tot deze diensten worden uitgesloten van hun rechten zoals die zijn vastgelegd in het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap van 2006.
Het cruciale antwoord dat onze mondiale samenleving onverwijld moet geven, en dat hopelijk duidelijk uit de COP26-klimaattop naar voren zal komen, moet politieke en technische oplossingen bieden die rekening houden met de rechten van de meest kwetsbaren. De ambitie en de uitdaging is om, met de bijdragen van mensen met een handicap, een inclusief klimaatbeleid te ontwikkelen.