Een patholoog met wereldfaam

Tijdens WOI wordt Norbert Goormaghtigh als patholoog tewerkgesteld in het Belgian Field Hospital in Hoogstade. In feite was dit een Engels hospitaal dat door de Britse regering ter beschikking werd gesteld als steun voor het Belgisch leger. Het is daar dat de jonge dokter de Engelse verpleegkundige Mabel Lawrence leert kennen, die later zijn echtgenote zal worden.In volle oorlogsjaren vangt Norbert Goormaghtigh een grondige studie aan van de bijniercortex bij soldaten die bezweken aan infecties of verwondingen. Na WOI zet hij dit onderzoek verder in Gent en bundelt hij de resultaten in een proefschrift waarmee hij in 1922 de titel van Speciaal Doctor in de Pathologische Anatomie behaalt. In dit proefschrift beschrijft hij de verschillende zones van de bijniercortex en hun reacties op stresssituaties veroorzaakt door bloedverlies, shock of infectie. Hij formuleert (zonder echter de term 'stress' te gebruiken) bijna letterlijk de stresstheorie die in 1955 door dr. Hans Selye zal worden beschreven.In 1923 wordt dokter Goormaghtigh als opvolger van professor Daniël van Duyse tot docent en titularis van de leerstoel Pathologische Anatomie benoemd. In 1929 wordt hij buitengewoon hoogleraar en in 1934 gewoon hoogleraar. Onder zijn leiding verwerft het Pathologisch Instituut van Gent wereldfaam.Goormaghtigh legt voornamelijk de nadruk op de functionele aspecten van de pathologische anatomie. Zijn voornaamste interessegebieden zijn endocriene klieren, meer bepaald de schildklier en de bijnieren, alsook de ovaria, de carcinogenese, arteriële hypertensie en de nieren. Aanvankelijk bestudeert hij de relaties tussen hypertensie en de bijnieren en later de invloed van hypertensie op de nierbloedvaten. Voor zijn initiële studies maakt hij gebruik van het experimenteel model van hypertensie door stimulatie van de carotis sinus, een techniek ontwikkeld met professor Heymans, laureaat van de Nobelprijs in 1938. Later gebruikt hij het ischemisch model van Goldblatt om de wijzigingen na te gaan onder invloed van de zo geproduceerde hypertensie op de nierbloedvaten en op het juxtaglomerulair complex.De naam van Goormaghtigh blijft verbonden met het juxtaglomerulair apparaat. In zijn artikel van 1932, Les segments neuro-myo-artériels juxtaglomérulaires du rein, beschrijft hij specifieke afibrillaire granulaire cellen ter hoogte van de juxtaglomerulaire arteriolen en een tweede type cellen: kleiner, spoelvormig afibrillair maar tevens agranulair.In zijn onderzoek wijst dokter Goormaghtigh eveneens op de rijke innervatie van dit gebied. Gedurende verscheidene jaren zal hij dit thema verder onderzoeken. Zijn hypothese luidt als volgt dat wat hij het juxtaglomerulair apparaat noemt in feite moet beschouwd worden als een endocrien orgaan dat een vasomotorisch hormoon secreteert met een belangrijke rol in de controle van de bloedsomloop van de nieren en in de pathogenese van hypertensie. Hij beschrijft de secretiekorrels en de secretiecyclus van deze cellen en stelt hun secretieproduct gelijk aan de door Pickering en Prinzmetal kort voordien beschreven renine. De bevindingen van Norbert Goormaghtigh zullen pas na de Tweede Wereldoorlog bevestigd worden door elektronenmicroscopisch onderzoek en door het immuunhistochemisch aantonen van renine in deze cellen die naar hem vernoemd zijn.Tijdens Wereldoorlog II zet Goormaghtigh onverdroten zijn experimenteel werk over hypertensie verder. Jammer genoeg worden de oude paraffineblokjes gesmolten om de paraffine te recupereren, zodat heel wat waardevolle stukken verloren gaan. In 1943 wordt zijn zoon door de Gestapo opgepakt en opgesloten in Dachau. In 1944 wordt hij zelf een tijdlang door de Gestapo gevangen genomen.Professor Goormaghtigh wordt decaan van de faculteit Geneeskunde tijdens het Academiejaar 1935-1936. In 1947 wordt hij tot rector aangesteld, functie die hij tot 1950 zal bekleden. Als rector zet hij zich sterk in voor de voltooiing van het Academisch Ziekenhuis. De bouw van het AZ was in 1937 van start gegaan maar werd tijdens Wereldoorlog II om begrijpelijke redenen stopgezet. Als rector ijvert Goormaghtigh eveneens voor een nieuw Pathologisch Instituut dat later zijn naam zal dragen. In 1949 wordt op zijn initiatief ook een sociale dienst voor de studenten opgericht, een belangrijke bijdrage in het democratiseringsproces van het universitair onderwijs.In 1949 verkrijgt Norbert Goormaghtigh de titel van doctor honoris causa van de Universiteit van Rijsel en van de Queens University in Belfast. Gedurende zijn laatste levensjaren gaat zijn aandacht opnieuw naar de histofysiologie van de bijniercortex. Zijn onderzoekingen worden echter door ziekte onderbroken en hij overlijdt op 2 januari 1960 in Sint-Martens-Latem.