Het interview met Meghan Markle en prins Harry gaf kleur aan vorige week. Maar meer werd ik getroffen door de soms ontroerde maar vooral schampere, neerbuigende en verwijtende reacties in media.
Als ervaren psychiater ga ik zeker geen uitspraak doen over de persoon van mevrouw Markle. Diagnostiek zonder direct contact, zeker met alle PR-machinaties en framing door media, is nu eenmaal niet aan de orde.
Wel was ik geschokt door de evidentie die bij veel commentatoren tussen de lijnen te lezen was: "Als je zo rijk bent, kan je geen psychische problemen hebben".
Hoe komt men erbij? In mijn praktijk zie ik wel meer bemiddelde mensen. Niet zo fabuleus rijk als de koningshuizen, maar wel zeer welstellend. Hoe zou rijkdom beschermen tegen psychose, tegen verslaving, tegen depressie?
Het is juist typisch voor een depressie, dat je je slecht voelt met veel psychische en lichamelijke symptomen, zonder dat je daar een duidelijke reden voor kan aangeven.
Iemand met een depressie zegt vaak: "Ik begrijp het zelf niet. Ik ben depressief terwijl ik alles heb om gelukkig te zijn." Lees: een gezin en voldoende geld. Ik wil armoede zeker niet romantiseren. Armoede geeft stress en schaadt de lichamelijke en psychische gezondheid. Maar rijk zijn is niet de oplossing voor alles.
Naast een materiële zekerheid hebben mensen andere zaken nodig: erkenning, aanvaard en geliefd worden, erbij horen, zelfbeschikking, een gevoel van competentie. En zelfs als dit allemaal vervuld is, kan een psychiatrische aandoening nog optreden.
Hoe zou rijkdom beschermen tegen psychose, tegen verslaving, tegen depressie?
De opinieschrijvers in de media lijken zich niet te realiseren hoe ze impliciet het stigma op psychische problemen versterken. Eigenlijk zeggen ze: "Psychische problemen zijn geen echte problemen; enkel materiële tekorten kunnen een probleem zijn."
Het siert mensen als Pedro Facon en Sabeth De Waele dan ook dat ze in De Zevende Dag durven te getuigen over een dreigende of doorstane psychische decompensatie. We hebben allemaal onze grenzen en kwetsbaarheden. Soms worden we erdoor verrast. Het is niet iets waar je je voor moet schamen en ook met een goed betaalde job en veel maatschappelijke erkenning, kan het je toch overkomen.
Daarom moet ons beeld van psychisch functioneren realistischer worden. De zorg voor onze geestelijke gezondheid mag geen bijkomstigheid zijn, maar moet even veel aandacht en middelen krijgen als de somatische zorg.
Ook hier is geld niet alleenzaligmakend maar zijn tekorten wel een bron van stress: van lange wachttijden, hoge drempels om bij de juiste zorgverlener terecht te komen en hoge kosten om de juiste zorg te krijgen.
De Staten Generaal Geestelijke Gezondheid die zaterdag 20 maart haar tweede editie beleeft, pleit dan ook voor een consistente verhoging van de budgetten. Niet beperkt tot mooie woorden en een herverdeling van de schaarste, maar investeren in innovatie om enerzijds de psychische weerbaarheid van de bevolking te verhogen, en anderzijds de toegankelijkheid van de zorg te verbeteren.
https://www.statengeneraalggz.be