...

Jarenlang was dr. Ivo Uyttendaele Nederlandstalig ondervoorzitter van de Orde der Artsen. Hij staat erom bekend geen blad voor de mond te nemen en dat doet hij ook niet in het interview dat we hadden naar aanleiding van zijn nieuwe boek. U bent gewaarschuwd.Voor Uyttendaele moet een biopsychosociaal model aan de basis van een euthanasiewetgeving liggen. "En wanneer ik euthanasie uitbreid naar 'de mens', zonder dat hij daarom lijflijk moet lijden, is het meest essentiële dat de mogelijkheid van wilsbekwaamheid onderzocht wordt. In hoeverre is die mens die euthanasie vraagt bekwaam om de vraag te stellen? En in hoeverre mogen we ze ernstig nemen?"Volgens de neuropsychiater is de vrije wil van de euthanasievragende patiënt beperkt. "Dat wordt echter op geen enkele manier onderzocht. Wils bekwaam heid wordt wel onderzocht maar deze is specifiek gebonden aan het onderwerp waarover het gaat. Je bent bijvoorbeeld anders wilsbekwaam om je huis te verkopen dan om je pensioentje te beheren."Voor Uyttendaele is de federale controleen evaluatiecommissie euthanasie ("die onnozele commissie") kop van Jut. "Dat is een ramp, mijn boek breekt ze zeer uitvoerig af. Want eens je een verzoek indiende, wordt de euthanasie uitgevoerd, ook als je in aansluiting op het verzoek niet meer weet wat er gebeurt. Dat is een schande!" Uyttendaele geeft als voorbeeld iemand die vandaag voor euthanasie kiest en morgen een vasculair accident doet. "Zo iemand is verward maar gezien zijn verzoek wordt euthanasie zonder meer uitgevoerd. Men gaat niet meer na hoe het met hem gaat! En dan voorziet de wet nog dat de eerste te raadplegen arts enkel moet nagaan of je ergens niet ziek bent. Dat is toch ondenkbaar!"Uyttendaele begrijpt niet dat euthanasie kan vanaf het moment van het verzoek. "Ook coma of vegetatieve status - onomkeerbaar bewusteloos volgens de stand van de wetenschap - volstaat om euthanasie uit te voeren. Terwijl de Luikse specialist professor Steven Laureys zegt dat coma hoogstens vier weken kan duren. De commissie zegt: coma? hop dood! Hoe is dat mogelijk?"Het grote punt voor Uyttendaele is de vraag hoe zeker het is dat wie vergaat van ellende bijna reflexmatig zegt te willen sterven? "Opnieuw is de essentie: in hoeverre is hij autonoom, mentaal lucide, staat hij niet onder druk van zijn omgeving? In hoeverre is zijn persoonlijke overtuiging niet gebaseerd op foutieve herinneringen?" Hij benadrukt dat de belangrijkste drijfveer om uit het leven te stappen voor heel wat mensen is dat ze niet meer bestaan voor hun omgeving. "De mens leeft in interactie met anderen. Maar mensen vergissen zich heel vaak als ze denken dat ze voor de ander niets meer betekenen. Het is heel moeilijk om hen daarvan te overtuigen."Ook het heikele thema van euthanasie bij dementerenden gaat Uyttendaele niet uit de weg. "Voor sommigen geldt ook hier de wilsverklaring omdat het geen enkele zin meer heeft wat dementerenden vertellen. Dezelfde professor Laureys stelt echter dat het extreem moeilijk is om in een diep stadium van bewusteloosheid te weten wat mensen nog wensen/willen. Men moet heel erg rekening houden met elk signaal dat ze nog geven. Het gaat toch om een andere mens dan de mens die de wilsverklaring opstelde."De zenuwarts gaat ver in deze redenering. "Het vooruitzicht op wat me te wachten staat kan zo verschrikkelijk zijn dat het voor sommigen een aanvaardbare reden is voor euthanasie. Dementie is een voorbeeld, maar ook het genetisch bewijs dat ik chorea van Huntington kan krijgen met een afschuwelijk vooruitzicht op mijn levenseinde. Dat is een kwestie van tijd. Maar men kan toch niet zeggen dat 'het vooruitzicht op' een essentieel element is. Vanaf wanneer speelt dat een rol? En gaat men zover?"Dokter Uyttendaele stelt dat hij "last zou hebben om te zeggen: 'spuit me maar dood'. Ik zou voor palliatieve sedatie opteren. Dat heeft veel succes omdat het dichtbij een natuurlijk overlijden staat en dat versterkt. Dat is verdomme toch wat anders dan doodspuiten. Bij palliatieve sedatie is je stervensproces in een fase dat je de ellende niet meer medicamenteus onder controle krijgt. Waardoor je alleen nog moet kiezen voor bewustzijnsverlaging." Een van de grote problemen van palliatieve sedatie is wel de technische moeilijkheid. "Men mag niet te vroeg beginnen, het vergt meer vakmanschap. Euthanasie is gemakkelijker."