Spreek je van het aanpakken van de milieuvervuiling, dan kijkt iedereen spontaan naar Europa, "want vervuiling stopt niet aan de grens". Met de Green Deal maakt de Commissie daar concreet werk van, en dat is ook goed voor onze gezondheid. Er zijn twee grote werven: het aanpakken van de luchtvervuiling, en van de hormoonverstoorders in onze dagelijkse omgeving. De Belgische deelstaten hebben hierin ook een belangrijke rol te spelen. Maar zal het coronavirus roet gooien in het realiseren van deze ambities?

De impact van de vervuiling van het milieu en van onze leefomgeving op onze gezondheid is enorm. Neem nu de luchtvervuiling. Volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie stierven er in 2017 wereldwijd 7 miljoen personen ten gevolge van luchtvervuiling. Luchtvervuiling is goed voor 40 overlijdens per 100.000 personen in de OESO-landen, dixit het rapport Health at a Glance 2019.

Ook de aanwezigheid van hormoonverstoorders weegt op onze gezondheid. Volgens een rapport van de Belgische Senaat m.b.t. hormoonverstorende stoffen uit 2018 is België in Europa koploper als het gaat om de incidentie van borstkanker. Er zijn veel aanwijzingen dat hormoonverstoorders daarin een rol spelen. Nog volgens hetzelfde rapport wordt elk kind dat in onze streken wordt geboren, blootgesteld aan meer dan 100 hormoonverstoorders.

Hoge verwachtingen

Wie moet dit oplossen? Uit een Europese rondvraag in 2019 m.b.t. luchtkwaliteit zei 80% van de bevraagde Belgen dat vooral op internationaal niveau naar oplossingen gezocht moet worden, waarbij 70% van de respondenten van mening was dat Europa bijkomende maatregelen moet nemen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Vanuit politieke hoek wordt soms te gemakkelijk naar Europa gewezen, zonder zelf verantwoordelijkheid te nemen in deze dossiers. De verwachtingen naar Europa zijn alleszins hoog gespannen.

De Commissie von der Leyen heeft van bij haar start de klimaatproblematiek en milieuvervuiling geagendeerd als een van de grote prioriteiten voor Europa, met Frans Timmermans die als vicevoorzitter verantwoordelijk is voor de portefeuille 'klimaatactie'. En met de Green Deal heeft de Europese Commissie alleszins een ambitieus antwoord geformuleerd op de bezorgdheid en verwachtingen van de Europese burgers.

De Green Deal vertegenwoordigt 47 concrete acties rond 10 centrale thema's waarvan een van groot belang is voor onze gezondheid: naar een zero-pollution ambitie voor een gifvrij milieu zonder vervuiling. In een reactie wees het Europese parlement erop dat "het actieplan om de vervuiling van lucht, water en bodem tot nul terug te brengen een allesomvattende en transversale strategie moet inhouden om de gezondheid van de burgers te beschermen tegen aantasting en verontreiniging van het milieu". De lijst van initiatieven van de Europese Commissie is lang, met ronkende namen als Climate law, From Farm to Fork strategy en Strategy for sustainable use of chemicals.

Alle regio's aan boord

Voor de EU is het belangrijk om alle lidstaten aan boord te hebben voor de realisatie van deze ambities. Voor bepaalde lidstaten en regio's zal de inspanning groter zijn om de Europese doelstellingen te halen, denken we maar aan Polen die voor een groot deel zijn energie nog uit steenkool haalt.

Ook in onze samenleving moeten we aandacht hebben voor de 'milieuongelijkheden'. Zo toonde een recente studie van de VUB aan dat armere bevolkingsgroepen in Brussel dubbel zo hard getroffen worden door de luchtvervuiling omwille van hun woon- en werksituatie. Niet enkel zijn er grotere concentraties van luchtvervuiling waar ze wonen, maar zijn deze personen ook vatbaarder voor de negatieve gezondheidsgevolgen.

Maar voor de oplossing moeten we niet enkel naar Europa kijken. De versnippering van de bevoegdheden in België maakt dit zeker niet gemakkelijk als opdracht, kijken we maar naar de wijze waarop de bevoegde federale en regionale ministers over de klimaatdoelstellingen kibbelden.

Door de roep naar economisch herstel, vrezen velen dat Europese Green Deal in de koelkast zal verdwijnen

Maar van alle beleidsniveaus, zijn de Gewesten het beste geplaatst om te werken aan het verminderen van de vervuiling van ons milieu en onze leefomgeving, via bevoegdheden als omgeving, landbouw, economie, energie, openbare werken en vervoer.

Een health in all policies-aanpak is echt nodig in deze materie. Brussel en Wallonië tonen de grootste ambities, terwijl het Vlaamse regeerakkoord weinig concrete doelstellingen herneemt inzake het verbeteren van de luchtkwaliteit of het verminderen van de blootstellingen aan gevaarlijke chemicaliën. Het is alleszins positief dat de huidige beheersovereenkomst van de FOD Volksgezondheid de implementatie van een nationaal actieplan over hormoonverstorende stoffen voorziet, in samenwerking met de deelstaten.

In 2019 vermelde het memorandum van de Onafhankelijke Ziekenfondsen het verminderen van de impact van milieu op onze gezondheid als een van de tien grote prioriteiten voor het beleid in België. Daarbij werden verschillende voorstellen geformuleerd, zoals het verminderen van de standaardnorm voor fijn stof tot 10 microgram per kubieke meter per jaar, zodat we nauwer aansluiten bij de WHO-aanbeveling (vandaag is de grenswaarde in de EU 25 microgram). Producten met hormoonverstoorders moeten verboden worden, zeker de producten die in contact komen met kwetsbare bevolkingsgroepen zoals kinderen tot 3 jaar, zwangere vrouwen en adolescenten.

Symposium

Om bij te dragen tot het debat over hormoonverstoorders, organiseren de Onafhankelijke Ziekenfondsen, in samenwerking met Health and Environment Alliance, op 19 november een symposium over de blootstelling aan hormoonverstoorders in ons dagelijks leven, en wat we daaraan kunnen - of beter gezegd - moeten doen.Daarbij is het niet enkel van belang om de mening van de burgers te kennen, maar ook hoe de artsen met de problematiek omgaan naar hun patiënten toe. Ziekenfondsen hebben ook een rol te spelen.

Naast het overtuigen van de Europese, federale en regionale overheden om de nodige maatregelen te nemen, moeten de ziekenfondsen ook hun leden sensibiliseren en wijzen op de gevaren van de hormoonverstoorders in het dagdagelijkse leven. Je kan jezelf beschermen met simpele maatregelen, zoals het vermijden van het gebruik van plastieken kommen bij het opwarmen van maaltijden in de microgolfoven.

Nu is het maar de vraag wat de impact gaat zijn van het coronavirus op deze groene ambities. We lezen de berichten van verbeterde luchtkwaliteit omwille van de lockdown en het wegvallen van weg- en luchtverkeer. Door de opgelegde maatregelen krijgen we zicht op wat de impact zou kunnen zijn van ingrijpende klimaatmaatregelen.

Velen vrezen echter dat de roep naar economisch herstel de internationale en nationale agenda zal monopoliseren, waardoor de Green Deal in de koelkast verdwijnt. Wanneer het stof gaat liggen, kunnen we maar hopen dat men ook de opportuniteiten van het moment ziet om een aantal zaken anders aan te pakken, en zo ook te bouwen aan een gezonde leefomgeving in de post-coronatijden.

Spreek je van het aanpakken van de milieuvervuiling, dan kijkt iedereen spontaan naar Europa, "want vervuiling stopt niet aan de grens". Met de Green Deal maakt de Commissie daar concreet werk van, en dat is ook goed voor onze gezondheid. Er zijn twee grote werven: het aanpakken van de luchtvervuiling, en van de hormoonverstoorders in onze dagelijkse omgeving. De Belgische deelstaten hebben hierin ook een belangrijke rol te spelen. Maar zal het coronavirus roet gooien in het realiseren van deze ambities?De impact van de vervuiling van het milieu en van onze leefomgeving op onze gezondheid is enorm. Neem nu de luchtvervuiling. Volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie stierven er in 2017 wereldwijd 7 miljoen personen ten gevolge van luchtvervuiling. Luchtvervuiling is goed voor 40 overlijdens per 100.000 personen in de OESO-landen, dixit het rapport Health at a Glance 2019. Ook de aanwezigheid van hormoonverstoorders weegt op onze gezondheid. Volgens een rapport van de Belgische Senaat m.b.t. hormoonverstorende stoffen uit 2018 is België in Europa koploper als het gaat om de incidentie van borstkanker. Er zijn veel aanwijzingen dat hormoonverstoorders daarin een rol spelen. Nog volgens hetzelfde rapport wordt elk kind dat in onze streken wordt geboren, blootgesteld aan meer dan 100 hormoonverstoorders.Hoge verwachtingenWie moet dit oplossen? Uit een Europese rondvraag in 2019 m.b.t. luchtkwaliteit zei 80% van de bevraagde Belgen dat vooral op internationaal niveau naar oplossingen gezocht moet worden, waarbij 70% van de respondenten van mening was dat Europa bijkomende maatregelen moet nemen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Vanuit politieke hoek wordt soms te gemakkelijk naar Europa gewezen, zonder zelf verantwoordelijkheid te nemen in deze dossiers. De verwachtingen naar Europa zijn alleszins hoog gespannen.De Commissie von der Leyen heeft van bij haar start de klimaatproblematiek en milieuvervuiling geagendeerd als een van de grote prioriteiten voor Europa, met Frans Timmermans die als vicevoorzitter verantwoordelijk is voor de portefeuille 'klimaatactie'. En met de Green Deal heeft de Europese Commissie alleszins een ambitieus antwoord geformuleerd op de bezorgdheid en verwachtingen van de Europese burgers. De Green Deal vertegenwoordigt 47 concrete acties rond 10 centrale thema's waarvan een van groot belang is voor onze gezondheid: naar een zero-pollution ambitie voor een gifvrij milieu zonder vervuiling. In een reactie wees het Europese parlement erop dat "het actieplan om de vervuiling van lucht, water en bodem tot nul terug te brengen een allesomvattende en transversale strategie moet inhouden om de gezondheid van de burgers te beschermen tegen aantasting en verontreiniging van het milieu". De lijst van initiatieven van de Europese Commissie is lang, met ronkende namen als Climate law, From Farm to Fork strategy en Strategy for sustainable use of chemicals.Alle regio's aan boordVoor de EU is het belangrijk om alle lidstaten aan boord te hebben voor de realisatie van deze ambities. Voor bepaalde lidstaten en regio's zal de inspanning groter zijn om de Europese doelstellingen te halen, denken we maar aan Polen die voor een groot deel zijn energie nog uit steenkool haalt. Ook in onze samenleving moeten we aandacht hebben voor de 'milieuongelijkheden'. Zo toonde een recente studie van de VUB aan dat armere bevolkingsgroepen in Brussel dubbel zo hard getroffen worden door de luchtvervuiling omwille van hun woon- en werksituatie. Niet enkel zijn er grotere concentraties van luchtvervuiling waar ze wonen, maar zijn deze personen ook vatbaarder voor de negatieve gezondheidsgevolgen. Maar voor de oplossing moeten we niet enkel naar Europa kijken. De versnippering van de bevoegdheden in België maakt dit zeker niet gemakkelijk als opdracht, kijken we maar naar de wijze waarop de bevoegde federale en regionale ministers over de klimaatdoelstellingen kibbelden. Maar van alle beleidsniveaus, zijn de Gewesten het beste geplaatst om te werken aan het verminderen van de vervuiling van ons milieu en onze leefomgeving, via bevoegdheden als omgeving, landbouw, economie, energie, openbare werken en vervoer. Een health in all policies-aanpak is echt nodig in deze materie. Brussel en Wallonië tonen de grootste ambities, terwijl het Vlaamse regeerakkoord weinig concrete doelstellingen herneemt inzake het verbeteren van de luchtkwaliteit of het verminderen van de blootstellingen aan gevaarlijke chemicaliën. Het is alleszins positief dat de huidige beheersovereenkomst van de FOD Volksgezondheid de implementatie van een nationaal actieplan over hormoonverstorende stoffen voorziet, in samenwerking met de deelstaten.In 2019 vermelde het memorandum van de Onafhankelijke Ziekenfondsen het verminderen van de impact van milieu op onze gezondheid als een van de tien grote prioriteiten voor het beleid in België. Daarbij werden verschillende voorstellen geformuleerd, zoals het verminderen van de standaardnorm voor fijn stof tot 10 microgram per kubieke meter per jaar, zodat we nauwer aansluiten bij de WHO-aanbeveling (vandaag is de grenswaarde in de EU 25 microgram). Producten met hormoonverstoorders moeten verboden worden, zeker de producten die in contact komen met kwetsbare bevolkingsgroepen zoals kinderen tot 3 jaar, zwangere vrouwen en adolescenten.SymposiumOm bij te dragen tot het debat over hormoonverstoorders, organiseren de Onafhankelijke Ziekenfondsen, in samenwerking met Health and Environment Alliance, op 19 november een symposium over de blootstelling aan hormoonverstoorders in ons dagelijks leven, en wat we daaraan kunnen - of beter gezegd - moeten doen.Daarbij is het niet enkel van belang om de mening van de burgers te kennen, maar ook hoe de artsen met de problematiek omgaan naar hun patiënten toe. Ziekenfondsen hebben ook een rol te spelen. Naast het overtuigen van de Europese, federale en regionale overheden om de nodige maatregelen te nemen, moeten de ziekenfondsen ook hun leden sensibiliseren en wijzen op de gevaren van de hormoonverstoorders in het dagdagelijkse leven. Je kan jezelf beschermen met simpele maatregelen, zoals het vermijden van het gebruik van plastieken kommen bij het opwarmen van maaltijden in de microgolfoven. Nu is het maar de vraag wat de impact gaat zijn van het coronavirus op deze groene ambities. We lezen de berichten van verbeterde luchtkwaliteit omwille van de lockdown en het wegvallen van weg- en luchtverkeer. Door de opgelegde maatregelen krijgen we zicht op wat de impact zou kunnen zijn van ingrijpende klimaatmaatregelen. Velen vrezen echter dat de roep naar economisch herstel de internationale en nationale agenda zal monopoliseren, waardoor de Green Deal in de koelkast verdwijnt. Wanneer het stof gaat liggen, kunnen we maar hopen dat men ook de opportuniteiten van het moment ziet om een aantal zaken anders aan te pakken, en zo ook te bouwen aan een gezonde leefomgeving in de post-coronatijden.