Vapen, het nieuwe roken?

De eerste keer dat ik als kleine gast in contact kwam met dampen was toen ik een flinke verkoudheid had. In die tijd, ging ik geregeld slapen bij mijn grootouders en die hadden de remedie, een paardenmiddel dat me direct van mijn verstopte neus ging afhelpen: dampen. Ik schets even het beeld. Ik moest mijn neus in een soort van omgekeerde urinoir stoppen die verbonden was met een bekken gevuld met kokend water en eucalyptus. Om een maximaal effect te bekomen legde mijn grootmoeder ook nog een geruite handdoek over mijn hoofd en daaronder moest ik het dan 10 minuten volhouden. Of het mij ooit geholpen heeft om sneller te genezen van mijn verkoudheid, weet ik niet. Maar toch heel even had ik het gevoel dat ik terug kon ademen door mijn neus. Je begrijpt dat dampen of vapen voor mij niet direct gelinkt is met een 'coole' ervaring, waar ik trots een selfie van zou nemen en delen met mijn vrienden.Pubers en adolescenten zullen zich bij vapen of dampen wellicht iets anders voorstellen. Als ik door Leuven loop zie ik fraaie dampshops, die consumenten willen lokken met fancy vape-pennen en een uitgebreid assortiment van vullingen in alle geuren en kleuren, met en zonder nicotine. De dampshops stralen ook een groen 'gezond' imago uit. Het idee dat vapen gezonder is dan roken wordt gretig uitgespeeld. Geen enkele waarschuwing te bespeuren over de mogelijke gevaren voor de gezondheid, met uitzondering van de melding dat "nicotine in dit product zeer verslavend is en dat het gebruik door niet-rokers niet wordt aangeraden". Is het dan aan te raden voor rokers? Wel, aanraden doe ik niet. Wel is het zo dat, indien je als roker overschakelt naar vapen, je inderdaad beter af bent dan moest je verder roken. De concentraties aan schadelijke stoffen: nicotine, aldehydes, acroleine,... liggen immers beduidend lager. Of het je helpt bij het stoppen, is veel minder duidelijk. Recente gerandomiseerde studies lijken dit te suggereren, maar systematische reviews tonen geen of nauwelijks een effect aan. Wat weten we dan wel? E-sigaretten vormen verschillende potentiële gezondheidsrisico's, waaronder blootstelling aan zware metalen en andere giftige stoffen (waaronder nicotine). Niet-rokers, blijf hier dus van af, het zal je gezondheid zeker niet ten goede komen. In mijn vorige blog schreef ik nog over het onderscheid tussen aanwezigheid van giftige stoffen en gezondheidsrisico's. Wel, ondanks het feit dat we nog geen absolute zekerheid hebben over de gezondheidseffecten op lange termijn van de verschillende mengsels in navullingen, denk ik dat we toch beter zeer, zeer voorzichtig zijn. Er zijn namelijk recent een aantal meldingen die me aanzetten om de overheid op te roepen om het beleid i.v.m. e-sigaretten dringend te herbekijken en de regels over de verkoop te verstrengen. Denk aan de leeftijdsgrens optrekken tot 18 jaar, en neutrale verpakking van pennen en navullingen,... We kunnen immers niet langer de wetenschappelijke indicaties negeren dat de e-sigaret schadelijk kan zijn voor de gezondheid en dat jongeren een bijzonder kwetsbare groep zijn.In de Verenigde Staten zijn sedert eind juni bijna 100 meldingen binnengekomen van ernstige longklachten (gelijkend op longontsteking: gekenmerkt door kortademigheid, hoesten, wheezing,...) bij tieners en pubers die in verband gebracht worden met e-sigaretten. Het blijft wel nog onduidelijk welk mengsel of welke samenstelling nu precies verantwoordelijk is voor de ziektecluster en ook een mogelijke contaminatie met THC (bijproduct van marihuana) wordt niet uitgesloten. Een ander recent onderzoek van de Universiteit van Harvard vond in 27% van de 75 meest populaire e-sigaretpatronen resten van endotoxines afkomstig uit gram negatieve bacteriën en in 81% sporen van glucaan, wat kan wijzen op schimmelbesmetting, die trouwens gelijkaardige longklachten kunnen geven. Bij mijn weten zijn er nog geen dergelijke meldingen in België. Maar laten we rekening houden met het gegeven dat de groep van gebruikers (nu zo'n 300.000) heel snel zal toenemen tot 600.000 binnen vijf jaar en dat de groei zich vooral zal voordoen bij jongeren. En in de wetenschap dat het gebruik van e-sigaretten bij jongeren geassocieerd wordt met een verhoogd risico op later gebruik van sigaretten en marihuana en dat de huidig longproblemen vooral gevonden worden bij tieners en pubers, kunnen we beter onze jongeren beschermen, informeren en voorkomen dat jongeren beginnen met vapen: bv. door reclame te verbieden en e-sigaretten en navullingen enkel nog in neutrale pakjes te verkopen. Niet beginnen met vapen is en blijft nog altijd de meest efficiënte preventiemaatregel.