Huisarts Julie De Vos (30) uit Gentbrugge kreeg van ziekenfonds CM te horen dat ze geen uitkering voor moederschapsrust zou ontvangen. De reden: om recht te hebben op die uitkering, had ze één week voor haar uitgerekende bevallingsdatum moeten stoppen met werken. De Vos was langer blijven doorwerken, omdat in volle coronacrisis haar collega-huisartsen verdronken in het werk, en had dat eerlijk gemeld aan het ziekenfonds.
...
"Belgische logica: er is een wereldwijde crisis gaande, de huisartsen kunnen niet meer van het werk, maar ik ben mijn uitkering kwijt omdat ik te lang heb doorgewerkt om collega's te helpen", tweette De Vos voor haar meer dan 13.000 volgers op Twitter. Haar bericht over deze kafkaiaanse beslissing werd gretig gedeeld en becommentarieerd. Er volgde overleg tussen het ziekenfonds, het Riziv en het kabinet Volksgezondheid, waarna het Riziv op Twitter meldde: "Na overleg #ziekenfonds bieden we deze oplossing: geen uitkering voor de week verplichte voorbevallingsrust waarin wordt gewerkt, wel voor de periode waarin niet wordt gewerkt." Die oplossing trekt de bestaande regeling voor werknemers door naar zelfstandigen, zegt Kamerlid Anja Vanrobaeys (Vooruit). "Voor werknemers bestaat er al lang een administra- tieve afspraak dat wie blijft doorwerken in de week voor de bevalling, alleen voor die dagen haar rechten verliest." Ziekenfonds CM verspreidde een persbericht over de zaak waarin het de oorspronkelijke beslissing verdedigt. "De wettelijke verplichting om een week voor de vermoedelijke bevallingsdatum te stoppen met werken, is er gekomen ter bescherming van moeder en kind. Voor hun gezondheid is het belangrijk dat zij de nodige rust inbouwen in aanloop naar de bevalling. Dat is de zin achter de wetgeving. Deze informatie geven we altijd heel duidelijk mee aan onze leden en uiteraard dienen wij als ziekenfonds die wetgeving te volgen. Het is ons niet toegestaan om een uitkering te betalen als er ook nog een inkomen is uit arbeid." CM zegt met De Vos contact opgenomen te hebben om samen naar een oplossing te zoeken. Nochtans is er in de toepasselijke reglementering geen sanctie gedefinieerd als een zelfstandige tijdens de verplichte moederschapsrust toch een beroepsactiviteit zou uitoefenen. Niet alle ziekenfondsen gaan dan ook mee in de strenge interpretatie door CM. "Verzekeringsinstellingen moeten in eerste instantie de wet volgen", zegt Xavier Brenez, directeur-generaal van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. "Maar de pandemie heeft de voorbije twee jaar duidelijk aangetoond dat het zware en bureaucratische systeem van onze sociale zekerheid ook wel flexibel kan zijn als het nodig is. De insteek van de wet is om moeder en kind te beschermen. Met die gedachte in het achterhoofd zouden wij voor zulke dossiers slechts voor die ene week geen uitkering betalen." Kamerlid Valerie Van Peel (N-VA) vindt het vooral problematisch dat ziekenfondsen zelf de regelgeving interpreteren. "In de wet is geen sprake van een sanctie als niet volledig aan de voorwaarden is voldaan. Uit de communicatie door CM maak ik op dat ze de interpretatie dan aan de consulent overlaten, in plaats van dat men naar het Riziv belt om te vragen hoe de wet moet toegepast worden. Ik vind het ook opvallend hoe vriendelijk het Riziv en het kabinet reageren op deze interpretatie door het ziekenfonds." Om de puntjes op de i te zetten zal de Dienst voor Uitkeringen van het Riziv het onderwerp tijdens het maandelijkse juridisch-technische overleg met het Nationaal Intermutualistisch College bespreken. De huidige omzendbrief voor de verzekeringsinstellingen over de moederschapsrust voor zelfstandigen zal aangevuld worden met een bespreking van deze specifieke situatie, laat het Riziv bij monde van woordvoerder An-Sofie Soens nog weten. Valerie Van Peel wil het daarbij niet laten. "Ik wil weten hoe vaak deze interpretatie is gegeven en hoe men dat wil rechtzetten voor gevallen uit het verleden. Ik wil ook een duidelijke uitleg waarom de wet zo geïnterpreteerd werd, want ik vind geen enkele jurist die deze lezing ondersteunt." Anja Vanrobaeys gaat bevoegd minister David Clarinval (MR) over de zaak ondervragen . "Er zijn misschien nog zelfstandigen die zich niet bewust waren van de consequenties van doorwerken en die niet op Twitter actief zijn. Worden die actief opgespoord en worden ze in hun rechten hersteld?" Het Riziv meldt niet over concrete gegevens te beschikken over het aantal zelfstandigen dat tijdens de verplichte moederschapsrust toch een beroepsactiviteit zou hebben uitgeoefend. "Het lijkt ons echter om een zeldzame situatie te gaan", zegt An-Sofie Soens.