Recent kwam er een minder gekende zoönose op de voorgrond te staan. De aanleiding was het overlijden van de echtgenote van de Amerikaanse acteur Gene Hackman in de staat New Mexico.
Na de autopsie bleek zij overleden te zijn aan een "natuurlijke" oorzaak, namelijk het Hantavirus Pulmonary Syndrome (HPS), allicht veroorzaakt door het New World Sin Nombre hantavirus serotype.
In de Amerikaanse staten, the New World, met name in The Four Corners regio (New Mexico, Arizona, Colorado en Utah) is het ziektebeeld over het algemeen ernstiger en dodelijker dan in de Europese contreien (de zogenaamde Old World) (The New York Times overgenomen door De Morgen).
Hantavirose is inderdaad een emerging and re-emerging rodent-borne disease (Pal & Gutama, AMJIDM, 2024). Door het subklinisch of vrij mild verloop wordt de diagnose meestal enkel gesteld als er complicaties (met name in nieren en longen) optreden.
Hantavirose wordt opgelopen door contact met, of inhalatie van een aërosol met besmette uitwerpselen van muizen en ratten. Elk serotype van het virus heeft een eigen knaagdierreservoir en eigen geografische spreiding.
In België zijn er rapporten verschenen over een milde vorm van hemorragische koorts (nephropathia epidemica) die wordt veroorzaakt door het Old World Puumala-serotype en wordt verspreid door de rosse woelmuis in de driehoek tussen Samber en Maas. In de Lage Landen wordt zelden het ernstiger ziektebeeld Haemorrhagic Fever with Renal Syndrome (HFRS) vastgesteld.
Het was ook weer het uitgelezen moment om onze virologen uit de kast te halen. Als vanouds kwam viroloog Marc Van Ranst (KULeuven) aan het woord, met onder andere interessante tips voor preventie. Het juiste stofmasker is inderdaad essentieel, evenals vloeistofdichte handschoenen, beschermbril, beschermende cover-all, reinigen met 10% bleekwateroplossing van plaatsen waar knaagdieren zich ophouden (kelders, zolders, dierenhokken, schuurtjes, caravans, hutten, ...) en rodent control (Van Hooste & Vaerewijck, Tijdschrift voor Geneeskunde, 2002). Viroloog Piet Maes (KULeuven) zette voor de VRT de vier belangrijkste items in de verf.
Het was ook weer het uitgelezen moment om onze virologen uit de kast te halen.
Het hantavirus is verantwoordelijk voor de enige virale hemorragische koorts in de gematigde streken van het noordelijk halfrond. Deze koorts zorgt voor een uitgebreid griepaal beeld, maar kan leiden tot acute shock met snelle dood tot gevolg (minder dan 1 procent). In Noord- en Zuid-Amerika ligt de mortaliteit op ongeveer 50%!
Oorlogen zijn vaak het moment van opflakkering van de ziekte bij militairen (WO I & II, Korea, Balkan, ...). Tijdens de oorlog in Oekraïne kunnen of zullen de hantavirussen weer toeslaan, want aanwezigheid bij knaagdieren aldaar werd aangetoond (Mustonen et al., Military Medicine, 2024).
Andere beroepen met hoger risico op besmetting (beroepsziekte) zijn boswachters, landbouwers, rodent control werkers, medewerkers die werken met proefdieren, ...(Pal & Gutama, 2024).
Werken in de tuin, maar vooral het reinigen van langdurig afgesloten ruimtes waar ratten en muizen op bezoek komen, zijn risicovolle bezigheden. De vrouw van Hackman had trouwens het tuinhuis opgeruimd.