...

Elke arts weet vanuit zijn op leiding dat lichamen aan een universiteit gedoneerd worden, maar wat doe je als arts als een patiënt om meer uitleg vraagt over lichaamsdonatie? We staken ons licht op bij prof. dr. Leen Popleu, docente aan de faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen van de UHasselt.Hoeveel lichamen hebben jullie nodig?Elk jaar worden er 80 tot 100 nieuwe dossiers aangemaakt. Dat komt ongeveer overeen met de nood aan lichamen bij de UHasselt.Hoe kan een dokter kandidaatdonors informeren?Lichaamsdonatie gaat vaak uit van de mensen zelf. We krijgen die vraag niet zo vaak binnen via een huisarts. Vooral sociaalvoelende mensen willen ook na hun dood nog iets betekenen voor de maatschappij en hebben daar vooraf meestal goed over nagedacht. Krijgt de huisarts toch vragen hieromtrent, dan kan hij best eerst nagaan aan welke universiteit het lichaam zal worden geschonken. Elke universiteit heeft op haar website wel een zoekfunctie naar lichaamsdonatie. Een huisarts vindt daar zelf de nodige info of kan ernaar doorverwijzen.Welke voorwaarden gelden voor lichaamsdonatie?Je moet minstens 18 jaar oud zijn en alleen bij leven kun je een 'wilsbeschikking' opstellen voor lichaamsdonatie. Na het overlijden kunnen de nabestaanden dat niet beslissen voor de overledene. Wil je je lichaam doneren, dan neem je best contact op met de universiteit. Daar wordt alles nauwgezet besproken en worden alle vragen beantwoord. Daarna vult de donor een vragenlijst in die hij ondertekent. Wat later krijgt hij een bewijs dat hij bij zijn identiteitskaart bewaart. Daarop staat dat hij zijn lichaam bij overlijden aan de universiteit schenkt. Ook wijst de donor een vertrouwenspersoon aan die ervoor zorgt dat het lichaam na overlijden terechtkomt bij de universiteit waarmee het contract werd afgesloten. Er staat geen maximumleeftijd op lichaamsdonatie, maar er wordt ook nooit een vergoeding voor uitgekeerd. Iedereen kan trouwens op elk moment schriftelijk afzien van zijn lichaamsdonatie.Worden er soms lichamen geweigerd?Een lichaam wordt geweigerd bij overlijden in het buitenland of na een verkeersongeval. Dat geldt ook na een autopsie, bij sommige infecties, als de infrastructuur het niet toelaat, na orgaandonatie of als het lichaam niet binnen de 48 uur op de universiteit geraakt.Waarom moet men lichaamsdonatie overwegen?Lichaamsdonatie is belangrijk bij de opleiding van jonge artsen, voor wetenschappelijk onderzoek en om nieuwe chirurgische technieken in te oefenen. Alleen zo kunnen we levensechte en gedetailleerde anatomielessen geven aan artsen in opleiding.Wat gebeurt er met de lichamen die bij de universiteit toekomen?We balsemen die lichamen om ze langer te kunnen bewaren en de ontbinding van het lichaam te stoppen. Na het balsemen gaan de lichamen gedurende drie, vier maanden in een koelcel. Daarna bepalen we samen met onze medewerkers waarvoor we het lichaam in ons onderwijs zullen gebruiken. Om de neutraliteit te bewaren tegenover onze studenten hebben zij geen kennis van de identiteit, de medische voorgeschiedenis of de familiale toestand van de donor. Maar als bij een plots overlijden blijkt dat het lichaam ook geschikt is voor orgaandonatie, dan primeert die orgaandonatie altijd, want dat is rechtstreeks levensreddend.Nabestaanden zijn nogal eens terughoudend om het lichaam vrij te geven, omdat afscheid nemen dan heel snel moet gaan. Kunnen zij de donatie tegenhouden?Dat is een teer punt. Het lichaam moet absoluut bij ons geraken binnen de 48 uur. Als de familie het moeilijk heeft met een begrafenis of een dienst zonder aanwezigheid van het lichaam of geen afscheid wil of kan nemen binnen de 48 uur, dan moeten de nabestaanden afstand doen van de lichaamsdonatie.Wat gebeurt er na afloop met het lichaam?Het wordt gecremeerd, want begraven kan niet meer. Een gebalsemd lichaam ontbindt immers niet op de gewone manier. Wie zijn lichaam afstaat, beslist op voorhand wat er nadien mee zal gebeuren. Hij kan kiezen voor openbare asverstrooiing of hij kan bepalen dat de nabestaanden kunnen beschikken over de urne met de as na de crematie.