Via de 'groene tuinen van de psychiatrie' leidt professor Geert Dom ons naar zijn kantoor in het Psychiatrisch Ziekenhuis Multiversum in het Antwerpse Boechout. Na een korte passage in Nederland begon hij hier 28 aantal jaar geleden zijn klinische carrière, vandaag is hij er medisch directeur. Wie aan (expertise rond) verslavingszorg denkt, denkt aan prof. Geert Dom.

"Zoals er van oudsher binnen de geneeskunde een stigma rust op psychiatrie, werd ook verslaving lange tijd niet erkend als een medisch probleem maar eerder als een uiting van iemands persoonlijkheid, van wilszwakte. Ondertussen is dat beeld gekenterd, maar slechts gedeeltelijk. Binnen de geneeskundeopleiding leren artsen vandaag nog steeds erg weinig over verslavingszorg. Merkwaardig, als je naar de burden van verslaving kijkt op onze volksgezondheid."

Sinds het begin van zijn carrière heeft hij er dan ook een punt van gemaakt om aan te tonen dat verslaving een sterke neurobiologische component heeft, alsook een psychosomatische, zegt prof. Dom. "Wie lijdt aan een ernstige verslavingsproblematiek, sterft gemiddeld 20 jaar vroeger dan verwacht - aan somatische complicaties. De samenwerking met de somatiek is dus uitermate belangrijk. Toch wordt de input van het somatische in psychiatrische ziekenhuizen ondergefinancierd - lees niet gefinancierd."

Kruisbestuiving

De onpopulariteit van verslavingszorg vertaalde zich destijds ook in het aanbod van wetenschappelijke studies. "In de beginjaren van mijn klinische praktijk richtten de meeste onderzoeksgroepen zich op depressie, psychose, ...", vertelt prof. Dom. Na een tiental jaar in de praktijk besloot hij dan maar zelf de stap te zetten naar het onderzoek.

Daaruit volgde in 2006 een doctoraat rond alcoholproblematiek en later de aanstelling als hoogleraar aan de UAntwerpen. In de lijn daarvan bouwde prof. Dom binnen het Collaborative Antwerp Psychiatric Research Institute (CAPRI, UA) een onderzoekstak uit rond verslavingszorg. Insteek was van in het begin om meer "kruisbestuiving" tot stand te brengen tussen onderzoek enerzijds en de praktijk anderzijds. "Erg belangrijk", zo beklemtoont de expert verslavingszorg, en ja, in zekere zin ziet hij zichzelf als een verbindingsfiguur tussen beide domeinen.

Het is mede op zijn initiatief dat aan de Antwerpse universiteit sinds begin dit jaar de leerstoel 'Public Mental Health' loopt. "Om de zorgstrategieën voor personen met een psychische kwetsbaarheid te kunnen afstemmen op de noden in Antwerpen, zijn onderzoek en data nodig", zegt prof. Dom daarover. Het is volgens de psychiater overigens een van de eerste initiatieven in België waarbij psychiatrische ziekenhuizen en PAAZ-diensten uit hun eigen middelen putten om onderzoek te financieren.

(lees verder onder het logo)

Klagen

"Vaak hebben we in het werkveld de neiging om veel te klagen, maar we nemen niet snel het heft in handen", zegt Geert Dom over dat tweede belangrijke aspect dat zijn carrière kenmerkt: mee vorm proberen te geven aan het beroep en de belangen van psychiaters. Zo was hij een aantal jaar voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie, vandaag is hij (opnieuw) voorzitter van de Belgische Beroepsvereniging van Geneesheren-Specialisten in de Psychiatrie. Dergelijke structuren laten toe om dossiers op een meer gerichte wijze te verdedigen bij de betrokken stakeholders, stelt de psychiater.

Sinds een zevental jaar neemt prof. Dom ook op Europees vlak engagement op. Zo is hij momenteel schatbewaarder van de European Psychiatric Association - dat zo'n 80.000 psychiaters in Europa verenigt! - en voorzitter van de European Federation of Addiction Societies ( EUFAS). Die Europese aanwezigheid leert om het een en ander in perspectief te zetten, getuigt prof. Dom. "Het klopt zeker en vast dat het beter kan met onze geestelijke gezondheidszorg, maar slecht is het hier niet. Een voorbeeld. In België zijn er behoorlijk veel psychiaters pro capita, die bovendien redelijk toegankelijk zijn. Akkoord, er zijn wachtlijsten, maar die verdwijnen in het niets als je dit met wachttijden in sommige andere Europese landen vergelijkt."

"Omgekeerd is bijvoorbeeld de toegankelijkheid van psychologen en therapeuten in landen als Nederland en Engeland dan weer beter", vervolgt prof. Dom. De uitbreiding van het ambulante zorgaanbod hier, in Vlaanderen en België, staat dan ook hoog op zijn lijstje, gevraagd naar de prioriteiten voor onze geestelijke gezondheidszorg. In eenzelfde adem noemt hij ook de opwaardering van de crisispsychiatrie ("met bijzondere aandacht voor personeel en architectuur") en de opleiding van psychiatrisch verpleegkundigen ("we hebben ze broodnodig").

Opdat deze en andere prangende thema's hun weg zouden vinden naar het beleid, is de psychiater actief in verschillende (federale) raden, bijvoorbeeld als (co)voorzitter van de FOD-werkgroep 'Medische functies'. Dit steeds in goede samenwerking met de andere beroepsgroepen in deze organen, beklemtoont prof. Dom. Want, zo stelt hij, een betere geestelijke gezondheidszorg voor iedereen gaat natuurlijk verder dan het eigen vakgebied.

Uw stem uitbrengen voor de prijs 'Specialist van het Jaar' kan hier..

De genomineerden

Dit jaar organiseert Artsenkrant/Le journal du Médecin samen met het VBS voor de derde maal de prijs 'Specialist van het jaar'. Vorige maand vergaderde de jury over 20 dossiers van artsen voorgedragen door de beroepsverenigingen aangesloten bij het VBS en door de redacties van Artsenkrant en Le journal du Médecin. Dat op basis van een aantal welbepaalde criteria (communicatie, empathie, samenwerking enz.). De Nederlandstalige genomineerde artsen stellen we in vijf opeenvolgende edities aan u voor. Daarna krijgt u, lezer van Artsenkrant, het laatste woord. U kan uw stem uitbrengen op de kandidaat van uw keuze. Wie de meeste stemmen haalt, wordt 'Specialist van het Jaar'. Op zaterdag 23 november wordt de prijs uitgereikt. Bij die gelegenheid organiseren Artsenkrant en het VBS ook een symposium over 'een toekomstvisie voor de specialistische geneeskunde' (zie kader).

Via de 'groene tuinen van de psychiatrie' leidt professor Geert Dom ons naar zijn kantoor in het Psychiatrisch Ziekenhuis Multiversum in het Antwerpse Boechout. Na een korte passage in Nederland begon hij hier 28 aantal jaar geleden zijn klinische carrière, vandaag is hij er medisch directeur. Wie aan (expertise rond) verslavingszorg denkt, denkt aan prof. Geert Dom."Zoals er van oudsher binnen de geneeskunde een stigma rust op psychiatrie, werd ook verslaving lange tijd niet erkend als een medisch probleem maar eerder als een uiting van iemands persoonlijkheid, van wilszwakte. Ondertussen is dat beeld gekenterd, maar slechts gedeeltelijk. Binnen de geneeskundeopleiding leren artsen vandaag nog steeds erg weinig over verslavingszorg. Merkwaardig, als je naar de burden van verslaving kijkt op onze volksgezondheid."Sinds het begin van zijn carrière heeft hij er dan ook een punt van gemaakt om aan te tonen dat verslaving een sterke neurobiologische component heeft, alsook een psychosomatische, zegt prof. Dom. "Wie lijdt aan een ernstige verslavingsproblematiek, sterft gemiddeld 20 jaar vroeger dan verwacht - aan somatische complicaties. De samenwerking met de somatiek is dus uitermate belangrijk. Toch wordt de input van het somatische in psychiatrische ziekenhuizen ondergefinancierd - lees niet gefinancierd."De onpopulariteit van verslavingszorg vertaalde zich destijds ook in het aanbod van wetenschappelijke studies. "In de beginjaren van mijn klinische praktijk richtten de meeste onderzoeksgroepen zich op depressie, psychose, ...", vertelt prof. Dom. Na een tiental jaar in de praktijk besloot hij dan maar zelf de stap te zetten naar het onderzoek.Daaruit volgde in 2006 een doctoraat rond alcoholproblematiek en later de aanstelling als hoogleraar aan de UAntwerpen. In de lijn daarvan bouwde prof. Dom binnen het Collaborative Antwerp Psychiatric Research Institute (CAPRI, UA) een onderzoekstak uit rond verslavingszorg. Insteek was van in het begin om meer "kruisbestuiving" tot stand te brengen tussen onderzoek enerzijds en de praktijk anderzijds. "Erg belangrijk", zo beklemtoont de expert verslavingszorg, en ja, in zekere zin ziet hij zichzelf als een verbindingsfiguur tussen beide domeinen.Het is mede op zijn initiatief dat aan de Antwerpse universiteit sinds begin dit jaar de leerstoel 'Public Mental Health' loopt. "Om de zorgstrategieën voor personen met een psychische kwetsbaarheid te kunnen afstemmen op de noden in Antwerpen, zijn onderzoek en data nodig", zegt prof. Dom daarover. Het is volgens de psychiater overigens een van de eerste initiatieven in België waarbij psychiatrische ziekenhuizen en PAAZ-diensten uit hun eigen middelen putten om onderzoek te financieren.(lees verder onder het logo)"Vaak hebben we in het werkveld de neiging om veel te klagen, maar we nemen niet snel het heft in handen", zegt Geert Dom over dat tweede belangrijke aspect dat zijn carrière kenmerkt: mee vorm proberen te geven aan het beroep en de belangen van psychiaters. Zo was hij een aantal jaar voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie, vandaag is hij (opnieuw) voorzitter van de Belgische Beroepsvereniging van Geneesheren-Specialisten in de Psychiatrie. Dergelijke structuren laten toe om dossiers op een meer gerichte wijze te verdedigen bij de betrokken stakeholders, stelt de psychiater.Sinds een zevental jaar neemt prof. Dom ook op Europees vlak engagement op. Zo is hij momenteel schatbewaarder van de European Psychiatric Association - dat zo'n 80.000 psychiaters in Europa verenigt! - en voorzitter van de European Federation of Addiction Societies ( EUFAS). Die Europese aanwezigheid leert om het een en ander in perspectief te zetten, getuigt prof. Dom. "Het klopt zeker en vast dat het beter kan met onze geestelijke gezondheidszorg, maar slecht is het hier niet. Een voorbeeld. In België zijn er behoorlijk veel psychiaters pro capita, die bovendien redelijk toegankelijk zijn. Akkoord, er zijn wachtlijsten, maar die verdwijnen in het niets als je dit met wachttijden in sommige andere Europese landen vergelijkt.""Omgekeerd is bijvoorbeeld de toegankelijkheid van psychologen en therapeuten in landen als Nederland en Engeland dan weer beter", vervolgt prof. Dom. De uitbreiding van het ambulante zorgaanbod hier, in Vlaanderen en België, staat dan ook hoog op zijn lijstje, gevraagd naar de prioriteiten voor onze geestelijke gezondheidszorg. In eenzelfde adem noemt hij ook de opwaardering van de crisispsychiatrie ("met bijzondere aandacht voor personeel en architectuur") en de opleiding van psychiatrisch verpleegkundigen ("we hebben ze broodnodig").Opdat deze en andere prangende thema's hun weg zouden vinden naar het beleid, is de psychiater actief in verschillende (federale) raden, bijvoorbeeld als (co)voorzitter van de FOD-werkgroep 'Medische functies'. Dit steeds in goede samenwerking met de andere beroepsgroepen in deze organen, beklemtoont prof. Dom. Want, zo stelt hij, een betere geestelijke gezondheidszorg voor iedereen gaat natuurlijk verder dan het eigen vakgebied.