In de eerste weken van januari stonden de media witheet met verhalen over de Servische toptennisser Novak Djokovitsj (*). 'Novax' zat vast in Melbourne omdat hij weigerde bekend te maken of hij gevaccineerd was tegen covid-19. Hij schermde daarbij met het 'medisch geheim'. Hetzelfde argument gebruikte Veerle Heeren, die als burgemeester van Sint-Truiden ervan werd verdacht zichzelf en een aantal intimi bovenaan op de lijst van de te vaccineren burgers te hebben geplaatst. Dat iemands vaccinatiestatus privé is, kan echter bezwaarlijk hard worden gemaakt. Zou de Servische nummer één nooit naar Midden-Afrika of Latijns-Amerika zijn gereisd? In sommige landen kom je niet binnen zonder een bewijs van vaccinatie tegen gele koorts, om van andere gebruikelijke prikken nog te zwijgen. Het is toch opmerkelijk dat dit 'medisch geheim' pas wordt opgevoerd sinds er tegen het coronavirus wordt gevaccineerd?

Wat is dat 'medisch geheim' eigenlijk? Het komt mij voor dat er, net als met de zogenaamde 'eed van Hippokrates', vooral door niet-artsen mee wordt geschermd wanneer hen dat goed uitkomt. Wat zegt de Orde? "In een recent arrest heeft het Grondwettelijk Hof dit met de volgende woorden herinnerd : "Die geheimhoudingsplicht, die door de wetgever aan de houder van het beroepsgeheim is opgelegd, heeft hoofdzakelijk tot doel het fundamentele recht op eerbiediging van het privéleven te beschermen van diegene die iemand in vertrouwen neemt, soms over iets heel persoonlijks." (Grondwettelijk Hof, 26 september 2013, nr. 127/2013)." Het medisch geheim heeft dus betrekking op de verplichting tot zwijgen van zorgverstrekkers, niet van de patiënt zelf. Die heeft uiteraard alle recht van de wereld om dingen uit zijn persoonlijke levenssfeer voor zichzelf te houden, maar met het 'medisch geheim' heeft dat geen uitstaans.

Helaas wordt met die roemruchte geheimhoudingsplicht in de praktijk vaak een loopje genomen. Nooit ben ik er harder van geschrokken dan toen ik als journalist aanzat bij de lunch na een persconferentie. Een van de sprekers vond het nodig om in detail de urologische problematiek van een hofdame van het koninklijk huis te bespreken! Meestal is het zo grof niet, maar toch... Enkele weken geleden werd ik bij de balie van een polikliniek onaangenaam getroffen door het telefoongesprek dat de receptioniste met luider stemme aan het voeren was. Ondanks het plexiglas vernam ik zonder moeite over wie ze het had, dat die persoon covid-positief was en aan diabetes leed. Ik maakte er een vrij scherpe opmerking over, waarna de betrokkene het gesprek buiten gehoorsafstand verderzette.

Zorgzaam omgaan met de privacy van patiënten is een essentieel element van ons professioneel functioneren

Het is jammer genoeg geen alleenstaand geval. Eerder al maakte ik het mee dat een medewerkster in een overvolle wachtruimte tegen een patiënt zei dat hij verwacht werd op Oncologie! Ook artsen kijken beter eens in het eigen hart. Belt u als huisarts wel eens met een patiënt terwijl wie voor u zit alles kan volgen? Betrapt u er zich als specialist nooit op dat u staat te telefoneren in de gang of zelfs in een overvolle lift?

Zorgzaam omgaan met de privacy van patiënten is een essentieel element van ons professioneel functioneren. Elke dag, elke minuut moeten we ons daarvan bewust blijven. Bovendien hebben we de plicht om wie met ons werkt er geregeld aan te herinneren dat ook zij door die plicht gebonden zijn. Dat vraagt een aangehouden plan. Kunnen we daar bij het begin van dit nieuwe jaar allemaal een actiepunt van maken?

(*) Ik weet dat zijn naam meestal als 'Djokovic' geschreven wordt, maar in het Nederlands lokt dat problemen uit: mensen die onbekend zijn met de uitspraak van een Slavische naam maken van die c een k. In de Balto-Slavische talen wordt de c als 'ts' uitgesproken en schijven ze 'tsj' meestal als ?. Lotte Kopecky, die van Tsjechische afkomst is, heet dus eigenlijk 'Kopetski'. Dat het Servisch van Djokovitsj een apart alfabet bezigt, laat ik hier even buiten beschouwing.

In de eerste weken van januari stonden de media witheet met verhalen over de Servische toptennisser Novak Djokovitsj (*). 'Novax' zat vast in Melbourne omdat hij weigerde bekend te maken of hij gevaccineerd was tegen covid-19. Hij schermde daarbij met het 'medisch geheim'. Hetzelfde argument gebruikte Veerle Heeren, die als burgemeester van Sint-Truiden ervan werd verdacht zichzelf en een aantal intimi bovenaan op de lijst van de te vaccineren burgers te hebben geplaatst. Dat iemands vaccinatiestatus privé is, kan echter bezwaarlijk hard worden gemaakt. Zou de Servische nummer één nooit naar Midden-Afrika of Latijns-Amerika zijn gereisd? In sommige landen kom je niet binnen zonder een bewijs van vaccinatie tegen gele koorts, om van andere gebruikelijke prikken nog te zwijgen. Het is toch opmerkelijk dat dit 'medisch geheim' pas wordt opgevoerd sinds er tegen het coronavirus wordt gevaccineerd?Wat is dat 'medisch geheim' eigenlijk? Het komt mij voor dat er, net als met de zogenaamde 'eed van Hippokrates', vooral door niet-artsen mee wordt geschermd wanneer hen dat goed uitkomt. Wat zegt de Orde? "In een recent arrest heeft het Grondwettelijk Hof dit met de volgende woorden herinnerd : "Die geheimhoudingsplicht, die door de wetgever aan de houder van het beroepsgeheim is opgelegd, heeft hoofdzakelijk tot doel het fundamentele recht op eerbiediging van het privéleven te beschermen van diegene die iemand in vertrouwen neemt, soms over iets heel persoonlijks." (Grondwettelijk Hof, 26 september 2013, nr. 127/2013)." Het medisch geheim heeft dus betrekking op de verplichting tot zwijgen van zorgverstrekkers, niet van de patiënt zelf. Die heeft uiteraard alle recht van de wereld om dingen uit zijn persoonlijke levenssfeer voor zichzelf te houden, maar met het 'medisch geheim' heeft dat geen uitstaans.Helaas wordt met die roemruchte geheimhoudingsplicht in de praktijk vaak een loopje genomen. Nooit ben ik er harder van geschrokken dan toen ik als journalist aanzat bij de lunch na een persconferentie. Een van de sprekers vond het nodig om in detail de urologische problematiek van een hofdame van het koninklijk huis te bespreken! Meestal is het zo grof niet, maar toch... Enkele weken geleden werd ik bij de balie van een polikliniek onaangenaam getroffen door het telefoongesprek dat de receptioniste met luider stemme aan het voeren was. Ondanks het plexiglas vernam ik zonder moeite over wie ze het had, dat die persoon covid-positief was en aan diabetes leed. Ik maakte er een vrij scherpe opmerking over, waarna de betrokkene het gesprek buiten gehoorsafstand verderzette. Het is jammer genoeg geen alleenstaand geval. Eerder al maakte ik het mee dat een medewerkster in een overvolle wachtruimte tegen een patiënt zei dat hij verwacht werd op Oncologie! Ook artsen kijken beter eens in het eigen hart. Belt u als huisarts wel eens met een patiënt terwijl wie voor u zit alles kan volgen? Betrapt u er zich als specialist nooit op dat u staat te telefoneren in de gang of zelfs in een overvolle lift?Zorgzaam omgaan met de privacy van patiënten is een essentieel element van ons professioneel functioneren. Elke dag, elke minuut moeten we ons daarvan bewust blijven. Bovendien hebben we de plicht om wie met ons werkt er geregeld aan te herinneren dat ook zij door die plicht gebonden zijn. Dat vraagt een aangehouden plan. Kunnen we daar bij het begin van dit nieuwe jaar allemaal een actiepunt van maken?(*) Ik weet dat zijn naam meestal als 'Djokovic' geschreven wordt, maar in het Nederlands lokt dat problemen uit: mensen die onbekend zijn met de uitspraak van een Slavische naam maken van die c een k. In de Balto-Slavische talen wordt de c als 'ts' uitgesproken en schijven ze 'tsj' meestal als ?. Lotte Kopecky, die van Tsjechische afkomst is, heet dus eigenlijk 'Kopetski'. Dat het Servisch van Djokovitsj een apart alfabet bezigt, laat ik hier even buiten beschouwing.