Vroeger was er een tijd - laten we zeggen jaren 70, 80, 90 - dat een bedrijf zo groot en succesvol kon zijn dat ze de koning van de sector werden (king of the hill). Ze waren dominant, ze konden de markt beheersen en hadden in feite een virtueel monopolie of in het slechtste geval een oligopolie. Dat was het geval in de olie-industrie, het bankwezen, de detailhandel, technologie, noem maar op...
De vraag is of dit nog zinvol is. Kunnen we nog steeds de koningen noemen? Ik weet zeker dat mensen zullen zeggen dat ze dat kunnen, met namen als Apple, Disney, Walmart, Microsoft,... Maar zijn ze dat ook?
Ik ben al heel lang gefascineerd door ecosystemen. Niet dat ik goed was in biologie, maar meer in ecosystemen als een groep organisaties die samenwerken. Het concept komt natuurlijk uit de biologie, waar een ecosysteem kan worden omschreven als organismen die samenleven en elkaar ondersteunen in een delicaat evenwicht. Je zou kunnen stellen dat alle succesvolle organisaties tegenwoordig ecosystemen zijn. Hear me out...
We hebben het al over de supply chain zolang productie een ding is, en de laatste tijd hebben we het steeds meer over horizontale of verticale integratie, maar in wezen zijn het ecosystemen. Noem me een bedrijf dat letterlijk alles kan doen zonder dat er een leverancier nodig is? Geen enkel komt in me op.
Zelfs giganten als Apple zijn sterk afhankelijk van bedrijven als Foxconn voor de productie van hun iPhones. In het huidige economische en geopolitieke klimaat wordt dit pijnlijk duidelijk. Dus als dat het geval is, zullen bedrijven en organisaties zich zo moeten gaan gedragen en in een ecosysteem moeten opereren. En niet één waar ze zich gedragen als een gorilla in de kamer die alle ruimte (en winst) opeist, maar een delicaat evenwicht tussen alle organisaties die in hetzelfde systeem werken.
Samenwerking is de nieuwe vaardigheid. Mensen werden en worden nog steeds aangenomen omdat ze een teamspeler zijn, maar dat is intern gericht. Wanneer beginnen we met het werven van mensen op basis van hun ecosysteemvaardigheden, op samenwerking met andere organisaties?
Microsoft vertrouwt extreem sterk op hun uitgebreide netwerk van partner- en integratiebedrijven, banken verschuiven naar digitale entiteiten die samenwerken om waarde te leveren op meer dan alleen bankieren, ziekenhuizen werken samen in de hele waardeketen voor meer patiëntgerichte zorg in plaats van instellingsgericht,... Wil je dat ik doorga?
Nu, hier is het probleem. Daar zijn we niet voor gebouwd. We zijn gebouwd om te overleven. Of het nu gaat om ons als mens, of om ons als organisaties. We streven ernaar om te overleven.
Kijk maar naar de standaard woordenschat in elk bedrijf, we praten over concurreren, winnen, de positie van de ander verpletteren,... Het klinkt niet bepaald positief. We zullen eerst het concurreren moeten afleren en dan gaan samenwerken. Dat is niet alleen een mentaliteitsverandering, het is een culturele verschuiving.
Ons huidige economische systeem is gebaseerd op concurrentie. Maar echt ecosysteemdenken gaat over verder gaan als groep, het creëren van algemene waarde en - hopelijk - zullen alle individuen hiervan profiteren, maar niet in gelijke delen of nauw verbonden met hun inbreng.
Iedereen is voor een ander financieel model in de zorg, zolang zij maar niet minder krijgen.
Zodra we dit beseffen, kunnen we verder gaan. Dit is geen pleidooi voor minder kapitalisme, het is een pleidooi voor een ander soort. Eén waar het ecosysteem wint... Heb je ooit een kikker of een vleermuis zien opscheppen over hoeveel muggen hij 's nachts heeft gegeten, zodat er minder zouden zijn? Wij, mensen, hebben er alle baat bij.
In een sector als gezondheidszorg zou je er mogen vanuit gaan dat we niet al weten, dat we dit al lang doen. We zijn tenslotte toch allemaal bezig om die patiënt te helpen.
Als je het tegendeel wil bewijzen, moet je gewoon kijken naar wat er gebeurt zodra het woord financiering valt. Iedereen is voor een verandering van ons financieel model in de zorg, want we kunnen er toch niet meer geld inpompen dan we nu al doen. Op de lange termijn zal ons dit nekken.
De reflexen die naar boven komen zijn echter het tegendeel van ecosysteemdenken. Iedereen is voor, zolang zij niet minder krijgen. Dit is geen sneer naar de ene of andere partij, maar een oproep om in de hele discussie het echte doel niet uit het oog te verliezen, zijnde meer gezondheid voor de burgers. Het geld is het middel, niet het doel.
Terwijl we op zoek zijn naar zakelijk succes, moeten we op zoek gaan naar samenwerkingen. Ecosystemen zijn de weg vooruit. Het kan me niet schelen welke naam je het geeft. Geen enkele organisatie kan het alleen.