Nauwelijks een half jaar na afstuderen heeft dr. Ine Van den Wyngaert de zaken al mooi voor elkaar: ze verdeelt haar werktijd tussen Huisartsenpraktijk Keerbergen waar ze deeltijds aan de slag is, raadplegingen bij Kind & Gezin en bij Fedasil Deurne waar ze medische zorgen verleent aan asielzoekers. "Wat me momenteel het meest boeit, is dat ik met diverse aspecten van de geneeskunde in aanraking kom. Ik wil niet kiezen, nu toch niet."

In haar eindwerk onderzocht Ine het verband tussen hittegon haar eindwerk onderzocht Ine het verband tussen hittegolven - die ons meer en meer overvallen - en de mortaliteit en morbiditeit bij de oudere populatie in rust- en verzorgingsinstellingenlven - die ons meer en meer overvallen - en de mortaliteit en morbiditeit bij de oudere populatie in rust- en verzorgingsinstellingen, studie die ze overigens nog verder wil uitdiepen. In de mozaïek van al haar activiteiten komt één constante naar voor: inzet voor de meest kwetsbaren in onze samenleving: kinderen, ouderen, asielzoekers... Het medische, het sociale en het ecologische zijn de hoekstenen van haar sterk engagement.

Hoewel haar ouders in totaal andere sectoren werkzaam zijn lijkt Ine Vanden Wyngaert (27) in de wieg gelegd voor huisartsgeneeskunde. "Door mijn diverse activiteiten kom ik in aanraking met de geneeskunde in de meest brede betekenis van het woord: van kinderen tot geriatrie, patiënten uit alle continenten met oorlogstraumata, kleine technische dingen naast wetenschappelijk werk. Dat laatste hoop ik trouwens voort te zetten, want met mijn thesis heb ik de smaak voor onderzoek te pakken gekregen."

Brandend actueel

Die thesis mag beschouwd worden als baanbrekend werk. Nooit eerder was in België de relatie tussen hittegolf en mortaliteit en morbiditeit in rusthuizen en verzorgingsinstellingen op grondige wijze onderzocht. Een brandend actueel thema ook gezien de stijging van de temperatuur op aarde. "Een graad meer kan een enorm verschil maken voor de oudere populatie", weet Ine.

Kranten baseren zich meestal op vergelijkende cijfers tussen aantal overlijdens in ziekenhuizen en rusthuizen tijdens een 'normale' zomer en het aantal overlijdens in een 'hete' zomer. Met deze methode zijn er heel wat variabelen die de onderzoeksgegevens kunnen besmetten, wat niet het geval is bij een case-cross- over-onderzoek waarbij de patiënt met zichzelf wordt vergeleken zodat er bijvoorbeeld kan gecontroleerd worden op tijdsonafhankelijke persoonskarakteristieken.

Een graad meer kan een enorm verschil maken voor de oudere populatie - dr. Ine Van den Wyngaert

Ine ging anders te werk. Onder de supervisie van promotor Gijs Van Pottelbergh (KU Leuven) voerde zij een retrospectieve analyse van mortaliteit en ziekenhuisopnames in de periode 2013-2017 in tien Vlaamse rust- en verzorgingstehuizen. Onderzocht werd of er een relatie is tussen hittegolven en mortaliteit in die rusthuizen en of extreem warm weer leidt tot meer hospitalisaties bij ouderen. Een case-crossover-analyse werd uitgevoerd om de kortetermijnimpact van hittegolven op mortaliteit en ziekenhuisopnames te kunnen beoordelen.

En de resultaten zijn... "behoorlijk beangstigend", zegt Van den Wyngaert. "Wat we enigszins verwacht hadden is dat er een duidelijke stijging is van mortaliteit bij ouderen tijdens hittegolven volgens de criteria van het KMI. Anderzijds is geen significante stijging van ziekenhuisopnames. De literatuur leert ons dat de toegenomen mortaliteit tijdens een hittegolf naast hittegerelateerde en renale oorzaken ook cardiale oorzaken heeft, maar dat er tot op heden geen significante stijging in het aantal cardiale ziekenhuisopnames kon worden vastgesteld. Met andere woorden: meer ouderen sterven tijdens een hittegolf aan een hartaandoening, maar er komen niet meer hartproblemen voor. Verder onderzoek is nodig om deze discrepantie te verklaren."

Prijs van de Jonge Huisarts powered by Artsenkrant

Elk jaar organiseert Artsenkrant met medewerking van het Interuniversitair Centrum voor de Huisartsenopleiding (ICHO) en Domus Medica, en met de financiële steun van het Rode Kruis-Vlaanderen de 'Prijs van de Jonge Huisarts powered by Artsenkrant'.

In een eerste fase selecteert het ICHO vijf masterproeven huisartsgeneeskunde. Deze selectie gebeurt in functie van de gemiddelde score gegeven door promotor en lector. De AK-redactie stelt de genomineerden in vijf opeenvolgende edities tussen 20 maart en 24 april aan u voor.

In een tweede fase quoteert een vakjurymet daarin de professoren Jan Vandevoorde (VUB), Peter Pype (U Gent), Lieve Peremans (U Antwerpen) en Cathy Mathei (KU Leuven) - zijnde de verantwoordelijken voor de masterproeven aan elke universiteit - de masterproeven.De beste masterproef is goed voor 10 punten en vervolgens in aflopende volgorde 8, 6, 4 en 2 punten. Daarnaast hebben de lezers van Artsenkrant tussen 24 april en 15 mei de gelegenheid om hun stem uit te brengen via artsenkrant.com. De genomineerde die het grootste aantal stemmen achter zijn naam verzamelt, krijgt tien punten en vervolgens in aflopende volgorde 8,6, 4 en 2 punten.

Tot slot worden de punten van de vak- en van de publieksjury opgeteld. De masterproef die in totaal het meeste aantal punten behaalt, wint de Prijs van de Jonge Huisarts powered by Artsenkrant.

De 'Prijs van de Jonge Huisarts powered by Artsenkrant' is goed voor een geldbedrag van 2.500 euro geschonken door Rode Kruis Vlaanderen. Elke laureaat ontvangt ook een gratis abonnement op Artsenkrant voor de duur van één jaar.

"Het meest verontrustende resultaat is dat we op 5 jaar tijd een duidelijke toename van het aantal overlijdens zien, van 152 in 2013 tot 388 in 2017, gemiddeld over 10 rusthuizen over 1.000 inwoners. Dat kan te maken hebben met de snelle toename van de gemiddelde leeftijd in de rusthuizen, maar ook met het feit dat ons onderzoek zich richt op kwetsbare groepen. Ook luchtvervuiling kan een rol spelen: de aanwezigheid van fijn stof en ozon kan de hitte versterken, anderzijds wordt door hitte ook ozon geproduceerd."

In de marge van haar onderzoek ontdekte Ine Van den Wyngaert ook dat er een groot verschil is tussen rusthuizen onderling. "Het is zeker aan te bevelen om de aanwezigheid van een hitteplan in de rusthuizen na te gaan en deze zorgprotocollen te testen tijdens een hittegolfperiode."

Fedasil

Twee keer per week houdt Ine Van den Wyngaert ook consultatie bij Fedasil in Deurne, waar zo'n 180 personen met medische bezorgdheid zijn samengebracht. "Ik vang er de eerstelijnszorg op", zegt ze. "Maar behalve de klassieke huisartspathologie, krijg ik er te maken met pathologieën die je hier niet of minder ziet, tropische ziekten bijvoorbeeld. Ook hiv en tbc komen er frequenter voor dan in een gewone huisartspraktijk. En dan zijn er uiteraard de patiënten die uit oorlogsgebied komen met allerlei letsels en trauma's. Het vraagt inderdaad een zeker engagement, maar ik vind het enorm belangrijk om deze mensen die in moeilijke omstandigheden leven, te kunnen helpen."

Ine Van den Wyngaert. Impact of heat waves on hospitalisation and mortality in elderly homes.

Masterproef in het kort

De relatie tussen hittegolven en mortaliteit werd in 10 Vlaamse woonzorgcentra nagegaan over een periode van 5 jaar (2013-2017). Teens werd onderzocht of er tijdens hittegolfdagen een toegenomen aantal hospitalisaties in de onderzochte populatie kon worden vastgesteld.

Waarom is jouw masterproef belangrijk?

De klimaatverandering en daaraan gerelateerde opwarming van de aarde is één van de grote problemen waarmee de wereld vandaag kampt. Ten gevolge van een toegenomen frequentie, intensiteit en duur van hittegolven zullen onze gezondheidssystemen de komende jaren worden uitgedaagd. Deze studie toont een toegenomen mortaliteit ten gevolge van een hittegolfperiode in de onderzochte ouderenpopulatie. De aandacht moet worden gevestigd op kwetsbare groepen die kans hebben om nadelige effecten van hitte te ondervinden.

Wat is er nieuw aan je werk?

In het verleden werd slechts weinig onderzoek verricht naar de relatie tussen hoge temperaturen en morbiditeit. Daarenboven waren de gepubliceerde resultaten niet eenduidig. Weinig studies beschrijven de impact van hitte op de populatie die in woonzorgcentra verblijft. In dit onderzoek werd zowel de mortaliteit als ziekenhuisopnames (als proxy voor morbiditeit) nagegaan.

Waarom is het belangrijk dat andere huisartsen leren over je onderzoek?

Voor de (huis)arts is het belangrijk om de kwetsbaarheid van ouderen te erkennen tijdens een hittegolfperiode. Anticiperen op deze extreme warme weersomstandigheden is noodzakelijk door middel van medicamenteuze aanpassingen en een aangepast zorgbeleid. Zo kunnen we als arts bijdragen tot een verbeterde levenskwaliteit van ouderen.

Nauwelijks een half jaar na afstuderen heeft dr. Ine Van den Wyngaert de zaken al mooi voor elkaar: ze verdeelt haar werktijd tussen Huisartsenpraktijk Keerbergen waar ze deeltijds aan de slag is, raadplegingen bij Kind & Gezin en bij Fedasil Deurne waar ze medische zorgen verleent aan asielzoekers. "Wat me momenteel het meest boeit, is dat ik met diverse aspecten van de geneeskunde in aanraking kom. Ik wil niet kiezen, nu toch niet."In haar eindwerk onderzocht Ine het verband tussen hittegon haar eindwerk onderzocht Ine het verband tussen hittegolven - die ons meer en meer overvallen - en de mortaliteit en morbiditeit bij de oudere populatie in rust- en verzorgingsinstellingenlven - die ons meer en meer overvallen - en de mortaliteit en morbiditeit bij de oudere populatie in rust- en verzorgingsinstellingen, studie die ze overigens nog verder wil uitdiepen. In de mozaïek van al haar activiteiten komt één constante naar voor: inzet voor de meest kwetsbaren in onze samenleving: kinderen, ouderen, asielzoekers... Het medische, het sociale en het ecologische zijn de hoekstenen van haar sterk engagement. Hoewel haar ouders in totaal andere sectoren werkzaam zijn lijkt Ine Vanden Wyngaert (27) in de wieg gelegd voor huisartsgeneeskunde. "Door mijn diverse activiteiten kom ik in aanraking met de geneeskunde in de meest brede betekenis van het woord: van kinderen tot geriatrie, patiënten uit alle continenten met oorlogstraumata, kleine technische dingen naast wetenschappelijk werk. Dat laatste hoop ik trouwens voort te zetten, want met mijn thesis heb ik de smaak voor onderzoek te pakken gekregen." Die thesis mag beschouwd worden als baanbrekend werk. Nooit eerder was in België de relatie tussen hittegolf en mortaliteit en morbiditeit in rusthuizen en verzorgingsinstellingen op grondige wijze onderzocht. Een brandend actueel thema ook gezien de stijging van de temperatuur op aarde. "Een graad meer kan een enorm verschil maken voor de oudere populatie", weet Ine. Kranten baseren zich meestal op vergelijkende cijfers tussen aantal overlijdens in ziekenhuizen en rusthuizen tijdens een 'normale' zomer en het aantal overlijdens in een 'hete' zomer. Met deze methode zijn er heel wat variabelen die de onderzoeksgegevens kunnen besmetten, wat niet het geval is bij een case-cross- over-onderzoek waarbij de patiënt met zichzelf wordt vergeleken zodat er bijvoorbeeld kan gecontroleerd worden op tijdsonafhankelijke persoonskarakteristieken. Ine ging anders te werk. Onder de supervisie van promotor Gijs Van Pottelbergh (KU Leuven) voerde zij een retrospectieve analyse van mortaliteit en ziekenhuisopnames in de periode 2013-2017 in tien Vlaamse rust- en verzorgingstehuizen. Onderzocht werd of er een relatie is tussen hittegolven en mortaliteit in die rusthuizen en of extreem warm weer leidt tot meer hospitalisaties bij ouderen. Een case-crossover-analyse werd uitgevoerd om de kortetermijnimpact van hittegolven op mortaliteit en ziekenhuisopnames te kunnen beoordelen. En de resultaten zijn... "behoorlijk beangstigend", zegt Van den Wyngaert. "Wat we enigszins verwacht hadden is dat er een duidelijke stijging is van mortaliteit bij ouderen tijdens hittegolven volgens de criteria van het KMI. Anderzijds is geen significante stijging van ziekenhuisopnames. De literatuur leert ons dat de toegenomen mortaliteit tijdens een hittegolf naast hittegerelateerde en renale oorzaken ook cardiale oorzaken heeft, maar dat er tot op heden geen significante stijging in het aantal cardiale ziekenhuisopnames kon worden vastgesteld. Met andere woorden: meer ouderen sterven tijdens een hittegolf aan een hartaandoening, maar er komen niet meer hartproblemen voor. Verder onderzoek is nodig om deze discrepantie te verklaren." "Het meest verontrustende resultaat is dat we op 5 jaar tijd een duidelijke toename van het aantal overlijdens zien, van 152 in 2013 tot 388 in 2017, gemiddeld over 10 rusthuizen over 1.000 inwoners. Dat kan te maken hebben met de snelle toename van de gemiddelde leeftijd in de rusthuizen, maar ook met het feit dat ons onderzoek zich richt op kwetsbare groepen. Ook luchtvervuiling kan een rol spelen: de aanwezigheid van fijn stof en ozon kan de hitte versterken, anderzijds wordt door hitte ook ozon geproduceerd." In de marge van haar onderzoek ontdekte Ine Van den Wyngaert ook dat er een groot verschil is tussen rusthuizen onderling. "Het is zeker aan te bevelen om de aanwezigheid van een hitteplan in de rusthuizen na te gaan en deze zorgprotocollen te testen tijdens een hittegolfperiode." Twee keer per week houdt Ine Van den Wyngaert ook consultatie bij Fedasil in Deurne, waar zo'n 180 personen met medische bezorgdheid zijn samengebracht. "Ik vang er de eerstelijnszorg op", zegt ze. "Maar behalve de klassieke huisartspathologie, krijg ik er te maken met pathologieën die je hier niet of minder ziet, tropische ziekten bijvoorbeeld. Ook hiv en tbc komen er frequenter voor dan in een gewone huisartspraktijk. En dan zijn er uiteraard de patiënten die uit oorlogsgebied komen met allerlei letsels en trauma's. Het vraagt inderdaad een zeker engagement, maar ik vind het enorm belangrijk om deze mensen die in moeilijke omstandigheden leven, te kunnen helpen." Ine Van den Wyngaert. Impact of heat waves on hospitalisation and mortality in elderly homes.