Europees Hof: arts moet wens tot weigering behandeling respecteren

De aanleiding voor dit arrest (Pindo Mulla tegen Spanje) was de uitspraak van een Spaanse rechtbank over een klacht van een getuige van Jehova. Ondanks haar uitdrukkelijke weigering om een bloedtransfusie te ondergaan, hadden artsen haar toch bloed toegediend tijdens een heelkundige ingreep. Volgens het Mensenrechtenhof heeft een volwassen patiënt het recht autonoom te beslissen over het ondergaan van chirurgische en medische behandelingen, inclusief een bloedtransfusie. Een dergelijke beslissing moet wel duidelijk, specifiek en ondubbelzinnig zijn, en de actuele mening van de patiënt weerspiegelen. Ingeval van twijfel zijn artsen verplicht om iedere redelijke inspanning te doen om de wensen van de patiënt te achterhalen.SpoedsituatiesWanneer in een spoedsituatie twijfels blijven bestaan over de mening van de patiënt om een levensreddende behandeling al dan niet te ondergaan, kan het verrichten van een dergelijke behandeling niet zonder meer worden beschouwd als een inbreuk op de autonomie van de patiënt.In levensbedreigende situaties moet het recht op leven van de patiënt - dat wordt beschermd door artikel 2 van het Europees Verdrag Rechten van de Mens (EVRM) - worden afgewogen tegen het recht om autonoom te beslissen over medische behandelingen, dat door artikel 8 (recht op privé-leven) van datzelfde Verdrag wordt beschermd. Geen Europese consensusHet Mensenrechtenhof stelt vast dat er geen Europese consensus bestaat over hoe beide rechten met elkaar te verzoend moeten worden wanneer een patiënt tevoren zijn wensen over het al dan niet weigeren van een behandeling heeft uitgedrukt.Aan deze wensen een bindend gevolg toekennen behoort tot de soevereine appreciatiebevoegdheid van de wetgever van iedere lidstaat. Lidstaten zijn daar dus niet toe verplicht. Spanje heeft ter zake een wettelijk kader vastgesteld dat in overeenstemming is met het Europees Verdrag inzake de Rechten van de Mens en de Biogeneeskunde, dat door Spanje werd geratificeerd (België heeft dat Verdrag niet ondertekend noch geratificeerd). Schending van EVRMIn het concrete geval van deze getuige van Jehova respecteerde de Spaanse rechtbank de wettelijke waarborgen voor de autonomie van de patiënt niet. En daarom stelde het Mensenrechtenhof een schending vast van artikel 8 EVRM, in combinatie met artikel 9 (vrijheid van mening en godsdienst).