...

Zes op de tien huisartspraktijken hanteren vandaag een vorm van patiëntenstop, en in twee op de drie gemeenten in Vlaanderen zijn er minder dan de voorgeschreven negen huisartsen per 10.000 inwoners. De Vlaming was dan ook nog nooit zo ontevreden over het aantal huisartsen in de eigen gemeente, bleek uit de jongste Gemeente-Stadsmonitor. Ondanks die cijfers zijn er toch hoopvolle signalen voor de toekomst, zo tonen nieuwe simulaties van het Interuniversitair Centrum voor Huisartsen Opleiding (ICHO). De volgende jaren zal de instroom van nieuwe huisartsen groter zijn dan de verwachte uitstroom van stoppende collega's (zie grafiek). Het ICHO verwacht dat in de academiejaren 2023-24 tot 2031-32 in totaal 3.387 huisartsen zullen afstuderen. Dat is fors meer dan de voorbije jaren. In dezelfde periode zullen ongeveer 1.900 artsen hun activiteiten stopzetten. Vanaf 2029-2030 zullen er elk jaar meer dan dubbel zoveel nieuwe artsen afstuderen als er artsen met pensioen gaan. Het ICHO waarschuwt wel dat dit geen een-op-eenrelatie is. Omdat jongere artsen een kortere werkweek verkiezen dan de oude generatie (zie AK 2770), volstaat één afgestudeerde huisarts niet om een stoppende huisarts te vervangen. "Maar uit de grafiek blijkt dat de instroom toch beduidend groter is dan de verwachte uitstroom. En dat is hoopgevend nieuws voor alle huisartsen die nu kampen met werkoverlast", stelt Guy Gielis, directeur ICHO. Meteen waarschuwt Gielis dat we in een overreactie geen overaanbod aan huisartsen mogen creëren. "Grote schommelingen in de instroom van artsen zorgen er juist voor dat men later opnieuw met demografische pieken zal komen te zitten." Het verhogen van het aantal toegelaten studenten heeft bovendien pas na negen jaar effect. Bovendien moet ook de kwaliteit van de opleiding gegarandeerd kunnen worden. Een ander pijnpunt is de regionale spreiding van huisartsen. Die is moeilijker op te lossen, stelt Guy Gielis. "De vestigingsplaats van een huisarts is een vrije keuze en moeilijk te beïnvloeden. Kijk maar naar de beperkte effecten van IMPULSEO-fondsen waarbij er nochtans aanzienlijke bedragen voorzien werden als stimulus. Jonge huisartsen werken graag in een regio met een goed werkende kring en wachtpost, met collegiale ondersteuning en met een aangename omgeving. Bij die context behoort ook een omgeving waar de partner en kinderen goed gedijen. Dit is een realiteit waarmee we rekening moeten houden." Het ICHO bewaakt de regionale spreiding van de huisarts-praktijkopleiders en haio's, maar stelt vast dat heel wat haio's een voorkeur hebben voor een opleider in een (studenten-)stad eerder dan in een landelijke gemeente. Toch is er ook hier beterschap te verwachten. "Omwille van het stijgend aantal haio's zal er in de toekomst wellicht geen keuzemarge zijn voor hen en zullen wellicht alle beschikbare praktijkopleiders een haio kunnen opleiden, waar ze ook hun praktijk hebben." Vanaf volgend jaar kunnen haio's ook een online transparante kwaliteitsaanduiding van de opleiders raadplegen. "Hopelijk zal deze tool hun keuze voor een praktijkopleider meer laten bepalen door de kwaliteitsindicatoren dan door de pure regionale situering", zegt Guy Gielis. "We plannen ook informatiemomenten voor studenten geneeskunde waarbij ze gesensibiliseerd worden om een goede opleidingspraktijk te zoeken in huisartsarme zones." Voor de planning van kwaliteitsvolle opleidingspraktijken in de verschillende opleidingsgebieden wil ICHO overleggen met de besturen van de eerstelijnszones, de huisartsenkringen, de zorgstroomcoaches en de lokale overheden.